H γέφυρα που ενώνει

Η κυβέρνηση έχει δίκιο όταν μιλά για επενδυτικό κενό που θα πρέπει να καλυφθεί για να αναπτυχθεί η οικονομία με βιώσιμο τρόπο σε βάθος χρόνου.

Αναμφίβολα, το πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων (ΠΔΕ) είναι μικρό για να κάνει την διαφορά ενώ τα περιθώρια σημαντικής αύξησης του είναι περιορισμένα σε μια χώρα που λειτουργεί με στενό δημοσιονομικό κορσέ. Ίσως, πιο σημαντικό θέμα είναι η αναμόρφωση του ΠΔΕ που υποεκτελείται συστηματικά τα τελευταία χρόνια με έμφαση σε έργα μεσαίας και μακράς πνοής.

Οι ιδιωτικοποιήσεις θα μπορούσαν επίσης να βοηθήσουν αν συνδέονταν με δεσμεύσεις για άμεσες επενδύσεις. Όμως, τα νούμερα  είναι μικρότερα από εκείνα του ΠΔΕ. Οι ιδιωτικές εγχώριες επενδύσεις θα έπρεπε να είναι ο μεγάλος μοχλός με τις έρευνες να καταγράφουν βελτίωση του κλίματος αλλά η χρηματοδότηση από τις εγχώριες τράπεζες παραμένει ερωτηματικό.  

Ποιος είναι ο ιδανικός τρόπος για να καλυφθεί το επενδυτικό κενό για την Ελλάδα; Η απάντηση πρέπει να είναι οι άμεσες ξένες επενδύσεις (ΑΞΕ) και κυρίως εκείνες που αφορούν επενδύσεις σε νέα πρότζεκτς και ενισχύουν τις εξαγωγές.

Δυστυχώς, η Ελλάδα χωλαίνει παραδοσιακά σ’ αυτόν τον τομέα. Τι θα μπορούσε να γίνει; Η απάντηση είναι να πεισθούν μεγάλες ευρωπαϊκές εταιρείες από τις χώρες του πυρήνα της ευρωζώνης, π.χ. L’Oreal, Siemens κ.τ.λ., να αποκτήσουν νέες παραγωγικές ή μονάδες εξυπηρέτησης στην Ελλάδα  ή να επεκτείνουν τις υφιστάμενες για να εξυπηρετήσουν τους πελάτες τους διεθνώς.

Αναμφίβολα, η Ελλάδα θα πρέπει να προχωρήσει τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, ιδανικά εξαλείφοντας τους αρνητικούς παράγοντες. Μια σχετική έρευνα της ΕΥ σ’ ένα δείγμα 202 στελεχών μεγάλων, ξένων επιχειρήσεων, οι μισές εκ των οποίων (110) έχουν ήδη επενδυτική παρουσία στην Ελλάδα ανέδειξε τους αρνητικούς παράγοντες.

Το πρώτο και κυριότερο εμπόδιο είναι το γραφειοκρατικό και διοικητικό περιβάλλον, ακολουθεί η φορολογία και έπεται η πρόσβαση στη χρηματοδότηση. Προφανώς, η ψηφιοποίηση των υπηρεσιών θα βοηθούσε πολύ, μειώνοντας την γραφειοκρατία, αλλά θέλει χρόνο. Όμως, αυτό δεν αρκεί καθώς εδώ χρειάζεται κάτι παραπάνω σε επίπεδο ευρωζώνης.

Η κυβέρνηση θα έπρεπε, ενδεχομένως σε συνεργασία με άλλες κυβερνήσεις χωρών της ευρωπεριφέρειας, να επιδιώξει την δημιουργία ενός μηχανισμού από την ευρωζώνη που θα έδινε κίνητρα για την μεταφορά ιδιωτικών κεφαλαίων από τον πυρήνα στην περιφέρεια για ΑΞΕ. Θα επρόκειτο για μια κατάσταση win-win για όλους τους εμπλεκόμενους. Οι εταιρείες του πυρήνα θα αποκόμιζαν υψηλές αποδόσεις στα κεφάλαιά τους σε γνώριμες χώρες που υπακούουν σε δημοσιονομικούς και άλλους κανόνες ενώ οι τελευταίες θα είχαν τις άμεσες επενδύσεις που χρειάζονται.

Ένας τέτοιος μηχανισμός θα μπορούσε να προβλέπει την πλήρη απαλλαγή από τον εταιρικό φόρο για μια σειρά ετών, π.χ. 10 έτη, για πρότζεκτς των ΑΞΕ. Θα μπορούσε επίσης να προβλέπει την δημιουργία ειδικών δικαστηρίων για θέματα που άπτονται των ΑΞΕ σε επίπεδο ευρωζώνης και ειδικού θεσμικού πλαισίου. Κι αυτό γιατί συχνά η έλλειψη εμπιστοσύνης στα εθνικά δικαστήρια λειτουργεί αποτρεπτικά. 

Πρακτικά , μιλάμε για την δημιουργία μιας γέφυρας για την μεταφορά άμεσων ξένων επενδύσεων από τις χώρες του πυρήνα με τα πλεονάσματα στο εξωτερικό ισοζύγιο στις χώρες της περιφέρειας που συνήθως εμφανίζουν ελλείμματα όταν η οικονομία τους παίρνει μπροστά.

Η Ελλάδα ίσως είναι η χώρα που θα επωφελείτο περισσότερο από κάθε άλλη. Οι καθαρές εισροές άμεσων ξένων επενδύσεων (ΑΞΕ) έφθασαν τα 4,257 δισ. δολάρια το 2018 που αποτελεί την καλύτερη επίδοση από το 2009 έναντι 3,61 δισ. δολάρια το 2017 και 2,76 δισ. το 2016 σύμφωνα με τα στοιχεία της UNCTAD (ΟΗΕ). Αν όμως η κυβέρνηση δεν το βάλει στόχο και εργασθεί για την δημιουργία της γέφυρας, τίποτα απ’ όλα αυτά δεν θα συμβεί.