H διπλωματία στην υπηρεσία της οικονομίας

Πριν κάμποσο καιρό είχαμε διαβάσει τη συνέντευξη του Κύπριου υπουργού Εξωτερικών κ. Χριστοδουλίδη σε μέσο της Μεγαλονήσου.

Αυτό που μας είχε κάνει εντύπωση ήταν η έμφαση που έδινε στην οικονομική διπλωματία ως εργαλείο τόνωσης της κυπριακής οικονομίας. 

Όσες συνεντεύξεις υπουργών Εξωτερικών της Ελλάδας κι αν φέρουμε στο νου μας, δεν μπορούμε να θυμηθούμε κάτι το αντίστοιχο. Όλοι αναφέρονταν στα επονομαζόμενα εθνικά θέματα και τα διεθνή και κανένας στην οικονομική διπλωματία.

Παρότι υπάρχουν η γενική γραμματεία διεθνών οικονομικών σχέσεων και αναπτυξιακής συνεργασίας, η Β’ γενική διεύθυνση διεθνών οικονομικών σχέσεων του υπουργείου και το δίκτυο των γραφείων οικονομικών και εμπορικών υποθέσεων (ΟΕΥ) των διπλωματικών αρχών στο εξωτερικό.

Σημειωτέον ότι η μεταφορά του κλάδου υπαλλήλων ΟΕΥ και των αρμοδιοτήτων του, καθώς και του δικτύου των γραφείων ΟΕΥ στο εξωτερικό από το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας στο ΥΠΕΞ ολοκληρώθηκε το 2003. 

Στόχος ήταν η αποτελεσματικότερη υποστήριξη των οικονομικών συμφερόντων της χώρας και της ελληνικής επιχειρηματικότητας στο εξωτερικό. 

Όμως, κρίνοντας εκ του αποτελέσματος, κανείς δεν μπορεί να είναι ικανοποιημένος.  

Ιδίως, αν ληφθεί υπόψη ότι όλοι σχεδόν συμφωνούν ότι θα πρέπει να αλλάξει το παραγωγικό μοντέλο της χώρας, ώστε να βασίζεται περισσότερο και κυρίως στις εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών και στις εγχώριες και ξένες επενδύσεις και πολύ λιγότερο στην κατανάλωση.

Αν και έχει γίνει πρόοδος στο μέτωπο των εξαγωγών από τις αρχές της δεκαετίας που διανύουμε, με αποτέλεσμα να φθάνουν και να ξεπερνούν το 30% του ΑΕΠ, οι εξαγωγές υπολείπονται του μέσου όρου των χωρών της ευρωζώνης.

Επιπλέον, υστερούν  ως προς την άνοδο, την ίδια περίοδο, σε σχέση με χώρες όπως η  Πορτογαλία.

Πολύ χειρότερη είναι η κατάσταση στο μέτωπο των επενδύσεων αφού έχουν μειωθεί δραματικά, στο 13% του ΑΕΠ πάνω-κάτω από 26% περίπου το 2007.    

Φυσικά, υπάρχει το επιχείρημα της αύξησης των άμεσων ξένων επενδύσεων τα τελευταία χρόνια. 

Όμως, κι εκεί τα πράγματα δεν είναι τόσο καλά, αν κάποιος απομονώσει τις επενδύσεις σε εργοστάσια, κεφαλαιουχικό εξοπλισμό κ.λπ. από τις επενδύσεις χαρτοφυλακίου, π.χ. εξαγορές επιχειρήσεων.

Θα πρέπει λοιπόν να γίνουν πολύ περισσότερα για να στηριχθούν οι και να προσελκυσθούν επενδύσεις από το εξωτερικό, από τις ελληνικές διπλωματικές αρχές στις κατά τόπους χώρες. 

Και ίσως σε κάποιες περιπτώσεις, που είναι εφικτό, να υποστηριχθούν ή να «τιμωρηθούν» οικονομικά χώρες  που είναι εθνικού ενδιαφέροντος, αν και η Ελλάδα δεν έχει το εκτόπισμα μιας μεγάλης δύναμης ή ακόμη και της Τουρκίας, που το κάνει κατά κόρον.

Προφανώς, αυτό δεν μπορεί να γίνει από τη μια μέρα στην άλλη.

Θα πρέπει να καθορισθεί η στρατηγική και να καθορισθεί το πλαίσιο δράσης, που προφανώς θα περιλαμβάνει την εκπαίδευση των διπλωματών και υπαλλήλων  των γραφείων ΟΕΥ. 

Πιθανόν σε συνεργασία του ΥΠΕΞ με εξειδικευμένη ξένη εταιρεία συμβούλων και στενό χρονοδιάγραμμα.

Εξυπακούεται ότι θα πρέπει επίσης να δοθούν υλικά και μη κίνητρα  στους υπαλλήλους και τους επικεφαλής των υπηρεσιών που θα συνδέονται με την απόδοσή τους και την επίτευξη των στόχων.

Δεν γνωρίζουμε πόσο γρήγορα μπορούν να υλοποιηθούν όλα αυτά, ώστε να ενισχυθεί το brand name της Ελλάδας και να προαχθούν οι εξαγωγές και να προσελκυσθούν άμεσες ξένες επενδύσεις.  

Όμως, όσο συντομότερα τόσο το καλύτερο για την ελληνική οικονομία, που χρειάζεται μια πιο επιθετική οικονομική διπλωματία, με στρατηγική και σχέδιο.