Μεταξύ Σκύλλας και Χάρυβδης

Η κλασική ερώτηση που δέχεται η στήλη όταν συζητά με ανθρώπους από την αγορά ή/και ακαδημαϊκούς με εμπειρία από τις τράπεζες κ.λπ. για την ελληνική οικονομία, είναι η εξής: Πώς βλέπεις τα πράγματα (στην οικονομία); 

Όμως, ενδιαφέρον δεν έχει η απάντηση της στήλης αλλά η δική τους. Κι αυτό γιατί φαίνεται να υπάρχει κάποια σύγκλιση απόψεων σ’ αυτούς τους κύκλους.

Γενικά, οι απόψεις τους συνοψίζονται σε δύο σημεία. Πρώτον, η σημερινή κυβέρνηση είναι καλύτερη από την προηγούμενη στον τομέα της οικονομίας. Πιθανόν το γεγονός ότι ιδεολογικά ανήκουν στην κεντροδεξιά και στην κεντροαριστερά να εξηγεί αυτή την τοποθέτηση. Δεύτερον, η κυβέρνηση μιλά για μεταρρυθμίσεις αλλά οι ίδιοι δεν βλέπουν καμία σημαντική μεταρρύθμιση να έχει γίνει. Ούτε το σχέδιο Ηρακλής για τα κόκκινα δάνεια θεωρείται τέτοια μεταρρύθμιση.

Δεν είναι τυχαίο ότι οι ίδιοι θεωρούν την ασφαλιστική μεταρρύθμιση του κ. Βρούτση επανάληψη παλαιότερων σφαλμάτων που οδήγησαν στην κρίση. Επιπλέον, οι ίδιοι θεωρούν πως η κυβέρνηση δεν έχει δείξει να έχει σχέδιο και τα άτομα που θα το υλοποιήσουν σε κάποια δύσκολα θέματα, π.χ. μεταναστευτικό. Τέλος, η μείωση του κόστους δανεισμού του Δημοσίου αποτελεί μεν θετική εξέλιξη αλλά την αποδίδουν κυρίως στην ΕΚΤ και στην κα Λαγκάρντ και όχι στην κυβέρνηση, κατά τους ίδιους. Κοντολογίς, το έλλειμμα διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων συνιστά τη μεγαλύτερη εσωτερική πρόκληση και κίνδυνο για την ελληνική οικονομία. 

Όμως, η Ελλάδα αντιμετωπίζει επίσης εξωτερικές προκλήσεις στην οικονομική σφαίρα. Μας το υπενθύμισαν χθες οι αγορές, που συνέχισαν τον κατηφορικό τους δρόμο καθώς προσπαθούν να συνέλθουν από το σοκ του κορωνοϊού και της αβεβαιότητας που προκαλεί.

Η παγκόσμια οικονομία, η οποία δεν προέρχεται από μια καλή χρονιά αφού το 2019 κατέγραψε τον χαμηλότερο ρυθμό ανάπτυξης από το 2009, βρίσκεται υπό την απειλή ενός απροσδόκητου γεγονότος. Την εξάπλωση του κορωνοϊού, που μπορεί να εξελιχθεί σε επιδημία.

Οι αγορές δυσκολεύονται να εκτιμήσουν τις συνέπειες που θα έχει στην παγκόσμια οικονομία, αν και είναι ξεκάθαρο πως η Κίνα βρίσκεται στο επίκεντρο του κυκλώνα, με άλλες ασιατικές και πιθανόν ευρωπαϊκές χώρες, π.χ. Ιταλία, Γερμανία, να ακολουθούν. Οι επίσημες αρχές-κυβερνήσεις και μεγάλες κεντρικές τράπεζες όπως η Fed αναμένεται να αντιδράσουν, π.χ. μειώνοντας  τα επιτόκια παρέμβασης. Όμως, οι συμμετέχοντες στις αγορές δείχνουν να μην είναι σίγουροι για την αποτελεσματικότητά τους απέναντι σ’ έναν ιό. Ίσως γιατί γνωρίζουν τα όρια των δημοσιονομικών παρεμβάσεων, π.χ. υψηλό δημόσιο ή/και χρέος σε ξένο νόμισμα, και νομισματικών, π.χ. αρνητικά επιτόκια.  

Επανερχόμενοι στην Ελλάδα, ο συνδυασμός της αβεβαιότητας  που προκαλεί ο κορωνοϊός στις διεθνείς οικονομίες και αγορές και του ελλείμματος στο μέτωπο  των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων δεν ευνοεί την εθνική οικονομία. Το Χρηματιστήριο της Αθήνας (ΧΑΑ) μπορεί να είναι μικρό και να μην έχει μεγάλο βάθος. Παρ' όλα αυτά, το ΧΑΑ  συνεχίζει να είναι προεξοφλητικός μηχανισμός και η πτώση του αντικατοπτρίζει σε σημαντικό βαθμό τα μελλοντικά επιχειρηματικά κέρδη και την πορεία της ελληνικής οικονομίας.

Αν ο κορωνοϊός είναι η Σκύλλα, τότε η απροθυμία για μεταρρυθμίσεις-τομές στην οικονομία είναι η Χάρυβδη, μέσα από τις οποίες θα πρέπει να περάσει η ελληνική οικονομία.