Η «άτυπη» βοήθεια της Γερμανίας στην Ελλάδα

Πολλά έχουν γραφτεί και ειπωθεί για τον ρόλο της Γερμανίας στην κρίση χρέους της ευρωζώνης και ειδικότερα της Ελλάδας.

Για τους Γερμανούς, η παροχή είτε διακρατικών δανείων είτε από τον ESM/EFSF με χαμηλά επιτόκια συνιστά πράξη αλληλεγγύης.

Για άλλους, αυτά τα δάνεια, λόγω των αυστηρών όρων που τα συνόδευαν, θεωρούνται τιμωρητικά.

Φυσικά, δεν έλειπαν κι εκείνοι που ισχυρίζονταν πως η Γερμανία κέρδισε από την κρίση γιατί μειώθηκαν τα επιτόκια του ευρώ και μπόρεσε να δανεισθεί με πολύ χαμηλότερο κόστος απ’ ό,τι πριν.

Πάντως, η Γερμανία είναι ο μεγαλύτερος πιστωτής της χώρας μας ανάμεσα στις άλλες χώρες της ΟΝΕ, καθότι είναι η μεγαλύτερη οικονομία στο μπλοκ του ευρώ και εκείνη που επηρεάζει περισσότερο τις αποφάσεις του Eurogroup.

Είναι επίσης η χώρα έναντι της οποίας μετριέται συνήθως το περιβόητο spread που μπήκε σε κάθε σπίτι την περίοδο των μνημονίων και αποτυπώνει τον πιστωτικό κίνδυνο του εκδότη ενός ομολόγου.

Το spread είναι μεγαλύτερο για εκδότες ομολόγων που η αγορά εκτιμά πως μπορεί να αθετήσουν τις υποχρεώσεις τους, δηλαδή τις πληρωμές τοκοχρεολυσίων, στην ώρα τους.     

Η επιτοκιακή διαφορά (spread) μεταξύ του 10ετούς ελληνικού και γερμανικού ομολόγου βρίσκεται σήμερα κοντά στις 395 μονάδες βάσης.

H απόδοση του 10ετούς ελληνικού ομολόγου βρίσκεται στο 4,18% και του αντίστοιχου γερμανικού στο 0,23%, με την πολιτική ποσοτικής χαλάρωσης (QE) της ΕΚΤ να έχει παίξει σημαντικό ρόλο.

Αξίζει να σημειωθεί πως τον Οκτώβριο του 2009, το spread βρισκόταν στις 140 μονάδες περίπου, με την απόδοση του ελληνικού ομολόγου στο 4,6% και του 10ετούς γερμανικού στο 3,24%.

Για την ιστορία, μόλις ένα μήνα αργότερα, η απόδοση του ελληνικού ομολόγου είχε σκαρφαλώσει στο 5,5% και τον Δεκέμβριο του 2009 στο 6,5%.

Με άλλα λόγια, το ελληνικό κράτος δανείζεται σήμερα φθηνότερα απ’ ό,τι το φθινόπωρο της χρονιάς πριν η χώρα μπει στον αστερισμό των προγραμμάτων στήριξης.

Κι αυτό παρότι η επενδυτική κοινότητα εκτιμά πως ο κίνδυνος αθέτησης πληρωμής του ομολόγου από την Ελλάδα είναι μεγαλύτερος σήμερα σε σύγκριση με το φθινόπωρο του 2009.

Αναμφισβήτητα, τόσο η απόδοση των ομολόγων όσο και το spread έχουν τη σημασία τους.

Όμως, το κόστος δανεισμού προσδιορίζεται από το επιτόκιο.

Οσο λοιπόν οι αποδόσεις των γερμανικών ομολόγων είναι πολύ χαμηλές, το κόστος δανεισμού της Ελλάδας θα παραμένει ελεγχόμενο παρά το συγκριτικά υψηλότερο σημερινό spread.

Φυσικά, το τέλος των νέων αγορών ομολόγων από την ΕΚΤ αλλάζει αρκετά τα δεδομένα.

Όμως, υπάρχει κάτι άλλο που δεν αλλάζει κι αυτό αναμένεται να κρατήσει χαμηλά τις γερμανικές αποδόσεις.

Τι είναι;

Η έλλειψη γερμανικών χρεογράφων στην αγορά.

Αυτή οφείλεται σε τρεις λόγους.

Πρώτον, στην πολιτική αγοράς γερμανικών ομολόγων του ευρωσυστήματος, που είχε ως αποτέλεσμα να διακρατεί το 25%-28%  περίπου του κρατικού χρέους της χώρας.

Δεύτερον, στην αυστηρή δημοσιονομική πολιτική της Γερμανίας, που έχει ως αποτέλεσμα η καθαρή έκδοση κρατικών ομολόγων να είναι μηδενική τα τελευταία χρόνια.

Τρίτον, στην αυξημένη ζήτηση για χρεόγραφα υψηλής πιστοληπτικής διαβάθμισης που χρησιμοποιούνται ως ενέχυρα στην ευρωζώνη για κανονιστικούς λόγους (Βασιλεία ΙΙΙ).

Κι αυτό γιατί αρκετά χρεόγραφα υψηλής διαβάθμισης υποβαθμίσθηκαν κατά τη διάρκεια της κρίσης.

Οι ανωτέρω λόγοι ευνοούν τη διατήρηση των γερμανικών αποδόσεων σε χαμηλά επίπεδα, με αποτέλεσμα να επωφελούνται άλλα ομόλογα, π.χ. τα ελληνικά, παρά το σχετικά μεγάλο spread.

Αυτή είναι η «άτυπη» βοήθεια της Γερμανίας στην Ελλάδα, στην οποία αναφερόμαστε στον τίτλο.