Κομισιόν: Πώς προχωρούν οι στόχοι βιώσιμης ανάπτυξης

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέδωσε ανακοίνωση με θέμα την οικοδόμηση βιώσιμων διεθνών εταιρικών σχέσεων ως «Ομάδα Ευρώπη», στην οποία γίνεται αποτίμηση της προόδου που έχει επιτευχθεί στον τομέα των διεθνών εταιρικών σχέσεων.

Κατά την τελευταία πενταετία, η ΕΕ έχει αναμορφώσει το μοντέλο συνεργασίας της ως απάντηση στο εξελισσόμενο γεωπολιτικό και γεωοικονομικό τοπίο και στις παγκόσμιες προκλήσεις, και ειδικότερα στο αυξανόμενο κενό όσον αφορά την επίτευξη των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης. Η ΕΕ έχει απομακρυνθεί από τη δυναμική των χορηγών και των αποδεκτών προς αμοιβαία επωφελείς εταιρικές σχέσεις, οι οποίες αποφέρουν οφέλη στους τοπικούς πληθυσμούς και ενισχύουν την ανθεκτικότητα τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό.

Η προσέγγιση αυτή ενσωματώθηκε στην επενδυτική στρατηγική Global Gateway που δρομολογήθηκε το 2021. Επενδύοντας σε εταιρικές σχέσεις, η ΕΕ επιδιώκει να εδραιώσει τη θέση της σ' ένα όλο και πιο αμφισβητούμενο διεθνές περιβάλλον.

Εν μέσω της πανδημίας COVID-19, τα θεσμικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τα κράτη μέλη της ΕΕ και τα ευρωπαϊκά αναπτυξιακά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα άρχισαν να ασκούν πιέσεις για κοινές απαντήσεις στο πνεύμα της «Ομάδας Ευρώπη», η οποία έκτοτε έχει καταστεί αναπόσπαστο μέρος της εργαλειοθήκης εξωτερικής δράσης της ΕΕ, που της επιτρέπει να αυξήσει την κλίμακα, τον αντίκτυπο και την προβολή των δράσεών της. Εξασφαλίζοντας τη συμμετοχή και του ιδιωτικού τομέα, η προσέγγιση «Ομάδα Ευρώπη» αποτέλεσε τον κύριο μηχανισμό υλοποίησης της επενδυτικής στρατηγικής Global Gateway της ΕΕ.

• Η Global Gateway αναμένεται ότι θα κινητοποιήσει έως και 300 δισ. ευρώ για βιώσιμες δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις έως το 2027.
• Κατά την περίοδο 2021-2023, κινητοποιήθηκαν επενδύσεις ύψους 179 δισ. ευρώ στις χώρες εταίρους μας σε ολόκληρο τον κόσμο, οι οποίες επέτρεψαν την προώθηση 225 εμβληματικών έργων. Από το ποσό αυτό, 50 δισ. ευρώ κινητοποιήθηκαν χάρη στη στήριξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και 129 δισ. ευρώ κινητοποιήθηκαν από τα κράτη μέλη της ΕΕ, την ΕΤΕπ και την ΕΤΑΑ.

Η στρατηγική Global Gateway εστιάζει σε πέντε τομείς προτεραιότητας, καθένας από τους οποίους στηρίζεται από συγκεκριμένα έργα σε διάφορες περιφέρειες.

Ορισμένα παραδείγματα:

