Με ενέσεις δεν λύνεται το πρόβλημα

Houston, we have a problem.

Η φράση των αστροναυτών της αποστολής Apollo προς το κέντρο ελέγχου της NASA στο Χιούστον του Τέξας έχει μείνει στην ιστορία.

Αν υπήρχαν αστροναύτες-παρατηρητές της παγκόσμιας οικονομίας σήμερα θα έστελναν το ίδιο μήνυμα σε όλες τις μεγάλες κεντρικές τράπεζες, π.χ. Fed, ΕΚΤ, και τις κυβερνήσεις των ισχυρότερων κρατών του κόσμου.

Οι κρίσεις συνήθως ξεκινούν στις κεφαλαιαγορές, όταν οι συμμετέχοντες αρχίζουν να αμφιβάλλουν για τη ρευστότητα και την ασφάλεια των κινητών αξιών που διακρατούν.

Οσο οι τιμές των μετοχών ανεβαίνουν και το κόστος της αγοράς προστασίας, π.χ. CDS, παραμένει φθηνό, οι συμμετέχοντες στις αγορές συνεχίζουν να φορτώνουν τα χαρτοφυλάκιά τους με ρίσκο.

Σ’ ένα τέτοιο περιβάλλον, μια ήπια υποχώρηση των τιμών θεωρείται αγοραστική ευκαιρία και το πλήθος σπεύδει να αγοράσει περισσότερες μετοχές και ομόλογα, για να βγάλει κέρδος χωρίς κόπο.  

Το ίδιο συμβαίνει με όσους πουλάνε ή εγγράφουν προστασία έναντι της πτώσης των τιμών στην αγορά καθώς εισπράττουν τα ασφάλιστρα (premia), ενώ δεν καταγράφουν ζημιές λόγω εξάσκησης αφού οι τιμές ανακάμπτουν.

Γιατί να μην αγοράσει κάποιος περισσότερες μετοχές, όταν μπορεί να αγοράσει φθηνά προστασία έναντι της υποχώρησης των τιμών; Το αντίθετο θα ήταν παράλογο σε ένα τέτοιο τοπίο.

Όλα αυτά συμβαίνουν γιατί οι συμμετέχοντες στις αγορές γνωρίζουν ότι, αν χρειασθεί, οι μεγάλες κεντρικές τράπεζες θα προστρέξουν σε βοήθεια.

Όμως, οι μεγάλες μειώσεις επιτοκίων και η διόγκωση των ισολογισμών των μεγάλων κεντρικών τραπεζών με τις αγορές κρατικών, εταιρικών ομολόγων και μετοχών επί χρόνια κρύβουν μια απίστευτη στρέβλωση.

Την αλλαγή της αντίληψης που έχει η αγορά για τις κινητές αξίες κινδύνου, π.χ. μετοχές, καθώς τις θεωρεί ασφαλείς επενδύσεις και άμεσα ρευστοποιήσιμες.  

Όταν λοιπόν οι αγορές αρχίσουν να αμφιβάλλουν για την παρέμβαση της κεντρικής τράπεζας, δημιουργείται πανικός.

Οι δυνητικοί αγοραστές δεν εμφανίζονται όταν οι τιμές υποχωρούν αλλά αντίθετα μετατρέπονται σε πωλητές, εντείνοντας τις πιέσεις.

Επιπλέον, οι πωλητές προϊόντων προστασίας έναντι της πτώσης της αγοράς αρχίζουν να φοβούνται πως θα καταγράψουν ζημιές και είτε αρχίζουν να σορτάρουν μετοχές για να αντισταθμίσουν τις απώλειες είτε σπεύδουν να αγοράσουν προστασία για τον εαυτό τους.

Αυτό συνέβη τον περασμένο Δεκέμβριο, προκαλώντας την παρέμβαση της Fed.          

Διαπιστώνοντας ότι οι αγορές αρχίζουν να προεξοφλούν χαμηλότερο ρυθμό ανάπτυξης λόγω της εμπορικής διένεξης ΗΠΑ-Κίνας, ο κ. Πάουελ, επικεφαλής της Fed, έσπευσε να τις καθησυχάσει πάλι χθες.

«Δεν γνωρίζουμε πώς ή πότε θα επιλυθούν τα θέματα αυτά. Παρακολουθούμε στενά τις επιπτώσεις των εξελίξεων αυτών για το outlook της αμερικανικής οικονομίας και όπως πάντοτε, θα δράσουμε με τον δέοντα τρόπο για να συντηρήσουμε την επέκταση, με μια ισχυρή αγορά εργασίας και πληθωρισμό κοντά στον συμμετρικό στόχο του 2%» ανέφερε σε ομιλία του.

Όμως, θα ήταν λάθος να συμπεράνει κάποιος ότι οι κεντρικοί τραπεζίτες έχουν κατορθώσει να εξαλείψουν τα πάνω και τα κάτω των χρηματιστηριακών και οικονομικών κύκλων.

Υπό αυτή την έννοια, η νέα παρέμβαση Πάουελ  μπορεί να προσφέρει ανακούφιση προσωρινά αλλά δεν λύνει το πρόβλημα τελεσίδικα.

Αντίθετα, μάλλον το διογκώνει καθώς εδραιώνει την αντίληψη ότι οι κεντρικές τράπεζες θα παρέμβουν, αν χρειασθεί, για να μην καταρρεύσουν οι αγορές, ενθαρρύνοντας την ανάληψη περισσότερου ρίσκου.