Ο στόχος είναι η Κίνα

Με τον πρώην οικονομικό σύμβουλο Γκάρι Κον και τον πρώην υπουργό Εξωτερικών Ρεξ Τίλερσον εκτός κυβέρνησης και τον υπουργό Οικονομικών Στίβεν Μνούτσιν να έχει συνθηκολογήσει, ο Ντόναλντ Τραμπ, ο Γουίλμπουρ Ρος και ο Πίτερ Ναβάρο εμφανίζονται πρόθυμοι να ακολουθήσουν τον δρόμο του προστατευτισμού και του οικονομικού εθνικισμού.

Οι αντιδράσεις τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό είναι πολλές και έντονες.

Όμως, η ομάδα έχει τη στήριξη πολλών εργαζομένων που έχουν απαυδήσει από την οικονομική ανασφάλεια και τους στάσιμους μισθούς και είναι πολύ σκεπτικοί απέναντι στην παγκοσμιοποίηση.

Ολοι αυτοί αποτελούν τον πυρήνα των υποστηρικτών του Αμερικανού προέδρου, ο οποίος στηρίζεται επίσης από πολλές εργατικές ενώσεις και πολιτικούς σε πολιτείες όπως η Πενσιλβάνια και το Οχάιο.

Όμως, πέρα από τις εσωτερικές και οικονομικές σκοπιμότητες, η πολιτική του προστατευτισμού έχει σαφή γεωπολιτική διάσταση, που ακούει στο όνομα Κίνα.  

Τη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο και τη μεγαλύτερη δυνητικά απειλή για τα συμφέροντα των ΗΠΑ και της Δύσης γενικότερα μελλοντικά παγκοσμίως.

Πριν από λίγο καιρό, μέσα στον Μάρτιο, οι Κινέζοι ψήφισαν να καταργηθεί το όριο για τις θητείες του προέδρου, σπάζοντας μια παράδοση 40 ετών και πλέον.

Μ’ αυτή την κίνηση που σιγοντάρισε ο ίδιος από την αρχή, ο πρόεδρος Σι  Τζινπίνγκ αποκτά πολύ μεγάλη δύναμη και μπορεί ουσιαστικά να κυβερνήσει σαν δικτάτορας.

Αυτό δεν είναι τυχαίο και δεν οφείλεται μόνο στην επιθυμία του Σι για εξουσία. Η σημερινή Κίνα είναι πιο ενωμένη και υπερήφανη απ’ ό,τι ήταν εδώ και αιώνες και σίγουρα δεν μοιάζει με εκείνη που ο Μάο Τσετούνγκ κατέκτησε το 1949.

Όμως, η Κίνα αντιμετωπίζει σημαντικές εσωτερικές προκλήσεις. Ο Σι θα πρέπει να προχωρήσει σε αλλαγές που θα είναι ευκολότερο να επιβάλει, αν επικαλεσθεί την εθνική υπερηφάνεια. Η ύπαρξη εξωτερικών εχθρών βοηθά προς αυτή την κατεύθυνση.     

Για να κατανοήσει κανείς ποιες είναι οι προκλήσεις, θα πρέπει να δει τον χάρτη της Κίνας. Εκεί θα διαπιστώσει πως υπάρχουν τέσσερις γεωγραφικές περιοχές και η κύρια Κίνα όπου κυριαρχούν οι Χαν, το βασικό εθνικό γκρουπ.

Επίσης, ο πληθυσμός της Κίνας είναι συγκεντρωμένος στα ανατολικά, γιατί η Δυτική Κίνα δεν έχει πολλές βροχές. Πρακτικά, η Κίνα είναι μια σχετικά στενή χώρα, με μεγάλη πληθυσμιακή πυκνότητα.

Όμως, το πιο σημαντικό στοιχείο είναι οι διαφορές μεταξύ της «παραθαλάσσιας» Κίνας, που δραστηριοποιείται στο διεθνές εμπόριο και είναι πιο πλούσια, και της εσωτερικής Κίνας, που είναι πιο φτωχή.

Η τελευταία διεκδικεί από το Πεκίνο τη μεταφορά πλούτου από την πλούσια «παραθαλάσσια» Κίνα στο φτωχότερο εσωτερικό της χώρας.  

Η οικονομική κρίση του 2008 στις ΗΠΑ και αργότερα στην ΕΕ περιόρισε τις κινεζικές εξαγωγές ως προς το ΑΕΠ ενώ αυξήθηκε ο ανταγωνισμός από τρίτες χώρες για εξαγωγικές φθηνών βιομηχανικών προϊόντων σε ξένες αγορές. Αν και η εσωτερική κατανάλωση αυξήθηκε, η παραγωγή παρέμεινε μεγαλύτερη.

Οι διαφορές μεταξύ της πλούσιας Κίνας και του φτωχότερου εσωτερικού έγιναν πιο έντονες.

Ο πρόεδρος Σι προσπάθησε να αντιμετωπίσει την κατάσταση, ενθαρρύνοντας τις εξαγωγές και επιβάλλοντας ξανά κεντρικό έλεγχο της οικονομίας, με τις μικρότερες δυνατόν επιπτώσεις.

Η αγορά των ΗΠΑ είναι κρίσιμη σε αυτή την προσπάθεια της Κίνας, λόγω του μεγάλου μεγέθους της και των αμερικανικών επενδύσεων στη χώρα.   

Επιπλέον, η Κίνα έχει λόγους να ανησυχεί σε περίπτωση που οι σχέσεις με τις ΗΠΑ χειροτερεύσουν πολύ, τυχόν μπλόκο από το ανώτερο αμερικανικό ναυτικό στις θάλασσες της Νότιας και Ανατολικής Κίνας.

Ο νέος «δρόμος του Μεταξιού», όπως αποκαλείται, συνιστά έναν εναλλακτικό δρόμο για την εξαγωγή κινεζικών προϊόντων στην Ευρώπη μέσω Ασίας. Όμως, το κόστος του πρότζεκτ, που πολλοί θεωρούν απίθανο να υλοποιηθεί, είναι τεράστιο και υπάρχει μεγάλη αβεβαιότητα.

Όλα αυτά και πολλά άλλα είναι γνωστά στις ΗΠΑ.

Είναι προφανές ότι η μείωση των κινεζικών εξαγωγών μετά την πιθανή επιβολή υψηλών δασμών στην αμερικανική αγορά από τον Ντόναλντ Τραμπ θα μειώσει τον ρυθμό ανάπτυξης της κινεζικής οικονομίας.

Σ’ αυτή την περίπτωση,  οι διαφορές των περιοχών στο εσωτερικό της Κίνας θα οξυνθούν, υπονομεύοντας την πολιτική του προέδρου Σι, που ίσως πρέπει να κάνει παραχωρήσεις σε άλλα μέτωπα, π.χ. Βόρειο Κορέα.

Κάτι τέτοιο θα έχει επίσης μάλλον αρνητικές συνέπειες για τις κινεζικές επενδύσεις στο εξωτερικό.

Κοντολογίς, οι δασμοί σε εισαγόμενα κινεζικά προϊόντα που θέλει να επιβάλει ο πρόεδρος Τραμπ έχουν προφανείς γεωπολιτικές συνέπειες.