Πόσο πιθανό είναι ένα κραχ σήμερα;

Συμπληρώνονται σήμερα 20 χρόνια από το χρηματιστηριακό κραχ του Οκτωβρίου του 1987 και το ερώτημα παραμένει. Θα μπορούσε να επαναληφθεί σε κάποιο σημείο την περίοδο που διανύουμε; Η απάντηση δεν είναι δύσκολη, αλλά υπάρχει ένας μπαλαντέρ.

Δημοσιεύθηκε: 19 Οκτωβρίου 2007 - 07:56

Dr Money

Στις 28 Οκτωβρίου του 1929 ο δείκτης Dow Jones υποχωρούσε 12,82% για να ακολουθήσει άλλη μία πτώση της τάξης του 11,7% την επομένη.

Πολλές περιουσίες καταστράφηκαν, οδηγώντας αρκετούς ανθρώπους στην αυτοκτονία. Η εποχή της μεγάλης οικονομικής ύφεσης είχε ξεκινήσει, στέλνοντας εκατομμύρια ανθρώπους στην ανεργία.

Τη Δευτέρα, 19 Οκτωβρίου του 1987, η κακή μέρα φάνηκε από το πρωί. Μέχρι τις 2 η ώρα το μεσημέρι ο Dow Jones υποχωρούσε 13%, ξεπερνώντας το ρεκόρ ημερήσιας πτώσης της 28ης Οκτωβρίου του 1929.

Ο αμερικανικός χρηματιστηριακός δείκτης έκλεισε 22,6% ή 508 μονάδες χαμηλότερα στις 1.738,74 μονάδες, όμως οι χρηματιστηριακές και οικονομικές συνέπειες που ακολούθησαν δεν έμοιαζαν σε καμία περίπτωση με εκείνες του κραχ του 1929.

Αν και έχουν περάσει 20 χρόνια από τον Οκτώβριο του 1987, η ερώτηση παραμένει: Θα μπορούσε να ξανασυμβεί στις μέρες μας;

Η απάντηση στο ερώτημα απαιτεί σύγκριση των συνθηκών που επικρατούσαν εκείνη την εποχή με τις σημερινές.

Κατ’ αρχάς οι κυριότερες διαφορές.

Το Ρ/Ε της αμερικανικής αγοράς είχε ανέβει στο 23 περίπου το 1987 έναντι 13 περίπου σήμερα. Κοινώς, οι αμερικανικές μετοχές ήταν πολύ πιο ακριβές τότε σε σχέση με σήμερα.

Επιπλέον, η σύγκριση με τα αμερικανικά κρατικά ομόλογα κατέληγε εναντίον των μετοχών, αφού η απόδοση του 10ετούς κρατικού ομολόγου είχε ξεπεράσει το 10%, ενώ των μετοχών ανερχόταν σε 7,6% περίπου. Η απόδοση των 10ετών κρατικών ομολόγων ανέρχεται σε 4,6% σήμερα.

Το βασικό επιτόκιο (Fed Funds Rate) με το οποίο δανείζει η μία τράπεζα την άλλη και το καθορίζει η Fed βρισκόταν στο 7,25% το 1987 έναντι 4,25% σήμερα. Ακόμη ίσως πιο σημαντικό, η Fed είχε υιοθετήσει μια περιοριστική νομισματική πολιτική πριν από 20 χρόνια, ενώ σήμερα εφαρμόζει πιο ελαστική πολιτική.

Ακόμη, η αμερικανική οικονομία δεν βρισκόταν σε φάση επιβράδυνσης όπως συμβαίνει σήμερα και ο σημερινός υπουργός οικονομικών δεν ομιλεί εναντίον του δολαρίου όπως έκανε ο συνάδελφός του James Baker το 1987 για να μειώσει το εμπορικό έλλειμμα.

Οι σημερινές αγορές είναι θεσμικά και τεχνολογικά πιο έτοιμες να αντιμετωπίσουν ακραία γεγονότα σήμερα σε αντίθεση με το 1987. Oι περίφημοι circuit breakers που σταματάνε το trading στο χρηματιστήριο για μία ή περισσότερες ώρες έπειτα από μια μεγάλη πτώση υιοθετήθηκαν μετά το κραχ της Μαύρης Δευτέρας του 1987.

