To παζλ των συντάξεων

Το 2001, όταν η Ελλάδα εισήλθε στην ευρωζώνη, η χώρα δαπανούσε 17,4 δισ. ευρώ. Στα επόμενα χρόνια μέχρι το τέλος της δεκαετίας, το ποσό συνέχισε να ανεβαίνει.

Την τελευταία χρονιά που καταγράφηκε θετικός ρυθμός ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας πριν από την κρίση, το 2007, το ποσό είχε ξεπεράσει τα 27 δισ. ευρώ.

Στο τέλος του 2009, ο λογαριασμός είχε ανέβει στα 31,2 δισ. ευρώ.

Το 2009 δεν είναι η χρονιά με τη μεγαλύτερη συνταξιοδοτική δαπάνη που έχει καταγραφεί ποτέ.

Ο λογαριασμός ακούμπησε τα 34 δισ. ευρώ το 2012 παρά τις περικοπές, λόγω του μεγάλου ρυθμού των πρόωρων συνταξιοδοτήσεων, ιδίως στον δημόσιο τομέα, λόγω των ελαστικότερων κριτηρίων.

Με άλλα λόγια, περισσότεροι συνταξιούχοι μοιράζονταν τα ίδια περίπου ή περισσότερα λεφτά το 2012.

Το ύψος της συνταξιοδοτικής δαπάνης υποχωρεί τα επόμενα χρόνια και πλέον τοποθετείται στα 25,4 δισ. ευρώ το 2019, με βάση την πρόβλεψη του Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής, από 28,9 δισ. ευρώ φέτος, ώστε να επιτευχθούν οι στόχοι για τα πρωτογενή πλεονάσματα.

Κοινώς, το 2018 εκτιμάται πως θα ξοδέψουμε για συντάξεις 800 εκατ. ευρώ λιγότερα απ’ ό,τι το 2008, παρά τις περικοπές που έχουν λάβει χώρα ενδιάμεσα.

Πίσω απ’ όλα αυτά τα νούμερα βρίσκεται ασφαλώς η δημογραφική γήρανση του πληθυσμού -η  Ελλάδα έχει ένα από τα υψηλότερα ποσοστά ατόμων άνω των 65 ετών στο σύνολο του πληθυσμού στον κόσμο- και άλλοι παράμετροι όπως η υψηλή ανεργία, οι αθρόες πρόωρες συνταξιοδοτήσεις και άλλα.

Όμως, εκείνο που βρίσκεται στο επίκεντρο της δημόσιας συζήτησης και πολιτικής αντιπαράθεσης σήμερα είναι η  εφαρμογή της ψηφισμένης διάταξης που προβλέπει τη μείωση των κύριων και επικουρικών συντάξεων.

Κυρίως, επειδή το 2019 είναι εκλογική χρονιά.

Η εγκύκλιος του αναπληρωτή υπουργού Οικονομικών Γιώργου Χουλιαράκη για την κατάρτιση του προϋπολογισμού του 2019 τοποθετεί το ανώτατο όριο των δαπανών του τακτικού προϋπολογισμού για το 2019 και στο πλαίσιο αυτού των συντάξεων.

Κατά την ταπεινή μας άποψη, αυτό είναι κάτι το αναμενόμενο. Αφενός,  γιατί προβλέπεται και αφετέρου, γιατί δεν έχει ακόμη εξέλθει η χώρα από το 3ο μνημόνιο και δεν έχει εκταμιευθεί η τελευταία δόση των 15 δισ. ευρώ από τον ESM.

Όμως, δεν νομίζουμε ότι σηματοδοτεί την πραγματική πρόθεση της κυβέρνησης επί του θέματος.

Η τελευταία ευελπιστεί ότι θα βρεί κάποιο τρόπο, π.χ. αναβολή ή αντικατάσταση της μείωσης των συντάξεων με ισοδύναμα, κατά τις συζητήσεις που θα έχει με την Κομισιόν για την κατάρτιση του προϋπολογισμού του 2019, για να αποφύγει την περικοπή εκατοντάδων χιλιάδων συντάξεων.

Όμως, για να το επιτύχει, θα πρέπει να πείσει τους δανειστές για δύο πράγματα.

Πρώτον, ότι θα επιτευχθούν τα προβλεπόμενα πρωτογενή πλεονάσματα ως προς το ΑΕΠ χωρίς την περικοπή.

Δεύτερον,  η κατάργηση των περικοπών δεν επιδεινώνει τα αναλογιστικά δεδομένα του συνταξιοδοτικού συστήματος. Αν κατανοούμε σωστά, για το δεύτερο θα επικαλεστούν τις  λανθασμένες υποθέσεις προς το χειρότερο που έγιναν για τον ΕΦΚΑ, με αποτέλεσμα ο τελευταίος να βγάζει πλεονάσματα αντί για ελλείμματα.

Εχουμε την εντύπωση ότι δεν θα καταφέρουν να πείσουν στο αναλογιστικό κομμάτι, οπότε θα πρέπει να αποφασίσουν τι ακριβώς θέλουν να κάνουν το φθινόπωρο, όταν έλθει η ώρα.

Ως εκ τούτου, δεν νομίζουμε ότι θα πρέπει να δίνει κανείς ιδιαίτερη βαρύτητα στην εγκύκλιο του υπουργείου Οοικονομικών για τη μείωση των συντάξεων, μέχρι να βγει η χώρα από το πρόγραμμα και αρχίσουν οι συζητήσεις με την Κομισιόν για τον προϋπολογισμό του 2019.