Ο ΕΝΦΙΑ, οι δήμοι και το ιρλανδικό μοντέλο

Θα πρέπει να μεταφερθεί ο ΕΝΦΙΑ από την κεντρική διοίκηση στους δήμους;

H συζήτηση άναψε μετά την τοποθέτηση του αρχηγού της ΝΔ Κυριάκου Μητσοτάκη στη ΔΕΘ, που τάχθηκε υπέρ μιας τέτοιας κίνησης.

Στελέχη της συγκυβέρνησης εναντιώνονται, συμπλέοντας με πολλά στελέχη της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, που παραδοσιακά δεν βλέπουν με καλό μάτι κάτι τέτοιο.

Όμως, η Ελλάδα δεν χρειάζεται να ανακαλύψει την πυρίτιδα. Υπάρχουν άλλες χώρες που το εφαρμόζουν, με κάποιες διαφορές.

Η Ιρλανδία είναι μία από αυτές όπως αναφέρει ο πολιτικός επιστήμονας Αντώνης Καμάρας από τη Θεσσαλονίκη.

Ο κ. Καμάρας ήταν αρκετά κατατοπιστικός στην ανάρτηση που έκανε στον «τοίχο» του στο FB για το ιρλανδικό μοντέλο καθώς δίνει απαντήσεις σε διάφορες ενστάσεις που έχουν διατυπωθεί, π.χ. οι δήμοι δεν μπορούν να είναι φοροεισπράκτορες.

Όπως τονίζει, η Ιρλανδία, στο πλαίσιο των δεσμεύσεων που είχε αναλάβει απέναντι στην τρόικα, μεταπήδησε από τον φόρο μεταβίβασης επί των συναλλαγών σ’ ένα μόνιμο τοπικό φόρο επί των κατοικιών (LPT).

M’ αυτό τον τρόπο κατόρθωσε να συγκεντρώσει μεγαλύτερα έσοδα -οι δήμοι είναι μέρος της Γενικής Κυβέρνησης- και να αφαιρέσει την προκυκλική μεταβλητότητα από αυτή την πηγή φορολογίας, όπως τονίζει ο κ. Καμάρας.

Ο φόρος LPT (Local Property Tax) εγγράφηκε τον χειμώνα του 2012 στον προϋπολογισμό του 2013 και εφαρμόσθηκε τo 2013, δηλαδή τη χρονιά που η Ιρλανδία αποχωρούσε από το μνημόνιο, και ανατέθηκε στην Τοπική Αυτοδιοίκηση.

Τα έσοδα από τον φόρο κατευθύνονται στη χρηματοδότηση τοπικών υπηρεσιών, «όπως δημόσιων πάρκων, βιβλιοθηκών, ανοιχτών χώρων και χώρων αναψυχής, σχεδιασμού και ανάπτυξης, υπηρεσιών πυρόσβεσης και έκτακτης ανάγκης, συντήρησης και καθαρισμού δρόμων και φωτισμού των δρόμων».

Το μεγαλύτερο μέρος του LPT διατίθεται και δαπανάται στην περιοχή από την οποία συλλέχθηκε.

Όμως, ένα ποσοστό μεταφέρεται σ’ ένα κεντρικό ταμείο, που λειτουργεί ως αναδιανεμητικός μηχανισμός, διοχετεύοντας λεφτά στις φτωχότερες περιφέρειες.

Κανένας δήμος δεν έλαβε λιγότερα χρήματα απ’ όσα λάμβανε από τις μεταφορές χρημάτων από τον κρατικό προϋπολογισμό, όταν τέθηκε σε εφαρμογή.

Ο φόρος LPT εισπράττεται κεντρικά και διανέμεται σε όλους τους δήμους της Ιρλανδίας και επομένως δεν χρειάζεται να το κάνει η Τοπική Αυτοδιοίκηση.

Οι δήμοι έχουν τη διακριτική ευχέρεια  και την πολιτική ευθύνη να αυξήσουν ή να μειώσουν τον LPT κατά 15% σε σχέση με τους κεντρικά καθοριζόμενους συντελεστές επί της αγοραίας αξίας των ακινήτων.

Απλά, θα πρέπει να το γνωστοποιήσουν νωρίτερα στη φορολογική διοίκηση.

Σημειωτέον, οι εθνικοί συντελεστές λαμβάνουν υπόψη τον τύπο της κατοικίας και την οικονομική κατάσταση του ιδιοκτήτη.  

Ο φορολογικός συντελεστής είναι ίσος με 0,18% της αγοραίας αξίας του ακινήτου μέχρι του ποσού του 1 εκατ. ευρώ ενώ αυξάνεται σε 0,25% για ακίνητα μεγαλύτερης αξίας.

Αναμφισβήτητα, το ιρλανδικό μοντέλο δεν είναι τέλειο και θα χρειασθεί προσαρμογές  στην ελληνική περίπτωση.

Όμως, δείχνει ότι η μεταβίβαση του ΕΝΦΙΑ στην Τοπική Αυτοδιοίκηση μπορεί να γίνει σχετικά γρήγορα και δεν είναι δύσκολη υπόθεση, από τη στιγμή που η συλλογή του φόρου θα γίνεται με τον ίδιο τρόπο, δηλαδή κεντρικά.

Ισως πιο σημαντικό είναι αυτό που επισημαίνει ο κ. Καμάρας:

«O LPT είναι ένας ισχυρός μηχανισμός λογοδοσίας στην Τοπική Αυτοδιοίκηση. Αυτή η λογοδοσία βασίζεται στην ταυτότητα και την ικανότητα του τοπικού ψηφοφόρου ως τοπικού φορολογουμένου που πληρώνει, κατά μεγάλο μέρος σύμφωνα με τα μέσα του, τις τοπικές υπηρεσίες που λαμβάνει και οι οποίες επηρεάζουν την αξία της περιουσίας του και της ποιότητας ζωής του».

Κοινώς, η Τοπική Αυτοδιοίκηση θα λογοδοτεί στους δημότες-φορολογούμενους για τον τρόπο που ξοδεύει τα λεφτά τους και οι τελευταίοι θα δείχνουν μεγαλύτερο ενδιαφέρον για την ανταποδοτικότητα των φόρων που πληρώνουν.

Προφανώς, δεν είναι κάτι που ευχαριστεί τους δημοτικούς άρχοντες.