Η ΗΠΑ, το Ιράν και οι νέες περιπέτειες

Είναι οξύμωρο αλλά ως υποψήφιος για την προεδρία, ο Ντόναλντ Τραμπ επέκρινε τον πρώην πρόεδρο Τζορτζ  Μπους για τον πόλεμο στο Ιράκ την προηγούμενη δεκαετία.

Όμως, ως πρόεδρος, ο ίδιος επέλεξε έναν υποστηρικτή εκείνου του πολέμου, τον Τζον Μπόλτον, ως σύμβουλο εθνικής ασφαλείας.

Ο τελευταίος, όπως κι άλλοι στο ρεπουμπλικανικό κόμμα, διαπνέονται από την αντίληψη ότι οι ΗΠΑ οφείλουν να προάγουν τις αξίες τους και να τις επιβάλλουν στον υπόλοιπο κόσμο, υπηρετώντας ταυτόχρονα το εθνικό τους συμφέρον.

Στην ιεραρχία των μεγαλύτερων απειλών εναντίον των αμερικανικών συμφερόντων, η Κίνα και η Ρωσία καταλαμβάνουν τις δύο κορυφαίες θέσεις.

Ακολουθούν η Βόρεια Κορέα και το Ιράν.

Επομένως, η επαναφορά των κυρώσεων εναντίον του Ιράν είναι συμβατή μ’ αυτή την αντίληψη και φέρει τη σφραγίδα του Μπόλτον, ενός από τους πιο επιθετικούς νεοσυντηρητικούς (neocons) της κυβέρνησης Μπους.

Η απόφαση έχει λοιπόν τόσο ιδεολογικό όσο και γεωπολιτικό υπόβαθρο και αποσκοπεί προφανώς στην άσκηση της μέγιστης πίεσης στην Τεχεράνη για την επίτευξη ενός καλύτερου ντιλ.

Αυτά καθιστούν την απόφαση πιο περίπλοκη.

Προφανής γεωπολιτικός στόχος είναι να περιορισθεί η επιρροή της Τεχεράνης στη Μέση Ανατολή και να μπει ένα τέλος στην προσπάθεια για κατασκευή πυρηνικής βόμβας και βαλλιστικών πυραύλων από το Ιράν.   

Όμως, η ανωτέρω στρατηγική ενέχει σοβαρούς κινδύνους και ίσως αποτύχει, αν οι ΗΠΑ μείνουν μόνες τους όπως δείχνει η ιστορία.

Είναι κάτι που το Ιράν γνωρίζει πολύ καλά και γι’ αυτό δεν αναμένεται να αποσυρθεί από τη συμφωνία για τα πυρηνικά, τουλάχιστον σ’ αυτή τη φάση, ώστε να δώσει πάτημα στην ΕΕ να ακολουθήσει τις ΗΠΑ.

Η Τεχεράνη αναμένεται να χρησιμοποιήσει μηχανισμό στη συμφωνία για τα πυρηνικά, προσφεύγοντας εναντίον των ΗΠΑ.

Ακόμη κι αν η ΕΕ δεν επιβάλει κυρώσεις, αρκετές ευρωπαϊκές εταιρείες που κάνουν μπίζνες τόσο με το Ιράν όσο και τις ΗΠΑ θα βρεθούν σε δύσκολη θέση και ίσως αναγκασθούν να επιλέξουν ανάμεσα στις δύο.

Αυτό σημαίνει ότι ακόμη κι οι μονόπλευρες κυρώσεις των ΗΠΑ θα «δαγκώσουν».

Είναι κάτι που ο μετριοπαθής πρόεδρος του Ιράν θα ήθελε να αποφύγει καθώς οι κυρώσεις υπονομεύουν την οικονομία της χώρας του και φέρνουν τους υπερσυντηρητικούς επαναστατικούς φρουρούς πιο κοντά στην εξουσία.

Ουσιαστικά, το Ιράν μπαίνει σε φάση μεγάλης αβεβαιότητας.

Με δεδομένη την αντιπαλότητα της χώρας με την Τουρκία για την ηγεμονία στην ευρύτερη περιοχή, η ακύρωση της συμφωνίας για τα πυρηνικά μπορεί να διαταράξει την ισορροπία δυνάμεων μεταξύ των δύο στην ευρύτερη περιοχή.

Η ισορροπία μεταξύ του Ιράν και της Τουρκίας χρειαζόταν στις ΗΠΑ για να κρατηθεί μακριά η Ρωσία.

Αυτό που μπορεί να συμβεί τώρα είναι να έλθει το Ιράν πιο κοντά στη Ρωσία.

Είναι κάτι που αποφεύχθηκε κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου με τη χρήση ακόμη κι αθέμιτων μέσων όπως η δολοφονία του τότε νεοεκλεγέντα Ιρανού πρωθυπουργού και αμέσως μετά το στρατιωτικό πραξικόπημα του 1953.

Πηγαίνοντας λοιπόν κόντρα στο Ιράν, οι ΗΠΑ μπορεί να στείλουν τη χώρα στην αγκαλιά της Ρωσίας, με την οποία το Ιράν έχει ανταγωνισμό.