Στην τελική ευθεία για την ολοκλήρωση της διαδικασίας που θα κρίνει το ευρωπαϊκό της μέλλον εισέρχεται η Βρετανία, με τα βλέμματα όλου του κόσμου να είναι στραμμένα στην μάχη ανάμεσα στο στρατόπεδο του Bremain και του Brexit.
Η αναμονή για την τελική έκβαση αναμένεται να είναι μακρά καθώς δεν έχουν προγραμματιστεί επίσημα exit polls.
Μια πρώτη εικόνα ωστόσο θα δώσουν δύο δημοσκοπήσεις, μια της Ipsos Mori που διενεργήθηκε νωρίτερα αυτήν την εβδομάδα και μια της YouGov που διενεργήθηκε σήμερα και οι οποίες θα δημοσιοποιηθούν περίπου στις 12:00 (ώρα Ελλάδος).
Ενδείξεις για το αποτέλεσμα ενδέχεται να υπάρξουν και από τις κινήσεις στις χρηματαγορές και στην στερλίνα, δεδομένου ότι ορισμένοι θεσμικοί επενδυτές φέρονται να έχουν παραγγείλει τις δικές τους ιδιωτικές δημοσκοπήσεις.
Σε κάθε περίπτωση η μέρα κύλησε με τα χρηματιστήρια και τη στερλίνα να πραγματοποιούν ράλι, ένδειξη ότι οι επενδυτές ποντάρουν σε παραμονή στην ΕΕ.
Σημαντικό ρόλο στην διαμόρφωση του αποτελέσματος, πάντως θα παίξει η συμμετοχή. Αναλυτές εκτιμούν πως ένα υψηλό ποσοστό συμμετοχής ευνοεί το στρατόπεδο υπέρ της παραμονής. Αν η προσέλευση στις κάλπες είναι μικρή οι ευνοημένοι αναμένεται να είναι οι υπέρμαχοι του Brexit. Στο Γιβραλτάρ, σύμφωνα με στοιχεία που επικαλείται το Reuters, η συμμετοχή κυμάνθηκε στο 83,6%.
Όσον αφορά την γεωγραφική κατανομή της ψήφου οι ειδικοί έχουν διακρίνει ως τώρα τις εξής τάσεις: το Λονδίνο, η Σκωτία και η Βόρεια Ιρλανδία θα είναι με διαφορά υπέρ της παραμονής. Οι βορειοδυτικές και κεντρικές περιοχές θα ταχθούν υπέρ της εξόδου.
Tα πρώτα αποτελέσματα θα έρθουν από το Γιβραλτάρ στις 02:00 (ώρα Ελλάδος), ωστόσο δεν πρόκειται να μας δώσουν ουσιαστικές πληροφορίες για την συνολική εικόνα.
Η πρώτη σημαντική ανακοίνωση αποτελέσματος θα έρθει από το Σάντερλαντ, περίπου στις 02:30 όπου υπάρχει ισχυρή στήριξη για το ευρωσκεπτικιστικό Κόμμα Ανεξαρτησίας του Ηνωμένου Βασιλείου (UKIP) του Νάιτζελ Φάρατζ. Το στρατόπεδο υπέρ του Brexit θα πρέπει να διασφαλίσει ένα μεγάλο προβάδισμα στην περιοχή αυτή, ίσως πάνω από έξι ποσοστιαίες μονάδες, για να δείξει πως βρίσκεται σε τροχιά νίκης.
Την ίδια στιγμή, τα αποτελέσματα στο Νιουκάσλ, τα οποία θα ανακοινωθούν περίπου την ίδια ώρα, θα πρέπει να δίνουν νίκη στο «Bremain». Διαφορετικό αποτέλεσμα θα είναι πολύ αρνητικό μήνυμα για τους οπαδούς της παραμονής.
Επόμενος σταθμός θα είναι το City του Λονδίνου, οπού οτιδήποτε άλλο από μια ξεκάθαρη νίκη της παραμονής θα είναι πραγματικό σοκ.
Στις 03:00 τα ξημερώματα αναμένεται ανακοίνωση αποτελεσμάτων από το Σουίντον, που σύμφωνα με τους Financial Times θεωρείται η πιο «μέση» πόλη της χώρας. Τα στοιχεία δείχνουν ως τώρα πως η πόλη θα ταχθεί με διαφορά υπέρ της αποχώρησης. Υπέρ της εξόδου προβλέπεται να ταχθεί και πόλη Ντάρλινγκτον, όπου και εκεί προβλέπεται νίκη του Brexit.
Στις 03:30 θα έχουν βγει τα πρώτα στοιχεία για το Μπέλφαστ. Η Βόρειος Ιρλανδία αναμένεται να ψηφίσει υπέρ της παραμονής. Στον αντίποδα, μια σειρά αποτελεσμάτων στο Χάρτλπουλ, στο Στόκπορτ και στο Σάλφοντ αναμένεται να στηρίξουν το στρατόπεδο των ευρωσκεπτικιστών.