1. Κλίμα και ενέργεια: Η Global Gateway στηρίζει επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και υποδομές, όπως οι εγκαταστάσεις πράσινου υδρογόνου στη Ναμίμπια για την αξιοποίηση της αιολικής και ηλιακής ενέργειας, καθώς και των σπάνιων γαιών. Στόχος αυτής της εταιρικής σχέσης είναι να καταστεί η Ναμίμπια ηγετική δύναμη στον τομέα της πράσινης ενέργειας, συμβάλλοντας στην επίτευξη των παγκόσμιων στόχων για το κλίμα. Η ΕΕ στηρίζει το εθνικό σχέδιο της Κόστα Ρίκα για την απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές, εστιάζοντας στην ηλεκτροδότηση των δημόσιων μεταφορών και στη μετατροπή του επιβλαβούς φυκιού Sargassum σε οικονομικό πόρο μέσω έρευνας και συνεργασιών σε τομείς όπως τα καλλυντικά και η παραγωγή βιομάζας στη λεκάνη της Καραϊβικής.
2. Ψηφιακή μετάβαση: Η ΕΕ έχει δρομολογήσει πέντε δέσμες μέτρων για την ψηφιακή οικονομία με σκοπό την προώθηση της ανθρωποκεντρικής ψηφιακής ανάπτυξης. Βασικό παράδειγμα αποτελεί το πρόγραμμα γεωσκόπησης Copernicus στις Φιλιππίνες, το οποίο χρησιμοποιεί δορυφορικά δεδομένα για τη διαχείριση του κινδύνου καταστροφών και βελτιώνει τις υποδομές συνδεσιμότητας. Η ΕΕ έχει επίσης δρομολογήσει την ψηφιακή συμμαχία της ΕΕ για τη Λατινική Αμερική και την Καραϊβική με σκοπό την ενίσχυση της ολοκληρωμένης συνεργασίας για την ψηφιακή μετάβαση, συμπεριλαμβανομένου του πολιτικού διαλόγου για την κυβερνοασφάλεια.
3. Συνδεσιμότητα των μεταφορών: Για τη βελτίωση των υποδομών και των κανονιστικών πλαισίων, η ΕΕ έχει αναλάβει να στηρίξει έργα μεγάλης κλίμακας, όπως ο διάδρομος μεταφορών μέσω της Κασπίας και ο διάδρομος του Lobito για την ενίσχυση των εμπορικών οδών μεταξύ Ευρώπης, Ασίας και Αφρικής. Ο διάδρομος του Lobito θα βελτιώσει τη σύνδεση μεταξύ του λιμένα του Lobito στην Ανγκόλα με τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό και τη Ζάμπια, ενώ το έργο του διαδρόμου μεταφορών μέσω της Κασπίας θα ενισχύσει τον ρόλο της Κεντρικής Ασίας ως κόμβου συνδεσιμότητας.
4. Υγεία: Η στρατηγική της ΕΕ για την παγκόσμια υγεία εστιάζει στην ενίσχυση των συστημάτων υγείας και των αλυσίδων εφοδιασμού φαρμάκων, στη βελτίωση της υγείας και στην πρόληψη των απειλών κατά της υγείας. Για παράδειγμα, η πρωτοβουλία της «Ομάδας Ευρώπη» για τα εμβόλια και τα φάρμακα βελτιώνει την πρόσβαση σε εμβόλια και υγειονομική περίθαλψη στην Αφρική, συμπεριλαμβανομένης της δημιουργίας τοπικών ικανοτήτων παρασκευής, η οποία είναι ζωτικής σημασίας για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας έναντι των παγκόσμιων προκλήσεων στον τομέα της υγείας.
5. Εκπαίδευση και έρευνα: Η ΕΕ αύξησε τις επενδύσεις της στην εκπαίδευση από 7 % σε 13 %, με ιδιαίτερη έμφαση στην ισότητα των φύλων και την κατάρτιση των εκπαιδευτικών. Η περιφερειακή πρωτοβουλία εκπαιδευτικών για την Αφρική αποβλέπει στην κάλυψη των εκπαιδευτικών κενών με περισσότερους από 15 εκατομμύρια εκπαιδευτικούς έως το 2030 για την επίτευξη καθολικής πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης έως τότε.

Η ανακοίνωση αναφέρεται επίσης στην παρουσία της ΕΕ σε ευάλωτα πλαίσια και χώρες, όπου πρωταρχικός στόχος είναι η αντιμετώπιση των βαθύτερων αιτίων της αστάθειας και η στήριξη των βασικών αναγκών και των μέσων διαβίωσης των πληθυσμών, σε όλο το πλέγμα ανθρωπιστικής βοήθειας-ανάπτυξης-ειρήνης (HDP Nexus).

Η ΕΕ έχει εντείνει τις προσπάθειές της για την παροχή ολοκληρωμένης απάντησης με σκοπό την αντιμετώπιση των βαθύτερων αιτίων της μετανάστευσης. Η εξωτερική διάσταση αποτελεί ουσιαστική συνιστώσα του συμφώνου για τη μετανάστευση και το άσυλο και, ακολουθώντας το σύμφωνο, η ΕΕ έχει εντείνει τη συνεργασία της με τις χώρες καταγωγής και διέλευσης.

Για την περαιτέρω στήριξη των ΣΒΑ, η ΕΕ έχει ενισχύσει σημαντικά την πολυμερή συνεργασία της με παγκόσμιους οργανισμούς όπως τα Ηνωμένα Έθνη, η G7/G20 και τα διεθνή χρηματοπιστωτικά ιδρύματα για τη διαμόρφωση παγκόσμιων πολιτικών. Στο πλαίσιο των προτεραιοτήτων της, η ΕΕ έχει συνεισφέρει σημαντικά σε διεθνείς πρωτοβουλίες που προωθούν την παγκόσμια υγεία, την εκπαίδευση και την ισότητα, μεταξύ των οποίων 700 εκατ. ευρώ για την Παγκόσμια Σύμπραξη για την Εκπαίδευση (2021-2027), 427 εκατ. ευρώ για το Ταμείο για τις πανδημίες και 300 εκατ. ευρώ για την Gavi, τη Συμμαχία για τα Εμβόλια, με σκοπό την επέκταση της πρόσβασης στα εμβόλια στις φτωχότερες χώρες.

Ένα άλλο βασικό επίτευγμα είναι η συμφωνία της Σαμόας, που υπεγράφη τον Νοέμβριο του 2023, με τα κράτη της Αφρικής, της Καραϊβικής και του Ειρηνικού για την ενίσχυση της συνεργασίας της ΕΕ με τις εν λόγω περιοχές. Η εν λόγω συμφωνία βοηθά την ΕΕ να διατηρήσει την πρωτοπορία της σε θέματα που αφορούν τη νεολαία, την ισότητα, την ισότητα των φύλων και τα ανθρώπινα δικαιώματα.