Τα «αινίγματα» των κεντρικών τραπεζών

O Martin Zweig, ο οποίος πέθανε το 2013,  έχαιρε μεγάλου σεβασμού ως αναλυτής και επενδυτής.

Ξεκίνησε το ενημερωτικό δελτίο του, το διάσημο The Zweig Forecast, το 1971 ενώ 13 χρόνια αργότερα ίδρυσε το δικό του hedge fund.

Την Παρασκευή, 16 Οκτωβρίου του 1987, ο Zweig εμφανίσθηκε στην οικονομική εκπομπή Wall Street Week με τον Louis Rukeyser και προέβλεψε την άμεση κατάρρευση του Χρηματιστηρίου της Ν. Υόρκης.

Το χρηματιστηριακό κρaχ που έλαβε χώρα τη Δευτέρα, 19 Οκτωβρίου του 1987, τον έκανε διάσημο.

Γιατί αναφερθήκαμε στον Zweig;

Πολύ απλά γιατί ήταν εκείνος που συνήθιζε να λέει τη διάσημη φράση «Μην πολεμάτε τη Fed» καθώς πίστευε ότι οι νομισματικές συνθήκες ασκούν μεγάλη επιρροή στις τιμές των μετοχών.

Δεν είναι ο μοναδικός «γκουρού» που πίστευε πως οι επενδυτές θα πρέπει να πηγαίνουν με τα νερά της Fed.

Ο Edson Gould, πρωτοπόρος στην τεχνική ανάλυση και ενεργός στην αγορά από τη δεκαετία του 1930 μέχρι και τη δεκαετία του 1970, έγινε γνωστός για τη φράση «τρία βήματα και παραπάτημα».

Με άλλα λόγια, οποτεδήποτε η Fed αυξάνει το βασικό επιτόκιο (federal funds target rate) τρεις φορές συνεχόμενα, η χρηματιστηριακή αγορά είναι πιθανόν να υποστεί σοβαρό πλήγμα.

Φυσικά, το επίπεδο του επιτοκίου παρέμβασης από το οποίο ξεκινούσε η ανάβαση ήταν αρκετά υψηλότερο την εποχή του Gould σε σύγκριση με το σημερινό, οπότε τρεις συνεχόμενες αυξήσεις ήταν πολύ πιο επίπονες.

Εξυπακούεται ότι οι ενέργειες της Fed, της ΕΚΤ και των άλλων μεγάλων κεντρικών τραπεζών δεν επηρεάζουν μόνο τις μετοχές.

Οι κινήσεις τους έχουν επίσης επιπτώσεις στα ομόλογα και τα νομίσματα.

Είναι λοιπόν εύλογο να αναρωτιέται κανείς τι μέλλει γενέσθαι μετά το σήμα του προέδρου της Fed Jerome Powell, ότι σταματάνε προς το παρόν οι αυξήσεις του επιτοκίου παρέμβασης.

Υπενθυμίζεται ότι η αγορά έδινε πιθανότητες 80% και πλέον για νέες αυξήσεις επιτοκίων το 2019, πριν τη συνάντηση της αρμόδιας επιτροπής (FOMC) της Fed το διάστημα 18-19 Δεκεμβρίου.

Οι πιθανότητες μειώθηκαν σε λιγότερες από τις μισές μετά την ανωτέρω συνάντηση, ενώ εξαλείφθηκαν μετά τις νέες δηλώσεις Powell τον Ιανουάριο και ειδικότερα την τελευταία συνάντηση του FOMC στις 30 Ιανουαρίου.

Πλέον, η καμπύλη μελλοντικής εκπλήρωσης (forward rate curve) δίνει λιγότερες από 50% πιθανότητες στο ενδεχόμενο να μειώσει η Fed το  επιτόκιο παρέμβασης προς τα τέλη της χρονιάς.

Όμως, αναπροσαρμογή των προσδοκιών της αγοράς έχουμε επίσης στην αγορά χρήματος του ευρώ.

Το συμβόλαιο στο 3μηνο Euribor δείχνει πως το βασικό επιτόκιο της ΕΚΤ θα ξεφύγει από την αρνητική περιοχή στην οποία βρίσκεται τον Ιούνιο του 2021.