Στις 04:00 το «Bremain» θα λάβει ισχυρή ώθηση από μια σειρά αποτελεσμάτων στην Σκωτία.
Στις 04:30 θα έχουμε εικόνα για το τι ψήφισε η περιφέρεια Ένφιλντ στο Λονδίνο. Αν ψηφίσει υπέρ της εξόδου τότε η Βρετανία ίσως θα πρέπει να προετοιμάζεται να κουνήσει μαντήλι στην Ευρώπη.
Στις 05:30 η εικόνα αναμένεται θα έχει ξεκαθαρίσει, με περίπου 200 περιοχές να έχουν δώσει αποτελέσματα.
ΠΩΣ ΕΚΤΙΜΑ Η JP MORGAN ΟΤΙ ΘΑ ΨΗΦΙΣΟΥΝ ΟΙ ΠΡΩΤΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ (ώρες Λονδίνου)
Παραμονή προεξόφλησαν οι αγορές
Το ράλι στις ευρωπαϊκές και αμερικανικές μετοχές, καθώς και η άνοδος της στερλίνα, δείχνουν πως οι επενδυτές ευελπιστούν πως η Βρετανία θα ψηφίσει υπέρ της παραμονής στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Στην Ευρώπη ο πανευρωπαϊκός δείκτης Stoxx 600 ενισχύθηκε 1,47% στις 346 μονάδες.
Στο Λονδίνο, ο δείκτης FTSE 100 σημείωσε άνοδο 1,23% στις 6.338 μονάδες, στη Φρανκφούρτη ο δείκτης DAX κινήθηκε υψηλότερα 1,85% στις 10.257 μονάδες και στο Παρίσι ο CAC 40 έκλεισε με κέρδη 1,96% στις 4.465 μονάδες.
Στην αγορά συναλλάγματος η βρετανική λίρα ενισχύεται σε υψηλό έξι μηνών σε σχέση με το αμερικανικό νόμισμα και συγκεκριμένα κατά 0,8% στο 1,4826. Το ευρώ κινείται ανοδικά 0,7% έναντι του δολαρίου στο 1,1378 από 1,1296 την Τετάρτη.
Στη Wall Street, o Dow Jones έκλεισε με κέρδη 1,3% ή 230 μονάδων στις 18.011, ο S&P κατέγραψε άνοδο 1,34% στις 2.113 μονάδες και ο τεχνολογικός δείκτης Nasdaq κινήθηκε υψηλότερα 1,59% στις 4.910 μονάδες.
Ισχυρό προβάδισμα του Bremain στην τελευταία δημοσκόπηση
Η αισιοδοξία των αγορών τροφοδοτήθηκε από μια ενίσχυση της ψήφου υπέρ της παραμονής στις τελευταίες δημοσκοπήσεις. Σαφές προβάδισμα του Bremain έδωσε η τελευταία δημοσκόπηση που δημοσιοποιήθηκε το μεσημέρι της Πέμπτης.
Η διαδικτυακή δημοσκόπηση που διενεργήθηκε από την Populus έγινε σε δείγμα 4.700 πολιτών, από τις 21 Ιουνίου έως και τα μεσάνυχτα της 22ας και δίνει ευρύ προβάδισμα δέκα μονάδων στο Bremain, που φτάνει το 55% έναντι 45% του Brexit.
Το ενδιαφέρον είναι ότι οι περισσότερες προηγούμενες δημοσκοπήσεις που έγιναν μέσω διαδικτύου έδιναν προβάδισμα στο Brexit.
Νωρίτερα δημοσιοποιήθηκε δημοσκόπηση της Ipsos Mori για την Evening Standard, η οποία έδωσε τέσσερις μονάδες μπροστά το «ναι» στην Ευρώπη με 52%, έναντι 48% υπέρ της αποχώρησης.
Εν τω μεταξύ οι εταιρείες στοιχημάτων σήμερα δίνουν όλο και υψηλότερα ποσοστά υπέρ της παραμονής της Μεγάλης Βρετανίας στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Η Betfair, που νωρίτερα έδινε 84% πιθανότητα επικράτησης του Bremain, ανέβασε το μεσημέρι το ποσοστό στο 88%, ή μόλις 12% πιθανότητα επικράτησης του Brexit.
Υπέρ του Bremain έχουν ταχθεί οι ηγέτες του δυτικού κόσμου μεταξύ των οποίων ο Ομπάμα, η Μέρκελ, Ο Ολάντ αλλά και Ντ. Κάμερον.
