Τα προληπτικά μέτρα έχουν ρίσκο

Η ευρωπαϊκή εγγύηση των καταθέσεων προϋποθέτει τη μείωση των κόκκινων δανείων και ολοκληρωμένο πλαίσιο εξυγίανσης των τραπεζών. Όμως, το μορατόριουμ στις καταθέσεις προβληματικών τραπεζών που προτείνει η ΕΚΤ ενέχει κινδύνους. Για όλους.

Δημοσιεύθηκε: 24 Νοεμβρίου 2017 - 07:57

Dr Money

Οι Γερμανοί το έχουν ξεκαθαρίσει και δεν είναι οι μόνοι.

Για να υπάρξει τραπεζική ενοποίηση στην ευρωζώνη, θα πρέπει να αντιμετωπισθεί το θέμα των κόκκινων δανείων, που συναντάται σε μεγαλύτερο βαθμό στον ευρωπαϊκό Νότο.

Όμως, θα πρέπει επίσης να ολοκληρωθεί και να καταστεί πιο αποτελεσματικό το πλαίσιο ανάκαμψης και εξυγίανσης των προβληματικών τραπεζών.

Οι δυσκολίες που υπάρχουν στο μέτωπο της δραστικής μείωσης των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων (NPE) είναι γνωστές στη χώρα μας, αφού τα τελευταία χρόνια ανέρχονται στο 49% περίπου του συνόλου των δανείων.

Όμως, δεν συμβαίνει το ίδιο με το καθεστώς ανάκαμψης και εξυγίανσης.

Η ΕΚΤ έχει ταράξει τα νερά τελευταία, εντείνοντας την προσπάθειά της για την υιοθέτηση ενός αμφιλεγόμενου «εργαλείου» ή μέτρου, αν προτιμάτε.

Το εργαλείο μορατόριουμ, όπως αποκαλείται, θα της δίνει το δικαίωμα να παγώνει την απόσυρση καταθέσεων για λίγες μέρες και γενικότερα το παθητικό των τραπεζών που εκτιμά ότι «αποτυγχάνουν ή είναι πιθανό να αποτύχουν».

Μόλις την περασμένη εβδομάδα, η Sabine Lautenschlaeger, μέλος της εκτελεστικής επιτροπής της ΕΚΤ, υποστήριξε σε συνέδριο στη Φρανκφούρτη ότι η εμπειρία από διάφορες τράπεζες το 2017 έχει δείξει ότι ένα τέτοιο εργαλείο χρειάζεται.

Όμως, η ίδια έσπευσε να υποστηρίξει πως αν το μορατόριουμ συνοδεύεται από πολλές εξαιρέσεις, δεν θα το ήθελε, γιατί δεν πρόκειται να χρησιμοποιηθεί.

Την ίδια στιγμή στις Βρυξέλλες, οι ιθύνοντες συζητούν τι θα πρέπει να περιλαμβάνει ένα τέτοιο μέτρο και πώς θα πρέπει να σχεδιασθεί.

Σύμφωνα με μια πρόταση, η εποπτική αρχή θα μπορεί να επιβάλλει πάγωμα των καταθέσεων και άλλων στοιχείων του παθητικού μιας τράπεζας για πέντε μέρες, προκαλώντας αντιδράσεις.

Ουσιαστικά, θα πρόκειται για ένα προληπτικό μέτρο και όπως συνήθως συμβαίνει σε τέτοιες περιπτώσεις, το μέτρο εμπεριέχει κινδύνους για όλους, συμπεριλαμβανομένου του επόπτη.

Μπορεί δηλαδή αυτό το μέτρο να θέσει σε κίνδυνο τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα όπως επιχειρηματολογεί, εκτός των άλλων, η Τράπεζα της Αγγλίας.

Κι αυτό γιατί δεν είναι εύκολο να προβλέψει κανείς πώς θα αντιδράσουν οι καταθέτες άλλων τραπεζών, που δεν έχουν καμία σχέση με τη συγκεκριμένη τράπεζα που η ΕΚΤ θα ανακοινώσει πως κινδυνεύει.

Όμως, δεν είναι μόνο οι καταθέσεις.

Το μορατόριουμ θα ισχύει επίσης για άλλα στοιχεία του παθητικού όπως τα παράγωγα.

Αν όμως το πάγωμα διαρκεί αρκετά και περιλαμβάνει τα παράγωγα που συχνά χρησιμοποιούνται για αντιστάθμιση κινδύνου (hedging), π.χ. για να καλύψουν τις μελλοντικές πληρωμές ομολόγων, θα μπορούσε να προκαλέσει κι άλλες περιπλοκές.

Κοινώς, να οδηγήσει το αντισυμβαλλόμενο μέρος σε αδυναμία τήρησης του συμβολαίου (default).

To μορατόριουμ των 5 ημερών δεν είναι συμβατό με τα πρωτόκολλα του International Swaps and Resolution Association (ISDA).

Τα πρωτόκολλα έχουν προβλέψει ένα εθελοντικό μηχανισμό για την αναγνώριση των κανόνων που καθορίζουν το μορατόριουμ πληρωμών μεταξύ τραπεζών.

Αν λοιπόν επιβληθεί μορατόριουμ στα στοιχεία παθητικού μιας τράπεζας από την ΕΚΤ, η πρόβλεψη για εξαίρεση (opt-out provision) θα ενεργοποιηθεί κατά πάσα πιθανότητα, αλλά αυτό θα μπορούσε να έχει επιπτώσεις.

Είναι προφανές ότι η ΕΚΤ επιθυμεί να έχει τη δυνατότητα να επιβάλλει πάγωμα των καταθέσεων και άλλων στοιχείων ενεργητικού σε τράπεζες που θεωρεί πως αποτυγχάνουν ή κινδυνεύουν για λίγες μέρες.

Όμως, αυτό είναι ευκολότερο να το λες και δυσκολότερο να το υλοποιήσεις, γιατί οι δυνητικοί κίνδυνοι δεν είναι ούτε λίγοι, ούτε αμελητέοι.

Oι απόψεις που διατυπώνονται σε ενυπόγραφο άρθρο γνώμης ανήκουν στον συγγραφέα και δεν αντιπροσωπεύουν αναγκαστικά, μερικώς ή στο σύνολο, απόψεις του Euro2day.gr.