Τα ζόμπι και η δημιουργική καταστροφή

Το σημερινό οικονομικό σύστημα φαίνεται πως ευνοεί τη χαμηλή μεταβλητότητα στις αγορές για μεγάλα χρονικά διαστήματα και τις εταιρείες-ζόμπι. Όμως, η δημιουργική καταστροφή ίσως δεν έχει πει την τελευταία της λέξη.

Δημοσιεύθηκε: 1 Μαρτίου 2018 - 07:48

Dr Money

Η πολυσυζητημένη μελέτη των Reinhhart και Rogoff για τον αποπληθωρισμό και τα χρέη, που έφερε τον τίτλο «Αυτή τη φορά θα είναι διαφορετικά», έχει επικριθεί για ανακριβή στοιχεία.

Όμως, η βασική ιδέα της μελέτης πως τα υπερχρεωμένα κράτη θα πρέπει σε κάποιο σημείο να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα είτε με λιτότητα, είτε με χρεοκοπία, είτε με πληθωρισμό, παραμένει σε ισχύ.

Σύμφωνα με τη μελέτη, μια χώρα θα χρειαζόταν 6 με 8 χρόνια για να συνέλθει από το σπάσιμο της φούσκας του χρέους και να επανέλθει σε ισχυρούς ρυθμούς ανάπτυξης.

H κρίση του 2008 αποτέλεσε σημείο καμπής.

Την εποχή πριν από την κρίση, οι τράπεζες δάνειζαν για να αυξήσουν την κερδοφορία τους και η οικονομία έφτανε σε κάποιο σημείο σ’ εκείνο της υπερθέρμανσης.

Η παρέμβαση της κεντρικής τράπεζας θα οδηγούσε σε μείωση της πιστωτικής επέκτασης, συρρίκνωση της οικονομικής δραστηριότητας και χρεοκοπίες επιχειρήσεων.

Η κρίση του 2008 επέφερε μια μεγάλη αλλαγή.

Αντί να αντιμετωπισθεί το υπερβολικό χρέος με τον κλασικό τρόπο, π.χ. χρεοκοπία, μεταφέρθηκε από τον χρηματοοικονομικό τομέα στο κράτος.

Πολλοί τη θεωρούν λάθος και πιστεύουν ότι το πρόβλημα της υπερχρέωσης δεν έχει αντιμετωπισθεί και η θεραπεία θα είναι πιο επώδυνη στο μέλλον.

Με τη βοήθεια του πολύ φθηνού χρήματος, πολλές επιχειρήσεις που θα είχαν καταρρεύσει υπό άλλες συνθήκες παρέμειναν ζωντανές και χιλιάδες θέσεις εργασίας διασώθηκαν.

Ετσι, εταιρείες που μπορούσαν να πληρώσουν τους τόκους αλλά δεν μπορούσαν να αποπληρώσουν το κεφάλαιο διατηρήθηκαν στη ζωή, διασώζοντας θέσεις εργασίας και κεφάλαιο. Τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα.

Πρόκειται για εταιρείες-ζόμπι, που θα είχαν αφεθεί να χρεοκοπήσουν στην εποχή πριν από την κρίση του 2018, μέσω της διαδικασίας που αποκαλείται δημιουργική καταστροφή.

Οι οπαδοί της δημιουργικής καταστροφής υποστηρίζουν πως είναι μια επίπονη αλλά υγιής διαδικασία, που απελευθερώνει πόρους οι οποίοι κατευθύνονται σε πιο παραγωγικές δουλειές.

Όμως, άλλοι δεν βλέπουν πως η καταστροφή πλούτου και θέσεων εργασίας γεννά περισσότερες επενδύσεις.

Αντίθετα, οι δεύτεροι βλέπουν πως η συγκέντρωση αρκετού χρέους στις μεγάλες κεντρικές τράπεζες, π.χ. Fed, EKT κ.τ.λ., μέσω των προγραμμάτων QE, έχει ενισχύσει την παρεμβατική δύναμη των τελευταίων.

Γι’ αυτούς, οι κεντρικές τράπεζες θα χρησιμοποιήσουν τους τίτλους που αγόρασαν μέσω QE ως σταθεροποιητικό εργαλείο.

Κοινώς, θα επιχειρήσουν μεν να μειώσουν τον ισολογισμό τους μέσω σταδιακής πώλησης των χρεογράφων που έχουν αγοράσει, π.χ. κρατικά ομόλογα, αλλά θα χρησιμοποιήσουν το χαρτοφυλάκιο ως εργαλείο για την αποφυγή μιας νέας οικονομικής κρίσης, αν χρειασθεί.

Αυτό σημαίνει ότι το χρήμα μπορεί μεν να ακριβύνει, αλλά θα παραμείνει φθηνότερο σε σύγκριση με το παρελθόν.

Μήπως αυτό οδηγήσει στην εξάλειψη των επιχειρηματικών κύκλων με τις περιόδους ύφεσης και ανάπτυξης;

Το πιθανότερο είναι πως όχι, αλλά θα μπορούσε να εξομαλύνει κάπως τους κύκλους, συντηρώντας παράλληλα αρκετές εταιρείες-ζόμπι και διατηρώντας τη μεταβλητότητα στις αγορές σε σχετικά χαμηλά επίπεδα για παρατεταμένες περιόδους.

Το γεγονός ότι κρίσεις όπως η ελληνική έχουν αντιμετωπισθεί επιτυχώς από το σύστημα της μετά το 2008 εποχής χωρίς να υπάρξει διάχυση σε μεγαλύτερη κλίμακα θεωρείται θετικό.

Η μέχρι σήμερα εμπειρία δείχνει επίσης ότι το σημερινό οικονομικό σύστημα, με τα πολύ χαμηλά επιτόκια, οδηγεί σε μεγάλες περιόδους με χαμηλή μεταβλητότητα στις αγορές αλλά και φούσκες σε επιμέρους αγορές.

Οι επιμέρους φούσκες μπορεί να σπάνε, αλλά δεν έχουν ευρύτερες δυσμενείς οικονομικές επιπτώσεις.

Αν οι οπαδοί αυτής της άποψης έχουν δίκιο, πολλές εταιρείες-ζόμπι θα συνεχίσουν να συντηρούνται εν ζωή και η δημιουργική καταστροφή με την αυξημένη μεταβλητότητα που τη συνοδεύει θα πρέπει να περιμένει.

Oι απόψεις που διατυπώνονται σε ενυπόγραφο άρθρο γνώμης ανήκουν στον συγγραφέα και δεν αντιπροσωπεύουν αναγκαστικά, μερικώς ή στο σύνολο, απόψεις του Euro2day.gr.