Ξαναμοιράζεται η τράπουλα

Για χώρες που εισάγουν πετρέλαιο, όπως η Ελλάδα, η μεγάλη αύξηση της τιμής του μαύρου χρυσού, άνω του 40%, σε σύγκριση με ένα χρόνο πριν δεν είναι καλή είδηση.

Κι αυτό γιατί μεταφράζεται σε υψηλότερες τιμές στην αντλία και στο πετρέλαιο θέρμανσης για νοικοκυριά και επιχειρήσεις, μειώνοντας το διαθέσιμο εισόδημα και αυξάνοντας το κόστος παραγωγής και τα κέρδη των επιχειρήσεων.

Δεν ισχύει το ίδιο για τις πετρελαιοπαραγωγές χώρες που βλέπουν τα πετροδόλαρα να ρέουν, γεμίζοντας τα ταμεία τους.    

H  τιμή του αμερικανικού αργού ακούμπησε χθες ενδοσυνεδριακά τα 76 δολάρια το βαρέλι, πλησιάζοντας το υψηλότερο σημείο των τελευταίων 4 ετών.

Ο μαύρος χρυσός κάνει ράλι καθώς πλησιάζει η 4η Νοεμβρίου που ενεργοποιείται πλήρως το αμερικανικό εμπάργκο στο πετρέλαιο του Ιράν.

Ο πρώτος γύρος  ενεργοποιήθηκε στις 7 Αυγούστου και κάποιες χώρες όπως η Νότιος  Κορέα έχουν συμμορφωθεί.

Όμως, το θέμα μας δεν είναι οι τιμές αυτές καθeαυτές αλλά οι επιπτώσεις που έχει η μεταφορά τεράστιων κεφαλαίων από τις χώρες που εισάγουν πετρέλαιο στις πετρελαιοπαραγωγές.

Σύμφωνα με την JP Morgan, η πτώση της τιμής του πετρελαίου μεταξύ 2014 και 2016 εξοικονόμησε 1,8 τρισ. δολάρια στους καταναλωτές-νοικοκυριά και επιχειρήσεις στις μη πετρελαιοπαραγωγές χώρες.

Ένα μεγάλο μέρος αυτών των χρημάτων έγινε τραπεζικές καταθέσεις και στήριξε τα κρατικά ομόλογα μέσα από τις ρεζέρβες (excess reserves) του τραπεζικού συστήματος.

Προς την ίδια κατεύθυνση κινήθηκε η ενίσχυση των συναλλαγματικών αποθεμάτων των χωρών που εισάγουν πετρέλαιο.

Αντίθετα, η μείωση των συναλλαγματικών αποθεμάτων των πετρελαιοπαραγωγών χωρών είχε το αντίθετο αποτέλεσμα.

Οι εξαγωγείς πετρελαίου, οι οποίοι εκτιμάται ότι εισέπραξαν 1,6 τρισ. δολάρια από το πετρέλαιο το 2014, είδαν τις εισπράξεις τους να πέφτουν στα 800 δισ. δολάρια το 2016.

Από το ποσό του 1,6 τρισ. δολαρίων το 2014 εκτιμάται πως περίπου 1,4 τρισ. ανακυκλώθηκαν στις άλλες χώρες  για την αγορά εισαγόμενων προϊόντων και υπηρεσιών και τα υπόλοιπα μέσω των συναλλαγματικών αποθεμάτων και των κρατικών επενδυτικών ταμείων.

Από το 2016 και μετά, που οι τιμές αρχίζουν να ανεβαίνουν σταδιακά, ξεκινά η αντιστροφή των ανωτέρω κεφαλαιακών ροών καθώς η εξοικονόμηση χρημάτων μειώνεται και οι εισπράξεις των εξαγωγέων πετρελαίου αυξάνονται.

Να θυμίσουμε ότι  η τιμή του αμερικανικού αργού βρέθηκε κάτω από τα 28 δολάρια το βαρέλι τον Φεβρουάριο του 2016 ενώ χθες έπιασε τα 76 δολάρια.

Οι αναλυτές της JP Morgan θεωρούν πως το 70% των κεφαλαίων που μεταφέρθηκαν από τις πετρελαιοπαραγωγές χώρες σ’ εκείνες που εισάγουν μεταξύ 2014 και 2016 θα αντιστραφεί μεταξύ 2016-2019, με τη μέση τιμή του πετρελαίου στα 84 δολάρια για το υπόλοιπο του 2018 και το 2019.

Η εκτίμηση είναι πως οι θετικές ροές στην αγορά ομολόγων από την εξοικονόμηση χρημάτων από τους καταναλωτές ήταν μεγαλύτερες από τις εκροές που προέρχονταν από τη μείωση των αποθεματικών από πετρελαιοπαραγωγές χώρες.

Επομένως, όσο οι τιμές του αργού ανεβαίνουν, θα υπάρχουν καθαρές εκροές στα ομόλογα, καθότι η θετική επίπτωση στην αγορά από την ανακύκλωση των πετροδολαρίων θα είναι μικρότερη από την αρνητική επίπτωση στο διαθέσιμο εισόδημα.

Κοντολογίς, οι τωρινές εξελίξεις στην αγορά πετρελαίου, με την άνοδο των τιμών, επηρεάζουν αρνητικά λόγω καθαρών εκροών την αγορά ομολόγων.

Αυτός είναι ένας ακόμη πονοκέφαλος για χώρες και εταιρείες που δανείζονται ή πρόκειται να δανειστούν στην αγορά ομολόγων, ιδίως στο μέτρο που το ράλι του μαύρου χρυσού συνεχιστεί.