Όλα τα είχαμε, αυτό μας έλειπε

Θυμάστε τον όρο «η παγίδα λιτότητας», που είχε πέραση διεθνώς τα χρόνια της μεγάλης κρίσης 2011-2012;

Πολλοί τον χρησιμοποιούσαν για να αναφερθούν σε χώρες, όπως η Ελλάδα, που είχαν λάβει αυστηρά μέτρα λιτότητας για να περιορίσουν το έλλειμμα του κρατικού προϋπολογισμού σε περίοδο οικονομικής ύφεσης, με αποτέλεσμα την αύξηση του χρέους ως ποσοστού του ΑΕΠ.

Αν η ύφεση δεν ήταν τόσο βαθιά, η επιβάρυνση του λόγου χρέους προς το ΑΕΠ θα ήταν μικρότερη.

Το ίδιο ισχύει για άλλα πράγματα όπως το δημοσιονομικό έλλειμμα ως ποσοστό του ΑΕΠ ή τα προβληματικά δάνεια καθώς θεωρητικά περιορίζονται όταν η οικονομία αναπτύσσεται και ο κόσμος βρίσκει δουλειές.

Ο ισχυρός ρυθμός ανάπτυξης είναι το ζητούμενο και όλες οι κυβερνήσεις τη θέλουν. Όμως, η ανάπτυξη δεν διατάσσεται, για διαφορετικούς λόγους.

Ο πιο προφανής είναι ο διεθνής περίγυρος.  

Κάθε οικονομία επηρεάζεται σε διαφορετικό βαθμό από το διεθνές περιβάλλον και δεν το ελέγχει. Αυτό ισχύει ακόμη και για μεγαθήρια όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες, που έχουν μια κλειστή οικονομία με βάση τον μικρό λόγο εξαγωγών-εισαγωγών προς το ΑΕΠ.

Στην περίπτωση της Ελλάδας, αυτό ισχύει πολύ περισσότερο. Μόνο ο κλάδος του τουρισμού καθορίζει άμεσα και έμμεσα το 20% περίπου του ΑΕΠ.

Προφανώς, η εκτιμώμενη υποχώρηση των εσόδων από τον τουρισμό τη φετινή χρονιά δεν βοηθά τον ρυθμό ανάπτυξης, που όλα δείχνουν πως θα κινηθεί κάτω από το 2%.

Καταγράφοντας θετικό ρυθμό ανάπτυξης, άνω του 1,5%, για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά ίσως θεωρηθεί θετικό. Όμως, για μια οικονομία που προέρχεται από πολυετή βαθιά ύφεση, ο ρυθμός ανάπτυξης θα έπρεπε να είναι ισχυρότερος.

Δυστυχώς, όλα δείχνουν ότι ένα νέο εμπόδιο μπορεί να δυσκολέψει ακόμη περισσότερο την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας.

Η μεγάλη αύξηση της τιμής του μαύρου χρυσού, που η χώρα εισάγει από το εξωτερικό.

Η τιμή του πετρελαίου μπρεντ ξεπέρασε τα 70 δολάρια το βαρέλι, έχοντας καταγράψει κέρδη μεγαλύτερα από 25% το πρώτο τρίμηνο της χρονιάς.

Η μείωση των εξαγωγών από χώρες όπως η Βενεζουέλα, το Ιράκ και η Λιβύη για πολιτικούς και οικονομικούς λόγους έχει παίξει ρόλο.

Όμως, ο πιο σημαντικός λόγος είναι η συμφωνία των χωρών του OPEC με άλλες μη μέλη, όπως η Ρωσία και το Καζακστάν, να μειώσουν τη φετινή παραγωγή τους με προεξάρχουσα τη Σαουδική Αραβία, ενάντια στην επιθυμία του προέδρου Τραμπ.

Το αποτέλεσμα είναι η μείωση των αποθεμάτων πετρελαίου κοντά στον μέσο όρο των τελευταίων 5 ετών παρά τη συνεχιζόμενη αύξηση της παραγωγής σχιστολιθικού πετρελαίου στη Βόρεια Αμερική.         

Κι όλα αυτά συμβαίνουν σε μια περίοδο που η Aramco, η κρατική εταιρεία πετρελαίου της Σαουδικής Αραβίας, πουλά το πρώτο ομόλογό της σε δολάρια στους διεθνείς επενδυτές, δίνοντας πρόσβαση στα οικονομικά της στοιχεία.

Με καθαρά κέρδη 110 δισ. δολάρια το 2018, η Aramco είναι η πιο κερδοφόρος εταιρεία στον κόσμο, εμφανίζοντας διπλάσια κέρδη από την Apple και εξαπλάσια από την Exxon Mobil.

Oλα αυτά επιβαρύνουν την Ελλάδα που εισάγει πετρέλαιο.

Κι αυτό γιατί η αξία των εισαγωγών σε πετρελαιοειδή διευρύνει το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, ψαλιδίζοντας ενδεχομένως τον ρυθμό ανάπτυξης.

Επιπλέον, η αύξηση της τιμής της βενζίνης κ.τ.λ. λειτουργεί ως φόρος στην τσέπη των ιδιωτών και επιχειρήσεων, μειώνοντας την αγοραστική δύναμη των πρώτων και τα κέρδη των δεύτερων.

Μετά λοιπόν την αναμενόμενη μικρή υποχώρηση του τουρισμού για εξωτερικούς λόγους, π.χ. ανάκαμψη Τουρκίας, Brexit κ.τ.λ., και την αύξηση των τιμών από τους ντόπιους επιχειρηματίες, η άνοδος της τιμής του πετρελαίου δεν συνιστά καλή είδηση.

Αν αυτό δεν αλλάξει προς το καλύτερο, οι πιθανότητες να απογοητεύσει ο ρυθμός ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας το 2019 αυξάνονται.