Διάσωση επιχειρήσεων, όχι ιδιοκτητών 

Σε άλλες χώρες, υπήρξε κάποια συζήτηση σχετικά με εκείνους που το κράτος θα έπρεπε να βοηθήσει, πώς θα έπρεπε να το κάνει και γιατί. Στην Ελλάδα, αυτό δεν συνέβη. 

Τι λοιπόν βλέπουμε από την αρχή της υγειονομικής κρίσης; Πολλοί να ζητούν στήριξη από τον κρατικό προϋπολογισμό, με τη υποστήριξη του συνόλου του πολιτικού συστήματος. Ανάμεσά τους περιλαμβάνονται άτομα και επιχειρήσεις, π.χ. στον τουρισμό, που έβγαλαν καλά λεφτά την τελευταία πενταετία και μάλιστα αρκετά κάτω από το τραπέζι.      

Αναμφισβήτητα, το κράτος θα πρέπει να κάνει ό,τι μπορεί για να διασώσει τις εταιρείες που πλήττονται, ώστε να συνεχίσουν να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους και να βοηθήσει τους εργαζόμενους τους. Όμως, αυτό δεν σημαίνει πως το κράτος θα πρέπει να καλύψει τις ζημιές εκείνων που επένδυσαν σ’ αυτές. Καλώς ή κακώς, η απόδοση μιας επένδυσης συνδέεται με τον κίνδυνο που αναλαμβάνει κάποιος.

Όσοι αγοράζουν έντοκα γραμμάτια, γνωρίζουν ότι η απόδοση θα είναι πολύ χαμηλή αλλά είναι τουλάχιστον βέβαιοι πως θα πάρουν τα χρήματά τους πίσω. Υπενθυμίζουμε ότι τα έντοκα γραμμάτια δεν «κουρεύτηκαν» κατά την αναδιάρθρωση του ελληνικού δημόσιου χρέους το 2012. Όσοι αγοράζουν ομόλογα που εκδίδουν εταιρείες ζητάνε υψηλότερη απόδοση, γιατί γνωρίζουν ότι ο κίνδυνος να μην πληρωθούν τα τοκομερίδια ή/και κεφάλαιο είναι μεγαλύτερος. Εκείνοι που αγοράζουν μετοχές αναμένουν η απόδοση να είναι συγκριτικά μεγαλύτερη, αλλά το ρίσκο που αναλαμβάνουν είναι επίσης μεγαλύτερο και μπορεί να τα χάσουν όλα. Αυτό ισχύει τόσο για τους μετόχους εισηγμένων εταιρειών όσο και για τους ιδιοκτήτες-μετόχους μη εισηγμένων σε χρηματιστήρια.

Το κυρίαρχο επιχείρημα όσων πιστεύουν ότι οι ιδιοκτήτες-μέτοχοι των εταιρειών θα πρέπει να προστατευθούν αυτή τη φορά είναι πως δεν έκαναν κάποιο λάθος. Κοινώς, η πανδημία του κορωνοϊού δεν ήταν δικό τους δημιούργημα. Όμως, πολλά από τα ρίσκα που αναλαμβάνουν οι μέτοχοι-ιδιοκτήτες δεν βρίσκονται υπό τον έλεγχο των εταιρειών και το ξέρουν.

Σ’ αυτή την κατηγορία εντάσσονται οι συστημικοί κίνδυνοι που επηρεάζουν ολόκληρους κλάδους της οικονομίας, οι γεωπολιτικοί κίνδυνοι, π.χ. σχέσεις Ελλάδος-Τουρκίας. Δεν φταίει μια εταιρεία, αν η οικονομία μπει σε ύφεση, όμως συχνά υποφέρει.

Οι μέτοχοι-ιδιοκτήτες γνωρίζουν όλα αυτά τα ρίσκα και τα έχουν αποδεχτεί. Παρ' όλα αυτά αρκετοί υποστηρίζουν πως οι ζημιές προκλήθηκαν από την καραντίνα που επέβαλε η κυβέρνηση και ως εκ τούτου θα πρέπει να αποζημιωθούν.'Ομως, στην ουσία ήταν η πανδημία που έφερε την καραντίνα. 

Ακόμη κι αν δεν υπήρχε η καραντίνα, η ζήτηση και επομένως τα έσοδα των ξενοδοχείων, των εταιρειών εστίασης κ.λπ. θα ήταν δραματικά χαμηλότερα σε σύγκριση με την περίοδο πριν από τον κορωνοϊό. Αν μάλιστα ληφθεί υπόψη η ιστορική εμπειρία, οι καραντίνες ευνόησαν την οικονομική ανάκαμψη μετά το τέλος της πανδημίας.

Οι επενδύσεις, είτε αφορούν εισηγμένες εταιρείες είτε όχι, ενέχουν ρίσκο. Χωρίς ρίσκο δεν υπάρχει απόδοση, σε ευνομούμενες πολιτείες τουλάχιστον. Υπό αυτή την έννοια, το κράτος θα πρέπει να βοηθήσει τις εταιρείες και τους εργαζόμενούς τους αλλά όχι τους ιδιοκτήτες-μετόχους τους. Οι τελευταίοι γνώριζαν ή όφειλαν να γνωρίζουν τους επενδυτικούς κινδύνους, όταν προσέβλεπαν σε αυξημένη απόδοση.