Ενός κακού, μύρια έπονται

Όταν πριν από λίγα χρόνια, οι δανειστές συζητούσαν για το ύψος του πρωτογενούς πλεονάσματος  που θα μπορούσε να καταγράψει η χώρα, ελάχιστοι πίστευαν ότι η Ελλάδα θα μπορούσε να πιάσει ή/και να υπερβεί τον στόχο για 3,5% του ΑΕΠ.

Οι ελάχιστοι που το υπερασπίζονταν δημοσίως ήταν κοινοτικοί αξιωματούχοι που επικαλούνταν το παράδειγμα του Βελγίου.

Το ΔΝΤ ήταν αντίθετο σε τόσο υψηλούς στόχους και έλεγε δημοσίως πως πλεονάσματα έως 1,5% του ΑΕΠ ήταν εφικτά μεσομακροπρόθεσμα.

Μάλιστα, το Ταμείο είχε αναφέρει μια φορά πως αν η Ελλάδα κατόρθωνε με «ηρωική» προσπάθεια να φτάσει το 3,5%, δεν θα μπορούσε να το διατηρήσει για πολύ καιρό.

Παρ' όλα αυτά το ΔΝΤ υποχώρησε από τις αρχικές θέσεις του, αποδεχόμενο τις θέσεις των Ευρωπαίων δανειστών για τον στόχο του πρωτογενούς πλεονάσματος το διάστημα 2018-2022.

Όμως, όλοι σχεδόν διαψεύστηκαν.

Σύμφωνα με τη Eurostat, η Ελλάδα υπερκάλυψε τον στόχο για το πρωτογενές πλεόνασμα για τρίτη συνεχόμενη χρονιά το 2018 και είναι πιθανόν να το ξανακάνει φέτος, αν η προεκλογική  περίοδος δεν αποτελέσει εμπόδιο.

Αφήνουμε στην άκρη τα πολιτικά, αν και αναγνωρίζουμε ότι είναι ολίγον οξύμωρο να πανηγυρίζουν για τα υπερπλεονάσματα οι  πάλαι ποτέ πολέμιοι της λιτότητας.

Ιδίως σε μια χώρα που μόνο 1,1 εκατ. πληρώνουν φόρο εισοδήματος από τα 6 εκατ. και πλέον που υποβάλλουν δήλωση εισοδήματος.

Από την άλλη πλευρά, έχουν δίκιο όταν ισχυρίζονται πως τα υψηλά πλεονάσματα ενίσχυσαν την αξιοπιστία της χώρας στα μάτια των Ευρωπαίων δανειστών.   

Στην πράξη αποδείχθηκε ότι οι τελευταίοι δίνουν μεγαλύτερη σημασία στα δημοσιονομικά πλεονάσματα σε σχέση με άλλες παραμέτρους της οικονομικής πολιτικής, π.χ. ιδιωτικοποιήσεις, άνοιγμα αγορών.

Πιθανόν γιατί εξυπηρετούν τα δάνειά τους.

Φυσικά, τα υπερπλεονάσματα έχουν κόστος, γιατί ψαλιδίζουν τον ρυθμό ανάπτυξης.

Όμως, σημαντικές ευθύνες γι’ αυτή την κατάσταση έχουν οι δανειστές.

Κι αυτό γιατί δεν «πείθονταν» από τα επιχειρήματα της ελληνικής πλευράς πως κάποια μέτρα δημοσιονομικής λιτότητας ήταν αχρείαστα, γιατί έπλητταν την ανάπτυξη ενώ δεν συνεισέφεραν στον στόχο για τα πρωτογενή πλεονάσματα.

Ο λόγος είναι απλός.

Οι δανειστές προτιμούσαν να κάνουν λάθος στις εκτιμήσεις τους και να παράγει η Ελλάδα υπερπλεονάσματα παρά να έπεφταν έξω και να εμφάνιζε πλεονάσματα μικρότερα από τον στόχο.

Μ’ αυτό τον τρόπο συμπίεσαν τον ρυθμό ανάπτυξης ενώ, άθελά τους, συνεισέφεραν στη διαιώνιση του ελληνικού πελατειακού κράτους που συνίσταται στην ανταλλαγή ρουσφετιών με ψήφους.

Δεν είναι λοιπόν μόνο η ελληνική πλευρά που έκανε λάθη. Το ίδιο συνέβη με τους δανειστές.