H διάκριση των εξουσιών και η σύγκρουση συμφερόντων

Πριν λίγο καιρό, με αφορμή τη λήξη της θητείας της προηγούμενης ηγεσίας της δικαιοσύνης, έγινε ολόκληρος πόλεμος μεταξύ των υποστηρικτών του ΣΥΡΙΖΑ και της ΝΔ για το ποιος θα έπρεπε να διορίσει τη νέα ηγεσία της.

Τη λύση-απάντηση έδωσε τελικά ο πρόεδρος της Δημοκρατίας.

Όμως, το ανωτέρω καίριο θέμα για τη λειτουργία του πολιτεύματος ανέδειξε την εξάρτηση των διοριζόμενων ανώτατων δικαστικών λειτουργών από την εκάστοτε κυβέρνηση.

Η δική μας θέση ήταν και είναι πως θα πρέπει να υπάρχει διάκριση των εξουσιών σε μια ευνομούμενη Δημοκρατία.

Για να γίνει πράξη, απαιτείται αναθεώρηση του Συντάγματος, ώστε η εκάστοτε κυβέρνηση (εκτελεστική εξουσία) να μην μπορεί να διορίσει την ηγεσία της δικαιοσύνης. 

Η τελευταία θα πρέπει να επιλέγεται με άλλο τρόπο, είτε από τους ίδιους τους δικαστές, είτε με την ευρύτατη συναίνεση της Βουλής, είτε με συνδυασμό.  

Επίσης, τις τελευταίες μέρες, με αφορμή την ανάληψη καθηκόντων από τη νέα κυβέρνηση της ΝΔ και την ύπαρξη σημαντικού αριθμού «τεχνοκρατών»  στις τάξεις της, επανήλθε το θέμα κατά πόσο οι υπουργοί θα έπρεπε να είναι πολιτικά πρόσωπα ή όχι.

Κι εδώ η απάντηση θα πρέπει να είναι ίδια, αν θέλουμε να είμαστε συνεπείς με την αρχή της διάκρισης των εξουσιών.

Τα μέλη της κυβέρνησης (εκτελεστική εξουσία) δεν θα πρέπει να προέρχονται από τη νομοθετική (Βουλή), δηλαδή δεν θα πρέπει να είναι εν ενεργεία βουλευτές.

Υπέρ αυτής της άποψης είναι επίσης το επιχείρημα ότι οι μη εν ενεργεία πολιτικοί είναι λιγότερο επιρρεπείς στο πολιτικό κόστος, που καθορίζει πολλές φορές τη συμπεριφορά και τις πολιτικές των εν ενεργεία βουλευτών-υπουργών.

Κατανοούμε ότι υπάρχει η αντίθετη άποψη, που έχει τα δικά της επιχειρήματα, όμως η αρχή της διάκρισης των εξουσιών επιτάσσει επίσης τον διαχωρισμό της εκτελεστικής από τη νομοθετική εξουσία.

Είτε έτσι, είτε αλλιώς, αφού η πραγματικότητα είναι διαφορετική, θα πρέπει να υπάρχει απαράβατος όρος περί μη σύγκρουσης συμφερόντων των μελών μιας κυβέρνησης.

Όσο καλός, τίμιος και ικανός κι αν είναι κάποιος ή κάποια υπουργός, θα πρέπει να διασφαλισθεί ότι τα υπουργικά καθήκοντα δεν θα πρέπει να «συγκρούονται» με ό,τι έκανε πριν μπει στην κυβέρνηση.

Αν αυτό δεν γίνει, τότε τόσο ο ίδιος όσο κι η κυβέρνηση και ο πρωθυπουργός θα βρεθούν αργά ή γρήγορα σε δύσκολη θέση.          

Και σαν να μην έφθαναν όλα αυτά, έχουμε επίσης το θέμα της στοχοποίησης κεντρικών τραπεζιτών από τους πολιτικούς.

Στην Ελλάδα το γνωρίζουμε από πρώτο χέρι.

Ο διοικητής της ΤτΕ κ. Γιάννης Στουρνάρας βρέθηκε στο στόχαστρο της  κυβέρνησης των ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ τα τελευταία χρόνια.

Στη γειτονική Τουρκία, ο πρόεδρος Ερντογάν απέλυσε τον διοικητή της κεντρικής τράπεζας γιατί δεν του έκανε το χατίρι να μειώσει τα επιτόκια.  

Στις ΗΠΑ, ο πρόεδρος Τραμπ έχει βάλει εδώ και καιρό στο στόχαστρο τον πρόεδρο της Fed, Jerome Powell, που ο ίδιος πρότεινε, γιατί δεν μειώνει τα επιτόκια τόσο γρήγορα όσο θα ήθελε.

Πρόκειται για μια πρωτόγνωρη κατάσταση, όσο τουλάχιστον αφορά την αποκαλούμενη Δύση, αφού η Τουρκία είναι περισσότερο Ανατολή, και δείχνει ότι κάποια πράγματα έχουν αλλάξει.

Προς το χειρότερο. Δυστυχώς.