Το «μυστικό» της επιστροφής των καταθέσεων

Οι Ελληνες, οι περισσότεροι τουλάχιστον, θεωρείτε ότι έχουν βραχύβια μνήμη.

Για να μην ξεχνάμε λοιπόν, θα ήθελα να υπενθυμίσω τι έλεγαν υψηλόβαθμα τραπεζικά στελέχη και κυβερνητικοί αξιωματούχοι 8 με 9 μήνες πριν.

Υποστήριζαν πως η ολοκλήρωση της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών και της πρώτης αξιολόγησης θα οδηγούσε στην άρση των capital controls και την επιστροφή πολλών δισ. ευρώ -κάποιοι μιλούσαν για 20- στο τραπεζικό σύστημα.

Η ανακεφαλαιοποίηση ολοκληρώθηκε στα τέλη του 2015 και η πρώτη αξιολόγηση του 3ου προγράμματος, με καθυστέρηση τον περασμένο Μάιο.

Όμως, τα νούμερα δεν τους δικαιώνουν.

Οι καταθέσεις συνέχισαν να υποχωρούν και μάλιστα υπό καθεστώς capital controls.

Στα τέλη Μαΐου, οι συνολικές καταθέσεις των κατοίκων εσωτερικού, συνυπολογιζομένης της κυβέρνησης, ήταν 130,68 δισ. ευρώ έναντι 133,78 δισ. στα τέλη του 2015 και 173,22 δισ. στα τέλη του 2014.

Αν μείνουμε μόνο στις καταθέσεις ιδιωτών και επιχειρήσεων, θα δούμε πως η ανακεφαλαιοποίηση δεν σταμάτησε τη μείωση των καταθέσεων, που υποχώρησαν στα 121,7 δισ. τον Μάιο από 123,3 στα τέλη του 2015 και 160,28 δισ. στα τέλη του 2014.

Φυσικά, δεν έχουμε στοιχεία για τον Ιούνιο και τον Ιούλιο, ώστε να δούμε την επίπτωση της αξιολόγησης.

Πρόσφατα, η κυβέρνηση σε συνεργασία με την ΤτΕ και την άδεια της ΕΚΤ προχώρησαν σε μερική άρση των capital controls, με κάποιους τραπεζίτες να περιμένουν αύξηση των καταθέσεων έως 4 δισ. ευρώ.

Μακάρι να έχουν δίκιο, αν και ένα τέτοιο ποσό δεν θα έκανε τη διαφορά. Όμως, θα μπορούσε κάποιος να πει πως θα ήταν ένα θετικό δείγμα γραφής για αρχή.

Όμως, ακόμη μία φορά, δεν μπορούμε να συμμεριστούμε την αισιοδοξία τους.

Ούτε ασφαλώς πιστεύουμε ότι η προσφορά «νέων» χρηματοοικονομικών προϊόντων που ετοιμάζουν οι τράπεζες για να δελεάσουν κάποιους από αυτούς που τα έχουν σε θυρίδες, στρώματα κ.τ.λ. θα πετύχουν τον στόχο τους.

Αλλωστε, οι καταθέσεις δεν αποσύρθηκαν λόγω των χαμηλών επιτοκίων.

Επιπλέον, η ιστορία δείχνει ότι ένα μικρό ποσοστό από τα λεφτά που φεύγουν από το σύστημα επιστρέφει κι αυτό σε βάθος χρόνου.

Αν συγκρίνουμε την πορεία των καταθέσεων από τον Ιούνιο του 2012, που είχαμε εκλογές, μέχρι τα τέλη του 2012, του 2013 και του 2014, θα δούμε πως οι καταθέσεις ιδιωτών και επιχειρήσεων αυξήθηκαν από 150,6 δισ. ευρώ στα 161,5 δισ., 163,3 δισ. και 164,3 δισ. ευρώ αντίστοιχα.

Κοινώς, υπάρχει αύξηση καταθέσεων αλλά είναι μικρή συνολικά σε βάθος χρόνου.

Αν συγκρίνουμε την πορεία των συγκεκριμένων καταθέσεων από τον Ιούνιο του 2015, που ήταν 122,23 δισ. ευρώ, με τα τέλη του 2015, που ανήλθαν σε 123,3 δισ., η αύξηση είναι συγκριτικά με το 2012 πολύ μικρότερη.

Αν μάλιστα φθάσουμε στον Μάιο του 2016, θα διαπιστώσουμε ότι υπάρχει μείωση στα 121, 7 δισ., με αποτέλεσμα να είναι χαμηλότερες από τον Ιούνιο του 2015 και παρά την παρουσία capital controls.

Όλα αυτά συνηγορούν υπέρ της άποψης ότι υπάρχει έλλειμμα εμπιστοσύνης προς το σύστημα και την ελληνική οικονομία.

Προφανώς, αυτό οφείλεται σε διάφορους λόγους.

Μπορούμε να φαντασθούμε κάποιους από αυτούς, όπως η πορεία της οικονομίας, οι κατασχέσεις, το γεγονός ότι δεν υφίσταται απόρρητο καταθέσεων και οι τράπεζες έχουν γίνει παραρτήματα της εφορίας, το πολιτικό και διεθνές σκηνικό κ.τ.λ.

Δυστυχώς, όλα αυτά οδηγούν στο συμπέρασμα ότι οι ελληνικές τράπεζες δεν θα μπορούν να χρηματοδοτούν τα δάνεια από τις χορηγήσεις τους για αρκετά χρόνια.

Αυτό το χάσμα καταθέσεων-δανείων είναι δομικό και ασφαλώς καθιστά πιο ευάλωτο το τραπεζικό σύστημα.

Η σταδιακή επαναφορά στην κανονικότητα που υποδεικνύει η μερική άρση των capital controls -κυρίως για το νέο χρήμα- θα δείξει αν οι ελπίδες για επιστροφή μερικών δισ. ευρώ στο τραπεζικό σύστημα έχουν βάση.

Κατά την ταπεινή μας άποψη, δεν μπορούμε να περιμένουμε πολλά πράγματα, αν δεν αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη.

Με τις καταθέσεις δεν πρέπει να παίζει κανείς. Δυστυχώς, κάποιοι στη χώρα δεν το έχουν καταλάβει ακόμη.

Dr. Money