To κλειδί για το πρωτογενές πλεόνασμα

Για να μην ξεχνάμε.

Πριν λίγες μέρες, υπενθυμίζαμε ότι στις συζητήσεις που γίνονταν πριν από την έξοδο της Ελλάδας από το 3ο μνημόνιο, η Γερμανία ήθελε ο στόχος για το πρωτογενές πλεόνασμα να παραμείνει στο 3,5% του ΑΕΠ για 10 χρόνια.

Το ΔΝΤ ήταν στην άλλη άκρη, έχοντας την άποψη ότι ο στόχος θα έπρεπε να καθορισθεί στο 1,5% του ΑΕΠ.  

Η παρέμβαση του υπουργού Οικονομικών της Γαλλίας κ. Λε Μερ άλλαξε τα δεδομένα και επήλθε συμβιβασμός στο 3,5% για την περίοδο 2018-2022.

Τα ανωτέρω δείχνουν ότι η απόφαση για τον ελληνικό δημοσιονομικό στόχο ήταν πολιτική, αλλά είχε τεχνοκρατικό υπόβαθρο. 

Με άλλα λόγια, συνοδευόταν από τα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους που ανακοινώθηκαν στο Eurogroup του Ιουνίου του 2018 και είχαν στόχο τη διατηρησιμότητα (φερεγγυότητα) του ελληνικού χρέους.

Τι σημαίνουν όλα αυτά;

Μια ενδεχόμενη νέα απόφαση για το πρωτογενές πλεόνασμα θα είναι πολιτική και θα βασίζεται σε τεχνικά στοιχεία που θα συνεχίζουν να βγάζουν το χρέος φερέγγυο, με βάση την ανάλυση διατηρησιμότητας (DSA).

Όσον αφορά το πολιτικό σκέλος, το μεγαλύτερο εμπόδιο είναι η Γερμανία και οι άλλες «σκληροπυρηνικές» χώρες, π.χ. Ολλανδία.

Αυτές οι χώρες θεωρούν ότι το πλεόνασμα είναι αφενός κάτι το χειροπιαστό και αφετέρου ο μοναδικός μοχλός πίεσης που έχουν επί της ελληνικής πλευράς για να τηρήσει τις υποσχέσεις της, σε συνδυασμό με τις επιστροφές των κερδών από τα ομόλογα του ευρωσυστήματος.

Εξυπακούεται ότι για να καμφθούν οι αντιδράσεις τους και να διασκεδασθούν οι ανησυχίες τους, η Ελλάδα θα πρέπει να είναι «καλό παιδί», δηλαδή να εφαρμόσει ευλαβικά τις δεσμεύσεις της. Υπό αυτή την έννοια, η θέση της κυβέρνησης που θέτει πρώτα θέμα μεταρρυθμίσεων και ενίσχυσης της αξιοπιστίας πριν υποβάλει επίσημο αίτημα μείωσης του πλεονάσματος είναι σωστή.

Από κατ’ ιδίαν συζητήσεις και τις δημόσιες δηλώσεις κυβερνητικών αξιωματούχων προκύπτει ότι η κυβέρνηση έχει βάλει ως στόχο τον προϋπολογισμό του 2021.

Ουσιαστικά μιλάμε για 14 με 16 μήνες από σήμερα, γιατί το φθινόπωρο του 2020 θα είναι έτοιμος ο προϋπολογισμός του 2021.       

Παρ’ όλα αυτά κυβερνητικοί αξιωματούχοι θεωρούν ότι μέχρι τότε θα έχουν δείξει δείγμα γραφής που θα αποτυπωθεί στον σημαντικά υψηλότερο ρυθμό αύξησης της ελληνικής οικονομίας. 

Για τη στήλη, αυτό το διάστημα είναι πολύ μικρό. 

Ακόμη κι αν ο ρυθμός ανάπτυξης είναι 3% ή υψηλότερος το 2020, δεν μπορεί κανείς να δικαιολογήσει τεχνικά το «λίφτινγκ» του ρυθμού στην ανάλυση βιωσιμότητας (DSA) για τα επόμενα 40-50 χρόνια, για να βγαίνει το ελληνικό χρέος φερέγγυο.

Χρειάζεται κάτι άλλο. 

Αυτό είναι η αναβάθμιση της Ελλάδας στην επενδυτική βαθμίδα από έναν τουλάχιστον γνωστό οίκο αξιολόγησης.

Μ’ αυτό τον τρόπο, αφενός, θα αβγατίσει ο αριθμός των ξένων επενδυτών σε ελληνικά χρεόγραφα και αφετέρου, θα γίνουν αποδεκτά από την ΕΚΤ, τροφοδοτώντας το ράλι των ομολόγων.   

Σ’ αυτή την περίπτωση, η μείωση του μέσου κόστους δανεισμού της Ελλάδας στην έκθεση βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους (DSA) θα μπορούσε να στηριχθεί τεχνικά, ώστε να συνεχίσει να το βγάζει φερέγγυο παρά τη μείωση του πρωτογενούς πλεονάσματος από το 2021.     

Η πρόκληση είναι μεγάλη, γιατί το χρονικό διάστημα είναι μικρό για να αναβαθμισθεί η πιστοληπτική διαβάθμιση της Ελλάδας κατά 3 βαθμίδες από τη Fitch ή την DBRS.

Πολύ περισσότερο που τώρα οι δύο ανωτέρω οίκοι έχουν τις προοπτικές της χώρας (outlook) σταθερές.

Παρ’ όλα αυτά το «τεχνικό κλειδί» για τη μείωση του στόχου των πρωτογενών πλεονασμάτων από τους δανειστές είναι η αναβάθμιση της χώρας, που λογικά θα ακολουθεί/συμβαδίζει με τη μείωση των αποδόσεων των ελληνικών ομολόγων στην αγορά.