Οι υπερβολές σπέρνουν τον σπόρο της καταστροφής

Οι οικονομίες μπορεί να βρίσκονται σε ύφεση και οι αμφιβολίες για μια ανάκαμψη τύπου V το 2021 να παραμένουν, όμως οι συμμετέχοντες στις αγορές δεν χάνουν ευκαιρία να ανεβάσουν τις τιμές των μετοχών και όχι μόνο.

Οι θάνατοι και τα κρούσματα από την πανδημία του νέου κορωνοϊού σημείωσαν ημερήσιο ρεκόρ χθες σύμφωνα με τον Π.Ο.Υ., όμως αυτό δεν εμπόδισε τον Nasdaq να καταγράψει νέο ρεκόρ, με αιχμή τις εταιρείες τεχνολογίας. Στην Αθήνα, το χρηματιστήριο δεν άντεξε ως το τέλος, παρότι άλλες ευρωαγορές βρέθηκαν στο πράσινο, παίρνοντας ώθηση από τα καλά στοιχεία για τις λιανικές πωλήσεις στη Γερμανία κι αλλού.

Όλοι σχεδόν συμφωνούν ότι πίσω απ’ αυτή την κατάσταση βρίσκεται η υπερβάλλουσα ρευστότητα που υπάρχει στο σύστημα και η οποία είναι απόρροια της πολιτικής της ποσοτικής χαλάρωσης (QE) που εφαρμόζουν οι μεγάλες κεντρικές τράπεζες από το 2008 και μετά. Το αποτέλεσμα είναι η μεταμόρφωση του παγκόσμιου χρηματοοικονομικού συστήματος και του καπιταλισμού, με τρόπους που δεν είναι απόλυτα κατανοητοί.

Οι αγορές μοιάζουν να έχουν απολέσει την ικανότητά τους να διορθώνουν και να αυτοπροσαρμόζονται. Είμαστε θεατές απίστευτων στρεβλώσεων στις τιμές στην αγορά των κρατικών ομολόγων, που θεωρείται η βάση της παγκόσμιας χρηματοοικονομικής, με χώρες όπως η Ελλάδα και η Ιταλία να δανείζονται με επιτόκια 1,2% περίπου για 10 χρόνια. Όμως, τα πράγματα έχουν ξεφύγει ακόμη περισσότερο με την έκρηξη του σπέκουλου στις παγκόσμιες χρηματοοικονομικές αξίες.

Ο φόβος των χρηματιστηριακών αγορών για μεγάλη άνοδο των επιτοκίων έχει σχεδόν εκλείψει. Έχουν επίσης ανοίξει οι δημοσιονομικές πύλες της πλημμύρας καθώς οι νομισματικές πολιτικές χρηματοδοτούν τις κρατικές δαπάνες με πολύ χαμηλά επιτόκια.

Οι κεντρικές τράπεζες έχουν οδηγήσει στον θάνατο τους πάλαι ποτέ εκδικητές (vigilantes) στις αγορές ομολόγων. Όμως, ο θάνατος των τελευταίων έχει ενδυναμώσει κάποιους ηγέτες που επιδιώκουν την υπονόμευση της ανεξαρτησίας των κεντρικών τραπεζών, π.χ. Ερντογάν, Τραμπ κ.λπ.   

Η ΕΚΤ, η Fed και άλλες κεντρικές τράπεζες συνεχίζουν να ρίχνουν λάδι στη φωτιά. Οι όποιες ρωγμές εμφανίζονται κατά καιρούς σφραγίζονται από την υπερβάλλουσα ρευστότητα και την επικράτηση των  σπεκουλαδόρικων παρορμήσεων. Καθώς κάποιοι χρηματιστηριακοί δείκτες, π.χ.  Nasdaq, σπάνε το ένα ρεκόρ μετά το άλλο, δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι οι μετοχές των τεχνολογικών εταιρειών έκαναν ράλι πριν από το κραχ το 1ο τρίμηνο του 2000 ενώ οι μετοχές συνέχιζαν να χορεύουν το καλοκαίρι του 2007. Ακόμη και πριν από το κραχ του 1929 υπήρχε το λεγόμενο «μόνιμο πλατό».       

Ένα πράγμα λοιπόν θα πρέπει να θεωρείται πιθανό. Όσο πιο πολύ ξεφεύγει η κατάσταση τόσο πιο δύσκολα διατηρήσιμες οι τιμές των μετοχών και των ομολόγων θα είναι, απαιτώντας τη διοχέτευση περισσότερων ποσών από τις κεντρικές τράπεζες στον δρόμο προς την ιαπωνοποίηση.

Οι υπερβολές στα τελευταία στάδια ενός μεγάλου κύκλου αποκόπτουν τις αγορές από την πραγματικότητα, σπέρνοντας τους σπόρους της καταστροφής.