Οι αγορές δεν συγχωρούν τα λάθη

Αν οι τελευταίες εκτιμήσεις είναι σωστές, ο ρυθμός ανάπτυξης θα κυμανθεί μεταξύ 1,3% και 1,5% τη χρονιά που τελειώνει σε 12 μέρες.

Είναι κοντά στο 1,5% περίπου, που είχαμε προβλέψει με επιχειρήματα τον Σεπτέμβριο του 2016 και σίγουρα συνιστά θετική εξέλιξη που αποτυπώνεται στα δημοσιεύματα του ξένου Τύπου.

Ομως, απέχει παρασάγγας από τους ρυθμούς υψηλής ανάπτυξης που θα περίμενε κάποιος από μια οικονομία που έχει χάσει πάνω από το 25% του προϊόντος της από το 2008.

Με άλλα λόγια, η θεωρία του ελατηρίου δεν επιβεβαιώνεται, παρότι η οικονομία αναμένεται να αναπτυχθεί με ταχύτερο ρυθμό το 2018 σε σύγκριση με φέτος.

Οι λόγοι είναι λίγο-πολύ γνωστοί.

Η μεγάλη δημοσιονομική προσαρμογή που βασίζεται κυρίως στην αύξηση των φορολογικών εσόδων, το αυξανόμενο ιδιωτικό χρέος, το υψηλό δημόσιο χρέος, η αδυναμία του τραπεζικού συστήματος να χρηματοδοτήσει την οικονομία και η ένδεια επενδύσεων που είναι συνισταμένη αντικινήτρων, γραφειοκρατίας, πολυνομίας κ.τ.λ.

Παρ’ όλα αυτά, ο φετινός εκτιμώμενος ρυθμός ανάπτυξης και ο προσδοκώμενος υψηλότερος το 2018 σε συνδυασμό με την υπεραπόδοση στα πρωτογενή πλεονάσματα αλλάζει σταδιακά το κλίμα προς το καλύτερο.

Και μπορεί το Χρηματιστήριο Αθηνών να μην ακολουθεί λόγω της αβεβαιότητας που υπάρχει για τα stress tests των τραπεζών, όμως τα ομόλογα κάνουν ράλι, έστω κι αν αυτό οφείλεται επίσης σε τεχνικούς λόγους, π.χ. swap, και την ανατιμητική κερδοσκοπία.

Οι συνέπειες δεν περιορίζονται στο δυνητικά χαμηλότερο κόστος δανεισμού του ελληνικού Δημοσίου αλλά επεκτείνονται επίσης στα εταιρικά ομόλογα και σε άλλα ελληνικά περιουσιακά στοιχεία.

Όλα αυτά είναι συνέπεια της καλύτερης εντύπωσης που σταδιακά αποκομίζουν οι συμμετέχοντες στις αγορές για την ελληνική οικονομία και τις προοπτικές της.

Είναι λοιπόν επόμενο να βελτιώνεται η ψυχολογία και να αφήσει αργά ή γρήγορα τα σημάδια της στην πραγματική οικονομία μέσω αυξημένης κατανάλωσης και ενίοτε επενδύσεων, δημιουργώντας τις συνθήκες ενός ενάρετου οικονομικού κύκλου.

Υπό αυτή την έννοια, οι αγορές μετατρέπονται σταδιακά σε σύμμαχο της κυβέρνησης, συμβάλλοντας στη διαμόρφωση θετικότερων προσδοκιών.

Όμως, η ανωτέρω διαδικασία είναι αρκετά εύθραυστη καθώς ο βαθμός αξιοπιστίας δεν είναι υψηλός ενώ η ανάμνηση των ζημιών του παρελθόντος σε ελληνικούς τίτλους είναι ακόμη νωπή.

Αυτό σημαίνει ότι δεν χρειάζεται πολύ για να γίνει κομμάτια και να αντιστραφεί.

Η αίσθηση ότι η χώρα δεν εφαρμόζει το μνημόνιο και έρχεται σε προστριβές με τους πιστωτές της θα ήταν ίσως αρκετή για να αλλάξει άρδην το κλίμα, συμπαρασύροντας ομόλογα, τράπεζες και εν κατακλείδι την οικονομία προς τα κάτω.

Ακόμη κι ένας εξωγενής, δυσμενής παράγοντας θα μπορούσε να κάνει το ίδιο.

Αν π.χ. τα κρατικά ομόλογα της Ευρωζώνης έμπαιναν σε καθοδική τροχιά.

Οι αγορές μπορεί να είναι σύμμαχος, όμως πολύ γρήγορα μπορούν να μετατραπούν στον χειρότερο εχθρό σου, αν διαψευσθούν οι προσδοκίες τους.

Αναμφίβολα, δεν μπορεί να κάνει κάποιος κάτι, αν υπάρχουν εξωγενείς παράγοντες.

Όμως, οφείλει τουλάχιστον να μην κάνει ο ίδιος λάθη, γιατί οι αγορές δεν πρόκειται να του το συγχωρήσουν.
Το τελευταίο βρίσκει εφαρμογή στην ελληνική περίπτωση.

Dr. Money