Επιπλέον, υπάρχει περισσότερη και καλύτερη πληροφόρηση σήμερα για οικονομικά και πολιτικά γεγονότα σε σχέση με το 1987.

Υπάρχουν όμως και ομοιότητες μεταξύ του 1987 και του 2007.

Το 1987, η Fed είχε έναν νέο πρόεδρο που έμελλε να μείνει στην ιστορία. Τον Άλαν Γκρίνσπαν. Σήμερα, η Fed έχει πρόεδρο τον Μπεν Μπερνάνκε που είναι σχετικά νέος στη θέση του, αφού ανέλαβε καθήκοντα το 2006.

Επιπλέον, το δολάριο εμφανιζόταν πολύ αδύναμο έναντι των άλλων κύριων νομισμάτων όπως τώρα, ενώ η τιμή του πετρελαίου ανέβαινε όπως συμβαίνει σήμερα.

Όπως το 1987, έτσι και τώρα οι τιμές των εμπορευμάτων ανεβαίνουν, δημιουργώντας προσδοκίες για άνοδο του πληθωρισμού.

H τεχνική προστασίας χαρτοφυλακίου (portfolio insurance) που συνέβαλε αποφασιστικά στη διεύρυνση των απωλειών στο Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης στις 19 Οκτωβρίου του 1987 έχει εμπλουτιστεί με δεκάδες άλλες τεχνικές αντιστάθμισης κινδύνου και η αγορά των παραγώγων προϊόντων ανθεί.

Υπενθυμίζεται ότι οι οπαδοί της ανωτέρω τεχνικής πουλούσαν ανοιχτά συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης (futures) στον υποκείμενο δείκτη S&P 500 στο Σικάγο για να προστατεύσουν την αξία του χαρτοφυλακίου τους από την πτώση των μετοχών τους στη Νέα Υόρκη. Σκοπός τους ήταν να κερδίζουν από τις πωλήσεις των συμβολαίων όσα έχαναν από τις μετοχές.

Όμως, οι πωλήσεις stock futures στον δείκτη S&P 500 ήταν τόσο μαζικές που οι τιμές υποχώρησαν πολύ χαμηλότερα (discount) από τις δίκαιες τιμές τις οποίες δικαιολογούσαν τα μοντέλα.

Oι arbitrageurs είδαν την ευκαιρία κι άρχισαν να αγοράζουν τα συμβόλαια futures και να πουλούν ταυτόχρονα τις υποκείμενες μετοχές του δείκτη στη Νέα Υόρκη, βυθίζοντας τις τελευταίες ακόμη περισσότερο. Τα συστήματα κατέρρευσαν από τις μεγάλες εντολές και η Μαύρη Δευτέρα έμεινε στην ιστορία.

Υπάρχουν λοιπόν αρκετές διαφορές αλλά και ομοιότητες μεταξύ του κραχ του 1987 και του σήμερα.

Το ζύγισμά τους οδηγεί κάποιον στο συμπέρασμα ότι το κραχ θα μπορούσε μεν να επαναληφθεί, αλλά στην παρούσα φάση δεν είναι τόσο πιθανό.

Τι θα μπορούσε να ανατρέψει τα δεδομένα; Το σκάσιμο της χρηματιστηριακής φούσκας στην Κίνα.

Σημειώνεται ότι η μεγάλη βουτιά στο Χρηματιστήριο της Σαγκάης οδήγησε στη μεγαλύτερη μέχρι στιγμής φέτος ημερήσια πτώση του Dow Jones κατά 416 μονάδες στις 27 Φεβρουαρίου του 2007.

Dr. Money

[email protected]

Oι απόψεις που διατυπώνονται σε ενυπόγραφο άρθρο γνώμης ανήκουν στον συγγραφέα και δεν αντιπροσωπεύουν αναγκαστικά, μερικώς ή στο σύνολο, απόψεις του Euro2day.gr.