Μη βασίζεστε στα τραπεζικά δάνεια 

Ένα από τα βασικά επιχειρήματα για τον διψήφιο ρυθμό πιστωτικής επέκτασης στην Ελλάδα την προηγούμενη δεκαετία ήταν ο πολύ χαμηλότερος λόγος τραπεζικών χορηγήσεων προς το ΑΕΠ, σε σύγκριση με τον μέσο όρο της ευρωζώνης. Η ελληνική τραπεζική πίστη απελευθερώθηκε πλήρως αργά σε σχέση με τις άλλες χώρες της ευρωζώνης και ήταν επόμενο να ξεκινήσει από πιο χαμηλή βάση. Ήταν επίσης λογικό να περιμένει κάποιος σε μια ταχύτερα ανεπτυγμένη οικονομία σε σχέση με τις άλλες στην ευρωζώνη -έστω λόγω και δανεικών-, οι τραπεζικές χορηγήσεις στην Ελλάδα να αυξάνονται ταχύτερα για να συγκλίνουν προς τον μέσο όρο.   

Σήμερα, μετά από μια παρατεταμένη περίοδο βαθιάς ύφεσης της ελληνικής οικονομίας και απομόχλευσης των τραπεζών για να ενισχύσουν τους δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας, κάποιος θα περίμενε να δει αύξηση της χρηματοδότησης προς τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις. Άλλωστε, πόσες φορές δεν έχουμε διαβάσει ή ακούσει πως ο τραπεζικός κλάδος θα πρέπει να αρχίσει να δίνει δάνεια στον ιδιωτικό τομέα, για να τονωθεί ο ρυθμός ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας; Ουκ ολίγες, είναι η απάντηση, με τη βοήθεια του σχεδίου «Ηρακλής» ή/και άλλων πρωτοβουλιών για τη μείωση των «κόκκινων» δανείων.  

Όμως, τα πράγματα δεν είναι ακριβώς έτσι. Η αλήθεια είναι πως δεν το είχαμε προσέξει μέχρις ότου ένας fund manager μας το επεσήμανε και είχε δίκιο.  

Η παρουσίαση της Alpha Bank για το σχέδιο αντιμετώπισης των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων (ΜΕΑ) προβλέπει μείωση των δανείων προς τον ιδιωτικό τομέα τα επόμενα χρόνια. Αυτό δεν είναι τυχαίο και αντανακλά μια αποτίμηση της κατάστασης σε συνδυασμό με την ανάγκη ενίσχυσης της κεφαλαιακής επάρκειας των τραπεζών.  

Όμως, δεν είναι μόνο αυτό. Όσο κι αν φαίνεται παράδοξο, ο λόγος εσωτερικής πιστωτικής επέκτασης προς τον ιδιωτικό τομέα ως προς το ΑΕΠ στην Ελλάδα ανερχόταν σε 89,2% το 2018 και ήταν υψηλότερος του μέσου όρου στην ευρωζώνη, που ανήλθε σε 86,8%.

Οι δείκτες βασίζονται σε στοιχεία του ΔΝΤ, της Παγκόσμιας Τράπεζας και του ΟΟΣΑ. Με άλλα λόγια, η πιστωτική επέκταση στην Ελλάδα βρίσκεται πάνω από τον μέσο όρο της ευρωζώνης, αν και χαμηλότερα από τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής  Ένωσης (ΕΕ), που βρισκόταν στο 94%. 

Με βάση αυτό το κριτήριο, η ελληνική οικονομία δεν υποχρηματοδοτείται από τον τραπεζικό τομέα όπως θέλουν οι συγκλίνουσες εκτιμήσεις. Αν όμως δεν υποχρηματοδοτείται, τότε δεν θα πρέπει να ποντάρει κάποιος σε υψηλούς ρυθμούς χρηματοδότησης τα επόμενα χρόνια. Ακόμη κι αν θεωρήσουμε ότι ο μεγάλος όγκος των ΜΕΑ θα εξαφανιστεί ως δια μαγείας.

Από τις άλλες χώρες που μπήκαν σε κάποιου είδους πρόγραμμα, η Πορτογαλία έχει λόγο 98,7%, η Ισπανία 99,2% και η Ιρλανδία μόλις 41,1%. Από τις υπόλοιπες χώρες της Ευρωζώνης, η Κύπρος έχει 142,3%, το Λουξεμβούργο 109,8%, η Ολλανδία 105,8% και η Γαλλία 104,7%. Ο λόγος πιστωτικής επέκτασης προς νοικοκυριά και επιχειρήσεις ως προς το ΑΕΠ διαμορφώνεται στο 77,7% στη Γερμανία το 2018. Από τις χώρες εκτός ΕΕ, θα ξεχωρίζαμε την Ελβετία με 174,9%, την Κίνα με 161,1% και τις ΗΠΑ με 186%. Η γειτονική Τουρκία βρίσκεται στο 68,5% και η Βουλγαρία στο 51,3%.

Με άλλα λόγια, η σύγκριση της πιστωτικής επέκτασης στην Ελλάδα σε σχέση με τον μέσο όρο της ευρωζώνης και άλλες χώρες δείχνει ότι πιθανόν τα περιθώρια αύξησης της τραπεζικής χρηματοδότησης προς τον ιδιωτικό τομέα δεν είναι μεγάλα. Αντίθετα με ό,τι πιστεύαμε οι περισσότεροι.