Το κατασκοπευτικό μπαλόνι που οι ΗΠΑ... δεν μπορούν να καταρρίψουν!

Το Πεντάγωνο δήλωσε ότι παρακολουθεί το τεράστιο κινέζικο αερόστατο (μπαλόνι) που υποπτεύεται ότι είναι κατασκοπευτικό και πέταξε πάνω από την Μοντάνα, όπου βρίσκονται κρίσιμες στρατιωτικές εγκαταστάσεις των ΗΠΑ. Ο Πρόεδρος Μπάιντεν φέρεται να πρότεινε να καταρριφθεί, αλλά το Πεντάγωνο αντιτάχθηκε σε αυτήν την ενέργεια, επικαλούμενος τον κίνδυνο καταστροφών στο έδαφος.

Η Κίνα ισχυρίζεται ότι το αερόστατο δεν είναι κατασκοπευτικό αλλά «χρησιμοποιείται για ερευνητικούς, κυρίως μετεωρολογικούς σκοπούς» και ότι «έχει ξεφύγει πολύ από την προγραμματισμένη πορεία του». Είναι η ακριβώς ίδια δικαιολογία που έδιναν οι ΗΠΑ για τα «μετεωρολογικά μπαλόνια» στο κατασκοπευτικό τους πρόγραμμα τη δεκαετία του 1950, θυμίζει το Forbes.

Παρότι επισήμως οι ΗΠΑ δηλώνουν ότι δεν το καταρρίπτουν για να μην δημιουργηθεί πρόβλημα από τα συντρίμμια, στην πραγματικότητα, η κατάρριψη του μπορεί να είναι εξαιρετικά δύσκολη. Μπορεί να φαίνεται εύθραυστο, αλλά το τεράστιο μέγεθος και η κατασκευή ενός στρατοσφαιρικού μπαλονιού το κάνει σχεδόν άτρωτο, υποστηρίζει το Forbes.

Υπάρχει το πρόβλημα να φτάσεις σε αυτό. Τέτοια μπαλόνια πετούν ψηλά στη στρατόσφαιρα, πολύ πάνω από τα αεροσκάφη. Το κάνουν αυτό για να επωφεληθούν από την αλλαγή της κατεύθυνσης του ανέμου «παίζοντας» με το υψόμετρο για να κατευθύνονται στο επιθυμητό σημείο και μετά να κάνουν κύκλους πάνω από ένα σημείο ενδιαφέροντος. Ο αμερικανικός στρατός έχει το δικό του πρόγραμμα στρατοσφαιρικών κατασκοπευτικών μπαλονιών, όπως το Cold Star -συντομογραφία του Covert Long Dwell STratospheric ARchitecture- σχεδιασμένο να κινείται απαρατήρητο στον εχθρικό εναέριο χώρο.

Τέτοια μπαλόνια συνήθως πετούν σε ύψος 80.000 πόδια ή περισσότερο – η έκδοση της NASA φτάνει στα 120.000 πόδια. Τα F-15 Eagle και F-22 Raptor της Πολεμικής Αεροπορίας των ΗΠΑ έχουν και τα δύο δηλωμένο ανώτερο ύψος λειτουργίας τα περίπου 65.000 πόδια. Ενώ μπορεί να είναι σε θέση να πλησιάσουν αρκετά για να εκτοξεύσουν έναν πύραυλο, το μπαλόνι μπορεί να είναι πολύ ψηλά για να χρησιμοποιήσουν πυροβόλα.

Όταν οι άνθρωποι σκέφτονται στρατιωτικά μπαλόνια, πιθανότατα θυμούνται τις επιδρομές των Zeppelin του 1ου Παγκοσμίου Πολέμου τα οποία χτυπούσαν τα αεροπλάνα και έπεφταν φλεγόμενα στο έδαφος. Τα γιγάντια γερμανικά Zeppelin ήταν γεμάτα με εξαιρετικά εύφλεκτο αέριο (υδρογόνο) και μπορούσαν να αναφλεγούν με μερικές εκρήξεις εμπρηστικών σφαιρών, δημιουργώντας το ίδιο αποτέλεσμα με την καταστροφή του Χίντενμπουργκ. Ωστόσο, σε αυτή την περίπτωση το μπαλόνι είναι γεμάτο με μη εύφλεκτο ήλιο και όχι με υδρογόνο.

Ίσως να πιστεύει κανείς ότι θα ήταν αρκετό να κάνεις αρκετές τρύπες στο μπαλόνι. Μπορεί να μην σκάσει, αλλά η διαφυγή αερίου θα οδηγούσε σε απώλεια υψομέτρου. 

