Οι «άγνωστοι» φίλοι του λαϊκισμού

Η άνοδος των λαϊκιστικών κομμάτων είναι αποτέλεσμα διαφόρων γεγονότων και πολιτικών.

Έχουμε ακούσει πολλούς να μιλάνε για την παγκοσμιοποίηση, το μεταναστευτικό, αλλά ελάχιστους να αναφέρονται σε κάτι άλλο.

Τον ρόλο που έχουν παίξει οι πολιτικές των κεντρικών τραπεζών την τελευταία δεκαετία, και κατ’ άλλους δεκαετίες, στην ενθάρρυνση του λαϊκισμού.

Το θέμα επανέρχεται στην επικαιρότητα λόγω της διαφαινόμενης πρόθεσης της ΕΚΤ και της Fed να μειώσουν τα επιτόκια παρέμβασης και ενδεχομένως να αρχίσουν εκ νέου τις αγορές ομολόγων κι άλλων τίτλων.

Οι ανωτέρω πολιτικές σε συνδυασμό με τις προσδοκίες της αγοράς για το εκλογικό αποτέλεσμα της 7ης Ιουλίου οδήγησαν την απόδοση του 10ετούς ελληνικού ομολόγου στο ιστορικό χαμηλό του 2,39%, κάποια στιγμή την προηγούμενη εβδομάδα.

Η ενδεχόμενη επέκταση του προγράμματος αγοράς ομολόγων (QE) από την ΕΚΤ καλλιέργησε επίσης ελπίδες σε ορισμένους ότι η Ελλάδα θα μπορούσε να το προλάβει μέσω της αναβάθμισής της στην επενδυτική βαθμίδα σε ένα χρόνο ή τόσο από σήμερα.    

Όμως, ο ακτιβισμός των κεντρικών τραπεζών έχει καταλήξει να τροφοδοτεί επίσης με λάδι τη φωτιά του λαϊκισμού.

Δεν ισχυριζόμαστε ασφαλώς ότι οι κεντρικές τράπεζες είναι αποκλειστικά υπεύθυνες, ούτε ότι αυτές οι πολιτικές δεν ήταν χρήσιμες για ένα διάστημα κατά τη διάρκεια της μεγάλης ύφεσης.    

Όμως, αυτές οι πολιτικές, όταν εφαρμόζονται για μεγάλο χρονικό διάστημα, δημιουργούν νέο χρήμα και ευνοούν τις κεφαλαιαγορές όπου τα οφέλη μοιράζονται λίγοι, συμβάλλοντας στην αύξηση των  ανισοτήτων και συντηρώντας την κρίση εμπιστοσύνης στους υφιστάμενους θεσμούς.

Οι κεντρικές τράπεζες έχουν μεταβληθεί σε πανίσχυρους μηχανισμούς αναδιανομής του πλούτου παγκοσμίως.

Η ΕΚΤ, η Fed και άλλες μεγάλες κεντρικές τράπεζες «ταΐζουν» τις φούσκες με το χαμηλό κόστος χρήματος για μεγάλο χρονικό διάστημα, με αποτέλεσμα πολλοί στις αγορές να αγνοούν το ρίσκο καθώς κυνηγούν τις αποδόσεις.     

Ο ακτιβισμός των κεντρικών τραπεζών με τα πολύ χαμηλά επιτόκια έχει συμβάλει αποφασιστικά στη μεγάλη αύξηση του παγκόσμιου χρέους, που δεν κατευθύνεται σε παραγωγικές δραστηριότητες.

Το IIF υπολόγιζε το συνολικό χρέος στα 243 τρισ. δολάρια στο τέλος του 2018.       

Υπάρχουν πολλοί που προειδοποιούν επί χρόνια για τη μεγαλύτερη κερδοσκοπική φούσκα στην ιστορία της ανθρωπότητας και τις δραματικές συνέπειες που θα έχει στις ζωές των απλών, ανυποψίαστων ανθρώπων, όταν σκάσει.

Κάποιοι από αυτούς προειδοποιούσαν επίσης από τα τέλη της δεκαετίας του 1990, αλλά το οικονομικό μπαμ έγινε το 2007-2008 και λίγο αργότερα για άλλες χώρες όπως η Ελλάδα.

Ολοι αναγνωρίζουν ότι ο σημερινός κύκλος βρίσκεται στο τελευταίο στάδιο, αλλά δεν γνωρίζουμε πόσο θα διαρκέσει ακόμη, καθώς κεντρικές τράπεζες και κυβερνήσεις κάνουν ό,τι μπορούν για να παραταθεί.

Όταν όμως σκάσει, οι πλέον ευάλωτες οικονομίες θα είναι εκείνες που θα το πληρώσουν ακριβότερα.

Κι αν σήμερα ο λαϊκισμός κερδίζει έδαφος σε διάφορες χώρες που έχουν χαμηλό ποσοστό ανεργίας και σχετικά καλούς ρυθμούς ανάπτυξης, ο καθένας μπορεί να εικάσει  τι θα γίνει όταν σκάσει η φούσκα και έλθει η ύφεση.

Ο ακτιβισμός των κεντρικών τραπεζών για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα είναι ο «άγνωστος» φίλος του λαϊκισμού.