Επικίνδυνο κοκτέιλ

Τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του 1980, όταν πρόεδρος των ΗΠΑ ήταν ο Ρόναλντ Ρίγκαν, η αμερικανική οικονομική πολιτική χαρακτηριζόταν από τη συνύπαρξη της χαλαρής δημοσιονομικής με τις μειώσεις φόρων και την αυστηρή  νομισματική πολιτική για την καταπολέμηση του πληθωρισμού από τη Fed.

Ηταν επίσης μια περίοδος αποκλιμάκωσης των τιμών του πετρελαίου και ανάκαμψης της αμερικανικής οικονομίας, μετά μια περίοδο στασιμοπληθωρισμού.

Το ανωτέρω μείγμα οικονομικής πολιτικής οδήγησε σε μεγάλη ανατίμηση του δολαρίου, προκαλώντας σημαντικά προβλήματα σε αναδυόμενες οικονομίες.

Μερικές από τις τελευταίες έχασαν μια δεκαετία καθώς βρέθηκαν αντιμέτωπες με την οικονομική στασιμότητα.    

Όλα αυτά συνέβαλαν στην επίτευξη της συμφωνίας του Plaza και την αποδυνάμωση του αμερικανικού νομίσματος το 1985.

Η δημοσιονομική πολιτική υπό τον Ντόναλντ Τραμπ χαρακτηρίζεται ελαστική καθώς δίνει έμφαση στη μείωση των φόρων και τη σταδιακή σύσφιξη των νομισματικών συνθηκών από τη Fed.

Επιπλέον, η μεγαλύτερη οικονομία του πλανήτη λειτουργεί με όλες τις μηχανές στο φουλ.

Ακόμη, οι τιμές του πετρελαίου έχουν πάρει την ανιούσα, όπως και οι αποδόσεις των ομολόγων.

Μάλιστα, η αύξηση των ονομαστικών αποδόσεων των αμερικανικών ομολόγων οφείλεται σχεδόν αποκλειστικά στην αύξηση των πραγματικών αποδόσεων και όχι των πληθωριστικών πιέσεων, σύμφωνα με την JP Morgan.

Είναι λοιπόν εύλογο να αναρωτιέται κανείς τι θα συμβεί, αν οι πληθωριστικές προσδοκίες αρχίσουν να αυξάνονται επίσης.

Κοινή συνισταμένη όλων αυτών είναι η ενδυνάμωση του δολαρίου, σε μια περίοδο που αρκετές μεγάλες αναδυόμενες αγορές είναι ευάλωτες, π.χ. Τουρκία, Αργεντινή, Βραζιλία κ.τ.λ.

Κοινώς, τα νομίσματά τους έχουν υποστεί μεγάλες υποτιμήσεις, οι τράπεζές τους έχουν αδύναμους ισολογισμούς, μικρά αποθέματα ρευστότητας.

Αυτό αφήνει τις ανωτέρω αναδυόμενες οικονομίες πλήρως εκτεθειμένες στη σύσφιξη των νομισματικών συνθηκών, την εύκολη αντιστροφή στις ροές κεφαλαίων και γενικότερα σε εξωτερικά σοκ.

Αν έχουμε επανάληψη του φαινομένου της δεκαετίας του 1980,  αρκετές αναδυόμενες οικονομίες θα βιώσουν τη στασιμότητα.

Δεν είναι το καλύτερο νέο για τις αναδυόμενες αγορές και τις συνδεδεμένες όπως η ελληνική.

Πολύ περισσότερο, όταν μπαίνει στην εξίσωση ένας ακόμη παράγοντας.

Οι αψιμαχίες στο μέτωπο του εμπορίου μεταξύ των ΗΠΑ, της ΕΕ, της Κίνας και του Καναδά, που μπορεί να ψαλιδίσουν τον ρυθμό ανάπτυξης και να ενισχύσουν τις γεωπολιτικές εντάσεις.

Η κυβέρνηση Τραμπ επιβάλλει δασμούς αλλά ταυτόχρονα δεν επιθυμεί την ισχυροποίηση του δολαρίου, για να μην υπονομευθεί η εμπορική πολιτική της.

Τα ανωτέρω πιθανόν εξηγούν γιατί το δολάριο δεν αντέδρασε μέχρι τον περασμένο Απρίλιο, παρότι η διαφορά επιτοκίων έναντι του ευρώ ήταν υπέρ του.

Μερικοί ειδήμονες ισχυρίζονται ότι δεν είναι δύσκολο να καταλάβει κάποιος τη δυναμική των πραγμάτων.

Είναι όμως δύσκολο να φανταστεί κάποιος τη λύση.

Ο συνδυασμός των γεγονότων φέρνει προβληματισμό, γιατί δείχνει πόσο ευάλωτες είναι οι αναδυόμενες  αγορές και κατ’ επέκταση η Ελλάδα.