Μόλυνση

Τρεις εβδομάδες περίπου πριν, ο Scott Minerd της Guggenheim έγραφε πως αισθανόταν πως ζούσε ειρηνικά στη Βρετανία της δεκαετίας του 1930, ενώ την ίδια ώρα η Γερμανία έφτιαχνε όπλα, αύξανε τον στρατό της και ευκαιριακά καταλάμβανε εδάφη στη Γηραιά Ήπειρο.

Γνωρίζω, έγραφε, ότι η σύγκριση ίσως μοιάζει υπερβολική αλλά οι συμμετέχοντες στις αγορές μοιάζουν να πάσχουν από γνωστική παραφωνία (cognitive dissonance) όπως εκείνη του τότε Βρετανού πρωθυπουργού Νέβιλ Τσάμπερλεϊν, που βεβαίωνε το 1938 τη Βρετανία και τον υπόλοιπο κόσμο πως «θα υπάρξει ειρήνη στον καιρό μας». Ο Τσάμπερλεϊν τούς είπε να αγνοήσουν όλες τις κόκκινες σημαίες αλλά δυο χρόνια μετά οι ναζί βομβάρδιζαν τη Βρετανία. Ο Minerd χρησιμοποίησε το παράδειγμα για να επισημάνει το μεγάλο χάσμα που χώριζε την πραγματικότητα από τις τιμές των κινητών αξιών γύρω στις 20 Φεβρουαρίου.

Κατά σύμπτωση, ήταν η περίοδος που το 10ετές ελληνικό ομόλογο πρόσφερε χαμηλότερη απόδοση από το αντίστοιχο αμερικανικό και οι αποδόσεις των εταιρικών ομολόγων με αξιολόγηση ΒΒΒ ήταν μόλις 2,9%. Λίγες εβδομάδες αργότερα, η γνωστική παραφωνία έχει δώσει τη θέση της στον πανικό.

Από τη μια πλευρά, ήταν η εξάπλωση του κορωνοϊού που έχει οικονομικές επιπτώσεις και από την άλλη πλευρά, η ασυμφωνία της Ρωσίας με τη Σαουδική Αραβία, που οδήγησε στην κατάρρευση της τιμής του μαύρου χρυσού, σε μια περίοδο που οι αγορές ήταν αφενός υπεραγορασμένες και αφετέρου σε πολύ υψηλά επίπεδα.

Είναι χαρακτηριστικό ότι η αμερικανική χρηματιστηριακή αγορά διέγραψε όλα τα κέρδη που είχε από την άνοδο του προέδρου Τραμπ στην εξουσία το 2016, με βάση τις επιδόσεις του δείκτη Russell 3000, που περιλαμβάνει τις μετοχές των 3.000 μεγαλύτερων εισηγμένων αμερικανικών εταιρειών, σύμφωνα με το Business Insider. H μείωση της κεφαλαιοποίησης υπολογίζεται σε 11,5 τρισ. δολάρια.  

Η ειρωνεία είναι πως ο επικεφαλής οικονομικός σύμβουλος του προέδρου Τραμπ, Larry Kudlow, δήλωνε στις 25 Φεβρουαρίου πως η εξάπλωση του κορωνοϊού είχε περιορισθεί. Οι επεμβάσεις των μεγάλων κεντρικών τραπεζών, π.χ. Fed, ΕΚΤ κ.λπ., δεν έχουν αποφέρει αποτέλεσμα μέχρι στιγμής, ούτε οι ανακοινώσεις διαφόρων κυβερνήσεων για δημοσιονομικά μέτρα τόνωσης της οικονομικής δραστηριότητας.

Για όσους πιστεύουν ότι οι κεντρικές τράπεζες έχουν δημιουργήσει επικίνδυνες στρεβλώσεις στις αγορές με τα αρνητικά έως χαμηλά επιτόκια και τα προγράμματα ποσοτικής χαλάρωσης (QE), αυτό δεν αποτελεί έκπληξη. Οι κεντρικές τράπεζες ενθάρρυναν τις αγορές με τις πολιτικές τους  να αγνοούν το ρίσκο. Όμως, όλα αυτά ξαφνικά άλλαξαν καθώς οι αγορές διαπίστωσαν πως ο κορωνοϊός έχει ανοσία στις ενέσεις ρευστότητας των κεντρικών τραπεζών. Γι’ αυτό τα χρηματιστήρια αντέδρασαν με πτώση στην αναπάντεχη κίνηση της Fed να μειώσει το παρεμβατικό της επιτόκιο πριν δύο εβδομάδες περίπου και της ΕΚΤ χθες.

Οι κεντρικές τράπεζες μπορούν ίσως να δώσουν το φιλί της ζωής στα κρατικά ομόλογα χωρών με υψηλό δημόσιο χρέος, διατηρώντας τα επιτόκια χαμηλά και αγοράζοντας τα χρεόγραφά τους σε μεγάλες ποσότητες. Όμως, η κατάσταση είναι πολύ πιο δύσκολη στην αγορά των εταιρικών ομολόγων καθώς οι εταιρείες είναι πιο υπερχρεωμένες σε σύγκριση με το 2007 και πολλές «σήκωσαν» χρέος για να επαναγοράσουν τις μετοχές τους αντί για επενδύσεις.      

Ιδιαίτερα ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι το 50%-60% των αμερικανικών εταιρειών στην επενδυτική κατηγορία ανήκει στη χαμηλότερη διαβάθμιση ΒΒΒ και με μια υποβάθμιση μπορούν να βρεθούν στην κατηγορία υψηλού ρίσκου. 'Ηδη η διαφαινόμενη σημαντική οικονομική επιβράδυνση έως ύφεση θα πλήξει τις πωλήσεις και τα κέρδη τους. Επιπλέον, η πρόσφατη κατάρρευση των αγορών έχει οδηγήσει το κόστος δανεισμού τους σε πολύ υψηλότερα επίπεδα ή/και τους έχει κλείσει την πρόσβαση σε φρέσκο χρήμα.  

Όσες εταιρείες έχουν ανοικτές πιστωτικές γραμμές με τράπεζες θα τα καταφέρουν καλύτερα, αλλά δεν είναι τόσο φθηνές όσο στην προηγούμενη κρίση, που οι τράπεζες χρέωναν ψίχουλα, νομίζοντας πως οι εταιρείες δεν θα χρησιμοποιούσαν τα υπόλοιπα των γραμμών.    

Παρά τη μεγάλη και απότομη πτώση των χρηματιστηριακών τιμών και την έκρηξη της μεταβλητότητας, δεν υπάρχουν κάποια σημάδια που να δείχνουν ότι κάπου εδώ είναι ο πάτος των αγορών. Ιδίως, σ’ εκείνη των εταιρικών ομολόγων.   

Προσδεθείτε.