BRICS Clear: Η πρόταση Πούτιν για παράκαμψη του δυτικού συστήματος πληρωμών

Η Ρωσία υπέβαλε προτάσεις για τη δημιουργία ενιαίου συστήματος διαφύλαξης αποθεματικών και εκκαθάρισης συναλλαγών μεταξύ των χωρών BRICS, στην προσπάθειά της να πείσει τα κράτη-μέλη να εμβαθύνουν την οικονομική συνεργασία τους παρακάμπτοντας τη συμμετοχή της Δύσης.

Η Ρωσία προωθεί την ενσωμάτωση των αποθετηρίων των κρατών του οργανισμού υπό την ομπρέλα BRICS Clear, σύμφωνα με έγγραφο που παρουσιάστηκε στη σύνοδο κορυφής αυτής της εβδομάδας στο Καζάν, όπως μεταδίδει το Bloomberg επικαλούμενο πηγή υπό τον όρο ανωνυμίας. Ο στόχος του σχεδίου είναι να εξασφαλιστούν αδιάλειπτες διασυνοριακές συναλλαγές τίτλων ως εναλλακτική λύση στα συστήματα των Euroclear και Clearstream.

Ο πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν φιλοξενεί την πρώτη σύνοδο κορυφής αφότου οι BRICS διευρύνθηκαν σε εννεαμελή ομάδα τον Ιανουάριο, καθώς Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Ιράν, Αίγυπτος και Αιθιοπία εντάχθηκαν στον οργανισμό όπου ήδη συμμετείχαν Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα και Νότια Αφρική. Η διεύρυνση δείχνει, όπως υπογράμισε, ότι αναδύεται ένας «πολυπολικός κόσμος», συνιστώντας πρόκληση για τη σημερινή παγκόσμια τάξη που κυριαρχείται από τις ΗΠΑ.

Αν και τεχνικά είναι εφικτό, υπάρχουν ελάχιστες ενδείξεις ότι τα περισσότερα μέλη των BRICS ενδιαφέρονται να ενταχθούν σ' ένα κοινό σύστημα, δήλωσε ο Ολέγκ Βιούγκιν, πρώην κορυφαίος αξιωματούχος της Τράπεζας της Ρωσίας, εξαιρουμένων της Μόσχας και της Τεχεράνης που τελούν υπό κυρώσεις.

«Οι περισσότερες χώρες των BRICS έχουν ανεπτυγμένους οικονομικούς δεσμούς με τον δυτικό κόσμο», είπε, «και δεν θα θέλουν να τους αποκόψουν».

Η Ρωσία, από την άλλη, έχει σαφές συμφέρον να αναπτύξει εναλλακτικές χρηματοοικονομικές δομές προκειμένου να παρακάμψει τις πρωτοφανείς κυρώσεις που επιβλήθηκαν από τις ΗΠΑ και τους G7 μετά την εισβολή στην Ουκρανία.

Οι μεγαλύτερες τράπεζες της χώρας αποκόπηκαν από το σύστημα πληρωμών SWIFT και οι ρωσικοί λογαριασμοί σε διεθνή αποθετήρια πάγωσαν. Μόνο η Euroclear κατέχει περίπου 173 δισ. ευρώ που σχετίζονται με ρωσικές συμμετοχές οι οποίες υπόκεινται σε κυρώσεις, συμπεριλαμβανομένων των παγωμένων περιουσιακών στοιχείων της κεντρικής τράπεζας.

Οι ρωσικές επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν επίσης εντεινόμενες δυσκολίες διασυνοριακών πληρωμών σε εισαγωγές και εξαγωγές, μεταξύ άλλων με την Κίνα, την Ινδία και την Τουρκία, καθώς οι ξένες τράπεζες γίνονται όλο και πιο επιφυλακτικές εξαιτίας κινδύνου να τους επιβληθούν δευτερογενείς κυρώσεις από τις ΗΠΑ. Ετσι, το Κρεμλίνο αποκτά κίνητρο για να προωθήσει ένα εναλλακτικό σύστημα πληρωμών εντός των BRICS, με βάση τα εθνικά νομίσματα.

Αν και η Ρωσία δεν έχει ακόμη αποκαλύψει ενδελεχώς πώς θα λειτουργήσει το BRICS Clear, ο υπουργός Οικονομικών Aντον Σιλουάνοφ είπε στο RBC, πριν από τη σύνοδο κορυφής, ότι θα βασίζεται στην τεχνολογία κατανεμημένης λογιστικής (DLT).

Τα εναλλακτικά συστήματα πληρωμών «ενδέχεται να μην παρέχουν την αναμενόμενη ασυλία από κυρώσεις», δήλωσε ο Tom Keatinge, διευθυντής του Κέντρου Οικονομικών και Ασφάλειας στο Royal United Services Institute του Λονδίνου. «Καθώς οι ΗΠΑ -και όλο και περισσότερο το Ηνωμένο Βασίλειο και η ΕΕ- αναπτύσσουν μηχανισμούς ελέγχου εξαγωγών με εξωεδαφική εμβέλεια, οι δυτικές κυρώσεις πιθανώς θα έχουν ακόμη αντίκτυπο».

Αξιωματούχοι από τις κεντρικές τράπεζες των κρατών BRICS προγραμματίζουν να συζητήσουν το ενοποιημένο σύστημα πληρωμών τον Δεκέμβριο, σύμφωνα με πηγή του Bloomberg.

Δεδομένου ότι η διαδικασία είναι αργή και πολύπλοκη, τονίζει, καθώς οι επιμέρους χώρες έχουν διαφορετικά πρωτόκολλα τεχνολογίας και ασφάλειας και διέπονται από ετερόκλητη νομοθεσία, ένα σύστημα πληρωμών μερικής λειτουργίας θα μπορούσε να ενισχύσει το εμπόριο μεταξύ των μελών των BRICS κατά 5%-7%.