Υπάρχει όμως πρόβλημα κλίμακας. Τα στρατοσφαιρικά μπαλόνια είναι τεράστια. Τα τυπικά μπαλόνια της NASA είναι 40 εκατομμύρια κυβικά πόδια, θα μπορούσε να χωρέσει ολόκληρο γήπεδο ποδοσφαίρου. Το περίβλημα του μπαλονιού είναι κατασκευασμένο από πλαστικό υλικό όχι πιο παχύ από το περιτύλιγμα ενός σάντουιτς και η διαφορά πίεσης μεταξύ του εσωτερικού και του εξωτερικού είναι μικρή. Η προσπάθεια να βγει το αέριο ανοίγοντας μερικές τρύπες είναι σαν να περιμένει κανείς να αεριστεί μια ολόκληρη αποθήκη ανοίγοντας ένα μικρό παράθυρο.

Γνωρίζουμε ότι τα μεγάλα μπαλόνια είναι δύσκολο να καταρριφθούν από προηγούμενη εμπειρία. Το 1998 ένα καναδικό μετεωρολογικό μπαλόνι παρασύρθηκε προς τον ρωσικό εναέριο χώρο. Μαχητικά αεροσκάφη από τον Καναδά, τη Νορβηγία και τη Σουηδία επιχείρησαν να το καταρρίψουν χωρίς επιτυχία. Δύο μαχητικά CF-18 της καναδικής πολεμικής αεροπορίας χτύπησαν το αερόστατο με περισσότερες από 1.000 βολές πυροβόλων 20 χιλιοστών γεμίζοντας το με τρύπες. Αυτό δεν ήταν αρκετό για να χάσει σημαντική ποσότητα αερίου και το μπαλόνι συνέχισε να παρασύρεται από τον άνεμο.

Ένα μπαράζ ρουκετών 2,75" ήταν εξίσου αναποτελεσματικό, καθώς οι ισχυρές εκρηκτικές ρουκέτες απλώς πέρασαν μέσα από το μπαλόνι χωρίς να εκραγούν. Αυτή μπορεί να είναι η πραγματική ανησυχία της Πολεμικής Αεροπορίας με την αναχαίτιση του κινεζικού μπαλονιού: οποιοσδήποτε πύραυλος εκτοξευθεί σε αυτό μπορεί να είναι πολύ μεγαλύτερος κίνδυνος για τους αμάχους που βρίσκονται κάτω από το ίδιο το μπαλόνι απ' ότι για το ίδιο, το οποίο πιθανά θα χάσει αργά ύψος ή δεν θα επηρεαστεί καθόλου (το καναδικό αερόστατο παρασύρθηκε σε ρωσικό έδαφος και πιστεύεται ότι εν τέλει έπεσε στην Αρκτική Θάλασσα).

Το μαχητικά αεροσκάφη μπορεί επί της αρχής να είναι σε θέση να «κλειδώσουν» με πυραύλους και να χτυπήσουν την κάψουλα που περιέχει τις κάμερες, τα συστήματα ελέγχου και τις ραδιοεπικοινωνίες του. Η καταστροφή της θα έθετε το μπαλόνι εκτός δράσης και θα μπορούσε να διενεργεί κατασκοπεία. Ωστόσο, το μπαλόνι θα συνέχιζε να παρασύρεται πάνω από το έδαφος των ΗΠΑ και θα ήταν δύσκολο να υποστηριχτεί ότι καταστράφηκε. Ακόμη χειρότερα, μια αποτυχημένη προσπάθεια θα ήταν καταστροφή σε όρους δημοσίων σχέσεων.

Δεν είναι η πρώτη φορά που χρησιμοποιούνται μπαλόνια για κατασκοπεία. Πίσω στη δεκαετία του 1950, πριν τους δορυφόρους, το πρόγραμμα Genetrix της CIA έστειλε «μετεωρολογικά μπαλόνια» για να παρασύρονται τυχαία πάνω από τη Σοβιετική Ένωση τραβώντας φωτογραφίες. Το σχέδιο δεν στέφθηκε με επιτυχία, αλλά προκάλεσε συναγερμό στη Ρωσία, η οποία μάλιστα ανέπτυξε μια έκδοση «καταστροφέα μπαλονιών» του αεροσκάφους M-17 Mystic μεγάλου ύψους.

Οι σύγχρονοι απόγονοι τους είναι πολύ πιο αποτελεσματικοί. Νέοι αλγόριθμοι ελέγχου και κατανόηση των στρατοσφαιρικών ανέμων σημαίνει ότι είναι κατευθυνόμενοι και μπορούν να πάνε οπουδήποτε κατά βούληση, με τα ηλιακά πάνελ να παρέχουν απεριόριστη διάρκεια πτήσης. Σε αντίθεση με τους δορυφόρους, μπορούν να παραμείνουν σε μια τοποθεσία ενδιαφέροντος για παρατεταμένη περίοδο — αλλά το να βρίσκονται εντός ξένου εναέριου χώρου και όχι στο διάστημα σημαίνει ότι μπορούν να καταρριφθούν. Αυτό ωστόσο αποτελεί πρόκληση.