Επιστροφή στη δεκαετία του 1920;

Για μερικούς ιστορικούς, η δεκαετία του 1920 ήταν «Η χρυσή εποχή του καπιταλισμού».

Ηταν μια περίοδος εντυπωσιακών τεχνολογικών επιτευγμάτων και μεγάλων χρηματοοικονομικών ροών, που λίγοι πίστευαν πως θα τελείωνε όπως τελείωσε.    

Ως γνωστόν, η δεκαετία του 1920 είχε καταστροφική κατάληξη.

Μερικοί την αποδίδουν κυρίως στην αποτυχία της Fed να αυξήσει την προσφορά χρήματος μετά το χρηματιστηριακό κραχ.

Αν και η πολιτική της Fed έπαιξε ρόλο, ο βασικότερος λόγος ήταν οι επικών διαστάσεων δομικές ανισορροπίες στα χρηματιστήρια και στις οικονομίες, ο καθησυχασμός, η εμπιστοσύνη στους ασκούντες οικονομική πολιτική και η συνακόλουθη υποτίμηση των κινδύνων.

Το μεγάλο χρηματιστηριακό ράλι της δεκαετίας του 1920 είχε πείσει τη μεγάλη πλειοψηφία ότι όλα έβαιναν καλώς και δεν υπήρχε λόγος ανησυχίας.

Σε μεγάλο βαθμό, συνέβαινε ό,τι και στη σημερινή εποχή.

Από το 2008 μέχρι σήμερα, αρκετές κυβερνήσεις υιοθέτησαν την πολιτική των μεγάλων δημοσιονομικών ελλειμμάτων, μεγάλες κεντρικές τράπεζες έσπευσαν να τα χρηματοδοτήσουν έμμεσα ή άμεσα, ενώ προγράμματα διάσωσης ενεργοποιήθηκαν.

Η ρήση «ιδιωτικοποίηση των κερδών και κοινωνικοποίηση των ζημιών» αποδίδει σε μεγάλο βαθμό αυτό που συνέβη στην πρώτη τουλάχιστον φάση της μεγάλης ύφεσης στις ΗΠΑ, στην ευρωζώνη και αλλού.

Ολο αυτό θα μπορούσε να αποκληθεί κρατικοδίαιτος ημι-καπιταλισμός.

Επίσης, είναι μια περίοδος που μετράει η έξυπνη ιδέα, το μερίδιο αγοράς και ο ρυθμός ανάπτυξης. Οι ταμειακές ροές και η κερδοφορία μπορούν να περιμένουν στο μέλλον.

Τα ηλεκτρονικά αυτοκίνητα, οι μπαταρίες, τα αυτόνομα αυτοκίνητα, το cloud, το blockchain, το IoT,  η ρομποτική, η βιοτεχνολογία, η νανοτεχνολογία ανήκουν σ’ αυτή την κατηγορία.

Ισως καμία άλλη εταιρεία δεν αντιπροσωπεύει αυτή την εποχή καλύτερα  από την Amazon.

Η εταιρεία μπορούσε να σηκώσει μεγάλα κεφάλαια από τις αγορές, να δανείζεται ό,τι ποσά ήθελε και να τα επενδύει χωρίς να ανησυχεί για την κερδοφορία της.

Το στοίχημα της Amazon έχει βγει μέχρι στιγμής με ωφελημένους τους μετόχους, τους εργαζομένους και τους καταναλωτές της, αλλά χαμένους τους παραδοσιακούς εμπόρους.  

Όμως, το σημαντικότερο είναι κάτι άλλο, κατά την ταπεινή μας άποψη.

Η εδραίωση της πεποίθησης ότι πεφωτισμένοι κεντρικοί τραπεζίτες και κυβερνήσεις μπορούν συνεργαζόμενοι στενά να τιθασεύσουν τον οικονομικό κύκλο και να βγάλουν από την εξίσωση τις υφέσεις και τις καθοδικές αγορές, πληγώνοντας θανάσιμα τις αρκούδες.

Σ’ αυτό το περιβάλλον, οι κίνδυνοι έχουν υποβαθμιστεί σημαντικά και η ικανότητα των αγορών να αυτο-προσαρμοσθούν έχει υπονομευθεί επικίνδυνα.   

Με την πίεση να συνεχίζει να αυξάνεται, είναι θέμα χρόνου πότε το καζάνι θα εκραγεί, όπως έδειξε η δεκαετία του 1920.