To πειραματόζωο της νέας εποχής

Σε λίγο συμπληρώνεται μια δεκαετία από το 2010, που η χώρα μπήκε στον αστερισμό των μνημονίων.

Όμως, ακόμη συζητάμε και δεν μπορούμε να συμφωνήσουμε για τα αίτια της κρίσης, όταν άλλες χώρες όπως η Ιρλανδία, η Πορτογαλία και η Κύπρος τα έχουν αφήσει όλα αυτά πίσω τους.

Δεν είναι λοιπόν μόνο η φύση των προβλημάτων που μας κάνει ειδική περίπτωση στα μάτια των τρίτων. Είναι επίσης ο τρόπος που τα προσεγγίζουμε.

Σήμερα, μπορούμε να επιχειρηματολογήσουμε ότι η κανονικότητα στην οικονομία και στη χώρα επανέρχεται σταδιακά.

Όμως, η Ελλάδα διατρέχει σοβαρό κίνδυνο να παραμείνει ειδική περίπτωση  στην ιστορική περίοδο που διανύουμε και πολλοί αποκαλούν 4η βιομηχανική επανάσταση.

Δηλαδή, την ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης, του διαδικτύου των αντικειμένων (Internet of Things), της νανοτεχνολογίας και φυσικά την έλευση των ρομπότ στην παραγωγική διαδικασία.

Ηδη έχει χάσει πολύτιμο χρόνο και συνεχίζει να χάνει, με αποτέλεσμα να έχει σημαντικό μειονέκτημα.

Κι αυτό γιατί οι αλλαγές στις δομές των επιχειρήσεων, του δημόσιου τομέα και φυσικά του εκπαιδευτικού συστήματος είναι ραγδαίες, σε αντίθεση με τις προηγούμενες βιομηχανικές επαναστάσεις, που οι νέες αλλαγές πήραν πολύ χρόνο.

Καλώς ή κακώς, η εποχή του ενός επαγγέλματος στη ζωή μας βαδίζει προς το τέλος της.

Το εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας θα πρέπει λοιπόν να παίξει ακόμη σημαντικότερο ρόλο στην νέα εποχή, λόγω της ανάγκης για δια βίου εκπαίδευση.

Όμως, δυστυχώς, το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα μοιάζει σε μεγάλο βαθμό να έχει μείνει προσκολλημένο στην εποχή της 2ης βιομηχανικής επανάστασης. Ούτε καν της 3ης.      

Επιπλέον, αν και η οικονομική κρίση είχε περιορισμένο αντίκτυπο στις επενδύσεις σε έρευνα και ανάπτυξη (R&D) καθώς διαμορφώθηκαν σε 2 δισ. ευρώ το 2017 έναντι 1,6 δισ. το 2008, οι τελευταίες παραμένουν σε χαμηλά επίπεδα.

Ως ποσοστό του ΑΕΠ είναι οι μισές περίπου στην Ελλάδα, 1,1%,  σε σύγκριση με τον μέσο όρο της ΕΕ, που βρίσκεται στο 2,1% σύμφωνα με την Κομισιόν.

Ένα ενδιαφέρον θετικό ποιοτικό στοιχείο βρίσκεται στο γεγονός ότι για πρώτη φορά στην Ελλάδα, οι περισσότερες επενδύσεις σε R&D προέρχονται από τις επιχειρήσεις και όχι από τα πανεπιστήμια και τον δημόσιο τομέα.

Από την άλλη πλευρά, η χώρα εξακολουθεί να είναι αρκετά πίσω στις υπερταχείες ευρυζωνικές συνδέσεις που είναι αναγκαίες. Επίσης, υπολείπεται των στόχων της εθνικής ψηφιακής στρατηγικής που η κυβέρνηση έθεσε το 2016, όπως παρατηρεί η Κομισιόν.

Αν και η Ελλάδα κατατάσσεται στις χώρες υψηλού εισοδήματος, έχει ήδη τα χαρακτηριστικά μιας ειδικής περίπτωσης στην εποχή της 4ης βιομηχανικής επανάστασης.

Αυτό την καθιστά υποψήφια για πειραματόζωο στη νέα εποχή, υπό την έννοια ότι μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να δουν τα λιγότερο ανεπτυγμένα κράτη πώς μπορούν να πάνε μπροστά.

Δεν είναι το είδος της πρωτοπορίας που θα ήθελε η χώρα να έχει.

Για να αποτραπεί κάτι τέτοιο, όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς, π.χ. κρατικοί και ιδιωτικοί,  θα πρέπει να αλλάξουν τον τρόπο σκέψης τους το συντομότερο και να συνεργαστούν αποτελεσματικά, αν θέλουν να ευημερήσουν, και μαζί τους η Ελλάδα.