Είμαστε στο ίδιο έργο θεατές

Τον Δεκέμβριο του 1974, ο οικονομολόγος Arthur Laffer συνάντησε δύο συμβούλους του τότε Αμερικανού προέδρου Gerald Ford στο εστιατόριο Two Continents στην Ουάσινγκτον.

Σ' εκείνη τη συνάντηση, ο πρώην επικεφαλής οικονομολόγος του Γραφείου Προϋπολογισμού της Βουλής εξήγησε στους Dick Cheney και Donald Rumsfeld ότι η αύξηση των φορολογικών συντελεστών θα επιδείνωνε την κατάσταση της αμερικανικής οικονομίας, που ήταν ήδη σε ύφεση.

Ο Laffer, ο οποίος διετέλεσε μέλος του συμβουλίου οικονομικών εμπειρογνωμόνων του προέδρου Reagan την περίοδο 1981-1989, πήρε ένα στυλό και τράβηξε πάνω σ' ένα υφασμάτινο χαρτομάντιλο μια καμπύλη.

Η καμπύλη έδειχνε ότι υπάρχει ένας φορολογικός συντελεστής μεταξύ 0% και 100%, που μεγιστοποιεί τα κρατικά έσοδα. Αν ο συντελεστής αυξηθεί περισσότερο, τα φορολογικά έσοδα θα υποχωρήσουν.

Ήταν η καμπύλη Laffer και πιθανόν δεν θα μαθαίναμε ποτέ το περιστατικό, αν στη συνάντηση δεν παρευρισκόταν ο δημοσιογράφος Jude Wanniski της Wall Street Journal.

Αξίζει να σημειωθεί πως όταν ο Reagan και ο Laffer άφησαν τον Λευκό Οίκο το 1989, ο ανώτατος φορολογικός συντελεστής είχε πέσει στο 28% από 70% το 1981, συμβάλλοντας σε μία από τις μεγαλύτερες περιόδους οικονομικής επέκτασης στην ιστορία των ΗΠΑ.

Ακόμη, τα φορολογικά έσοδα είχαν αυξηθεί στα 909 δισ. δολάρια το 1989 από 517 δισ. το 1980, εμφανίζοντας αύξηση 75%.

Φυσικά, αρκετοί έχουν επικρίνει την καμπύλη Laffer.

Oμως, η ιδέα πως η υπερβολική αύξηση των φορολογικών συντελεστών φέρνει το αντίθετο αποτέλεσμα στα κρατικά έσοδα έχει απήχηση.

Με βάση χθεσινά δημοσιεύματα, η ελληνική κυβέρνηση σκοπεύει να αυξήσει τον ανώτατο φορολογικό συντελεστή για φυσικά πρόσωπα στο 50% και πιθανόν να κάνει το ίδιο με άλλους συντελεστές.

Η συγκεκριμένη παρέμβαση αποσκοπεί στην άντληση επιπλέον 300 εκατ. ευρώ.

Να θυμίσουμε ότι οι συνολικές δημοσιονομικές παρεμβάσεις φθάνουν τα 5,7 δισ. ευρώ στη διετία 2015-2016.

Από αυτά, συνολικά μέτρα ύψους 1,5 δισ. ελήφθησαν πέρυσι, εκ των οποίων 1 δισ. αφορούσε αυξήσεις φόρων, π.χ. αναμόρφωση κώδικα ΦΠΑ, αυξήσεις στις προκαταβολές φόρου εισοδήματος για εταιρείες κ.τ.λ.

Επιπλέον, 427 εκατ. ευρώ αφορούσαν στην αύξηση των εισφορών υγείας στους οργανισμούς κοινωνικής ασφάλισης, αλλά βαπτίσθηκαν μείωση δαπανών.

Το αποτέλεσμα είναι γνωστό.

Τα φορολογικά έσοδα κατέληξαν 700 εκατ. ευρώ και πλέον χαμηλότερα σε σχέση με εκείνα του 2014, παρά τους επιπρόσθετους φόρους ύψους 1 δισ. ευρώ.

Από την άλλη πλευρά, τα έσοδα ήταν 1,9 δισ. ευρώ υψηλότερα σε σύγκριση με τον νέο, χαμηλότερο στόχο για τα έσοδα, που τέθηκε μετά το τρίτο μνημόνιο.

Επιπλέον, η οικονομία ξαναγύρισε σε έστω μικρή ύφεση μετά την πρόσκαιρη ανάκαμψη του 2014.

Για το 2016, οι επιπλέον φόροι φτάνουν τα 2,2 δισ. ευρώ, ενώ οι αυξήσεις ασφαλιστικών εισφορών φθάνουν το 1,1 δισ. με βάση τον προϋπολογισμό της χρονιάς που διανύουμε.

Επομένως, οι οιωνοί δεν είναι καλοί.

Αν μάλιστα θελήσουμε να πάμε λίγα χρόνια πιο πίσω, θα δούμε ότι η παρατεταμένη περίοδος ύφεσης της ελληνικής οικονομίας συμπίπτει με τη σημαντική αύξηση των φορολογικών βαρών.

Πιο συγκεκριμένα, τα συνολικά κρατικά έσοδα σκαρφαλώνουν στο 39% του ΑΕΠ το 2014 από 34,2% το 2010, σύμφωνα με τη Eurostat.

Μια πολύ μεγάλη φορολογική αύξηση που δεν παρατηρείται σε άλλη ευρωπαϊκή χώρα.

Μια επιβάρυνση που γίνεται σχεδόν αφόρητη, αν αναλογισθεί κανείς το χαμηλό επίπεδο των υπηρεσιών που παρέχει το κράτος στην Ελλάδα, δηλαδή τον χαμηλό βαθμό ανταποδοτικότητας των φόρων.

Φυσικά, οι ανωτέρω παρεμβάσεις έχουν στόχο την επίτευξη υψηλότερου πρωτογενούς πλεονάσματος και είναι σύμφωνες με τον ιδεολογικό προσανατολισμό υπουργών όπως ο κ. Τσακαλώτος.

Όμως, η ιστορία διδάσκει ότι τέτοιου είδους πολιτικές βάζουν εμπόδια στην ανάπτυξη και την απασχόληση.

Δυστυχώς, δεν έχουμε άλλη επιλογή από το να τις υποστούμε.

Dr. Money