Στον ρυθμό του... Σαλβίνι

Ο Jim O’Neil, πρώην επικεφαλής της Goldman Sachs Asset Management και πρώην υπουργός Εμπορίου της Βρετανίας, προέβη σε μια σωστή παρατήρηση πρόσφατα στην Αθήνα.

Μιλώντας στην ημερίδα που διοργάνωσε ο Economist και η Ελληνική Ενωση Τραπεζών, ο Sir O’Neil τόνισε ότι ο κανόνας του 3% προς το ΑΕΠ για το δημοσιονομικό έλλειμμα στην ΕΕ δεν λαμβάνει υπόψη τις οικονομικές συνθήκες που επικρατούν σε κάθε χώρα.

Σύμφωνα με τον ίδιο, η οικονομία της ευρωζώνης γενικότερα είναι ευαίσθητη στα ανεβοκατεβάσματα του επιχειρηματικού κύκλου και η Ιταλία βρίσκεται στην καλύτερη θέση με όρους ΔΝΤ.

Με άλλα λόγια, η δημοσιονομική επίδοση της Ιταλίας θα ήταν η καλύτερη στην ευρωζώνη, αν λαμβανόταν υπόψη η κατάσταση της οικονομίας της.

Ο O’Neil εμφανίζεται να συμπλέει με την ιταλική κυβέρνηση συνασπισμού της Λέγκα και του κόμματος των Πέντε Αστέρων, που παρουσίασαν στην Κομισιόν προϋπολογισμό με έλλειμμα 2,4% του ΑΕΠ το 2019.

Το γεγονός ότι ο ίδιος είναι Βρετανός, πέρα από οπαδός της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ όπως ανέφερε επανειλημμένως, ίσως βάζει κάποιους σε υποψίες.    

Όμως, αυτού του είδους η κριτική στον δημοσιονομικό κανόνα του 3% δεν είναι καινούργια.

Ο Ιταλός πρόεδρος της Κομισιόν Ρομάνο Πρόντι είχε χαρακτηρίσει κάποτε τον κανόνα «ζουρλομανδύα».

Ο Πρόντι είχε κατέβει στις εκλογές με το Δημοκρατικό Κόμμα, αν θυμόμαστε καλά.

Όμως, ακόμη και σήμερα που ο Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ ανταλλάσσει μπηχτές με  Ιταλούς υπουργούς, ο στόχος για το έλλειμμα του προϋπολογισμού τίθεται στο 2,4% του ΑΕΠ το 2019, δηλαδή αρκετά κάτω από το όριο του 3%.  

Αυτό δεν εμπόδισε τις αγορές να ανεβάσουν την απόδοση του 10ετούς κρατικού ιταλικού ομολόγου στο 3,6% την προηγούμενη εβδομάδα από 1,78%  στις αρχές του 2018.

Η άνοδος των αποδόσεων αντανακλά την κόντρα Ρώμης-Βρυξελλών, τις ανησυχίες των επενδυτών για κάποια ενδεχόμενη υποτίμηση της Ιταλίας προς το τέλος του μήνα και φυσικά το τέλος του QE.

H EKT είναι επί αρκετά τρίμηνα ο μοναδικός καθαρός αγοραστής ιταλικών ομολόγων, στο πλαίσιο του QE.

Με δημόσιο χρέος ύψους 2,4 τρισ. ευρώ, η Ιταλία έχει το μεγαλύτερο κρατικό χρέος στην ευρωζώνη σε απόλυτους αριθμούς και είναι ευάλωτη σε μια σημαντική άνοδο των αποδόσεων επί μακρόν.

Από την άλλη πλευρά, το 36% περίπου του ιταλικού δημόσιου χρέους βρίσκεται σε ξένα χέρια και επομένως έχει κάποια περιθώρια ευελιξίας.

Σύμφωνα με την Goldman Sachs, η άνοδος των ιταλικών αποδόσεων ευνοεί τα ομόλογα-καταφύγια χωρών όπως η Γερμανία, προκαλεί πιέσεις στις ευρωπαϊκές  μετοχές και φαίνεται να ευνοεί το δολάριο και το γεν.

Επιπλέον, πληγώνει τα κέρδη των ιταλικών τραπεζών, που συνεχίζουν να έχουν πολλά προβληματικά δάνεια στα βιβλία τους.

Αναμφισβήτητα, η Κομισιόν έχει πολλά προβλήματα να αντιμετωπίσει και έχει δείξει επανειλημμένα ανοχή σε χώρες όπως οι Γαλλία, Ισπανία, Πορτογαλία, που παραβίασαν τους κανόνες.

Η άποψη που υπήρχε μέχρι σήμερα ήταν πως η ΕΕ ίσως δεν εφαρμόσει τους κανόνες της στην Ιταλία αλλά οι αγορές θα το κάνουν.

Σύμφωνα με τη δημοσιονομική διακυβερνητική συνθήκη, χώρες με υψηλό χρέος θα πρέπει να το μειώσουν προς το 60% του ΑΕΠ.

Γι’ αυτό τον σκοπό, οι χώρες θα πρέπει να εμφανίζουν δημοσιονομικό έλλειμμα μικρότερο από 3% του ΑΕΠ και διαρθρωτικό έλλειμμα έως 0,5% του ΑΕΠ, αν το χρέος ξεπερνά το 60% του ΑΕΠ.

Σε περίπτωση απόκλισης, η χώρα θα πρέπει να λάβει διορθωτικά μέτρα σε συνεργασία με τις κοινοτικές αρχές.

Τελευταία, η αγορά δείχνει να ποντάρει τελευταία στην επίτευξη μιας συμβιβαστικής λύσης με την ιταλική κυβέρνηση.

Όλα μπορεί να γίνουν, αλλά δεν θα στοιχηματίζαμε.