Το περασμένο φθινόπωρο, το πρώτο συμβόλαιο που έδειχνε πως το 3μηνο επιτόκιο Euribor δεν θα ήταν αρνητικό έληγε τον Μάρτιο του 2020.

Τι μπορούμε να περιμένουμε λοιπόν;

Ενας τρόπος να εκτιμήσει κάποιος τι μπορεί να συμβεί είναι να κοιτάξει τι συνέβη στο παρελθόν μετά από ανάλογη κίνηση της Fed, αν και δεν υπάρχει απόλυτη ομοιότητα.

Για την ΕΚΤ, που ιδρύθηκε το 1999, δεν υπάρχει κάτι το αντίστοιχο.

Αν κάποιος πιστεύει ότι η Fed θα συνεχίσει να αυξάνει το βασικό επιτόκιο μετά από μια περίοδο παύσης, η σύγκριση θα μπορούσε να γίνει με το 2016.

Η UniCredit υπενθυμίζει ότι η Fed σταμάτησε να αυξάνει το επιτόκιο παρέμβασης για ένα διάστημα το 2016, λόγω της αναταραχής που επικρατούσε στις αγορές, αλλά ξανάρχισε τη διαδικασία τον Δεκέμβριο του 2016 και συνέχισε μέχρι τον τελευταίο μήνα του 2018.

Το ανώτατο όριο του αμερικανικού επιτοκίου παρέμβασης αυξήθηκε 8 φορές στο 2,5% από 0,5% που ήταν πριν τον Δεκέμβριο του 2016.      

Τι συνέβη το διάστημα που η Fed καθυστερούσε τις αυξήσεις των επιτοκίων;

Η αβεβαιότητα αυξήθηκε μαζί με τη μεταβλητότητα ενώ οι αποδόσεις των μακροχρόνιων ομολόγων υποχώρησαν και αποδυναμώθηκε το δολάριο.

H απόδοση του δείκτη S&P 500 ήταν 12,25%, συνυπολογιζόμενης της επανεπένδυσης των μερισμάτων και 9,84% χωρίς αυτά.

O πανευρωπαϊκός  δείκτης Stoxx 50 απέδωσε μόλις 0,7% το 2016.

Από την άλλη πλευρά, αν κάποιος πιστεύει ότι η Fed θα μειώσει το βασικό επιτόκιό της μετά την περίοδο παύσης, η καλύτερη περίοδος σύγκρισης είναι το 2004-2008.

Η Fed πήγε το βασικό επιτόκιο στο 5,25% τον Ιούνιο του 2006 από 1% τον Ιούνιο του 2004.  

Το επιτόκιο παρέμεινε αμετάβλητο μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2007 και μετά η Fed άρχισε να το μειώνει, ρίχνοντάς το στο 0,25% μέχρι τον Δεκέμβριο του 2008, στον απόηχο της κατάρρευσης της Lehman Brothers.

Από την δική της πλευρά, η ΕΚΤ αύξησε το βασικό επιτόκιο στο 4% τον Ιούνιο του 2007 από 2% τον Δεκέμβριο του 2005, σύμφωνα με τα στοιχεία της UniCredit και του Bloomberg.

Εν συνεχεία, το βασικό επιτόκιο παρέμεινε αμετάβλητο μέχρι τον Ιούλιο του 2008, όταν αυξήθηκε στο 4,25% λόγω του υψηλού πληθωρισμού.      

Όμως, η ΕΚΤ άλλαξε πορεία σύντομα και τον Οκτώβριο του 2008 άρχισε να μειώνει το βασικό επιτόκιο, για να το οδηγήσει στο 1% μέχρι τον Μάιο του 2009.

Η ισοτιμία ευρώ/δολαρίου ακολούθησε ανοδική πορεία από το 2006 και μετά, για να φθάσει το 1,6038 στα μέσα Ιουλίου του 2008.

Όμως, η ισοτιμία είχε μεγάλες διακυμάνσεις στη συνέχεια, υποχωρώντας στο 1,23 τον Οκτώβριο του 2008 και ανατιμώμενη στο 1,50 προς το τέλος του 2009.