Eτοιμοι για ολονυχτία οι traders
Σε κάθε περίπτωση πάντως οι μεγαλύτερες τράπεζες του κόσμου έχουν επιστρατεύσει χρηματιστές για να εργαστούν την επομένη του βρετανικού δημοψηφίσματος.
Τράπεζες όπως η Cit, Deutsche Bank, J.P. Morgan, Goldman Sachs, HSBC, Barclays, Royal Bank και Lloyds, έχουν επανδρωθεί με υψηλόβαθμο προσωπικό αμέσως μόλις κλείσουν οι κάλπες τα μεσάνυχτα, δήλωσαν πηγές στο Reuters.
«Ομάδες εργασίας της τράπεζας θα εργαστούν σε περίπτωση εξόδου της χώρας από την Ευρωπαϊκή Ένωση» δήλωσε ο διευθύνον σύμβουλος της J.P. Morgan, Jamie Dimon, σε υπαλλήλους της εταιρείας. «Δεν θα ξέρουμε τι θα συμβεί. Υπάρχει ένα μεγάλο εύρος πιθανών αποτελεσμάτων» σημείωσε ο κ. Dimon, υποστηρικτής της παραμονής της Βρετανίας στην Ε.Ε.
Credit Suisse: Πως θα αντιδράσουν οι αγορές σε περίπτωση Brexit
Τα σενάρια από ένα πιθανό Brexit και τις συνέπειές τους για τις μετοχές κατέγραψε η Credit Suisse σε χθεσινή της έκθεση. Όπως αναφέρει ο οίκος, τα ενδεχόμενα αν οι Βρετανοί ψηφίσουν την έξοδο από την Ευρωπαϊκή Ενωση είναι τα εξής:
* «Ελαφρύ Brexit». Σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο, η Credit Suisse δίνει 30% πιθανότητα η βρετανική κυβέρνηση να μη ζητήσει την ενεργοποίηση του άρθρου 50 της Συνθήκης της ΕΕ για την έξοδο της χώρας για διάστημα 6 έως 12 μήνες, προκειμένου να διαπραγματευτεί στο μεταξύ καλύτερους όρους για την παραμονή της Μεγάλης Βρετανίας εντός της ΕΕ, με ένα πιθανό δεύτερο δημοψήφισμα στα τέλη του 2017.
* «Πλήρες Brexit». Αυτό θα περιλαμβάνει την επίκληση του άρθρου 50 σχεδόν άμεσα (εντός λίγων μηνών). Σε αυτό το σενάριο, ο οίκος προβλέπει: α) απότομη μείωση του βρετανικού ΑΕΠ (ύφεση 1% το 2017) και την αναπτυξιακή τάση ως το 2020 να μειώνεται κατά ένα τρίτο, β) η Τράπεζα της Βρετανίας πιθανά να επανεκκινήσει το πρόγραμμα QE και η απόδοση των βρετανικών ομολόγων να υποχωρεί κάτω από τις 100 μονάδες βάσης, γ) η ανάπτυξη στην ευρωζώνη να δεχτεί ένα χτύπημα 0,2% του ΑΕΠ το 2016 και 0,1% του ΑΕΠ το 2017 (στο 1,5% και 1% αντίστοιχα). Σύμφωνα με τον οίκο, για να υπάρξει μεγάλη κρίση εμπιστοσύνης θα πρέπει να υπάρξει χρονοδιάγραμμα για περαιτέρω δημοψηφίσματα (κάτι που η Ευρώπη θέλει να αποφύγει), ή μια εκλογική διαδικασία σε κράτος μέλος να πάρει τη μορφή δημοψηφίσματος για τη συμμετοχή στην ΕΕ (αν και η Credit Suisse θεωρεί ότι οι εθνικές εκλογές το πιθανότερο είναι να δοθούν με την ατζέντα να κυριαρχείται από εγχώρια θέματα). Οι πλέον ευάλωτες χώρες, τουλάχιστον από δημοσιονομική πλευρά, θα είναι η Ιταλία και η Γαλλία και οι πλέον ανθεκτικές, η Γερμανία και η Ιρλανδία, δ) η ισοτιμία στερλίνας-δολαρίου θα υποχωρήσει στο 1,2-1,3 και αυτή ευρώ-δολαρίου στο 1,05-1,1 δολάρια.
Οι αγορές μετοχών
Σε ένα σενάριο «Πλήρους Brexit», ο στόχος που βάζει η Credit Suisse για την τιμή του FTSE 100 στα τέλη του χρόνου μειώνεται στις 6.200 μονάδες από 6.600 μονάδες. Ο δείκτης δείχνει με βάση τα μοντέλα της 10% φθηνός (υπολογίστε ότι το 70% των κερδών των εταιρειών του δείκτη προέρχεται από χώρες εκτός Βρετανίας). Παράλληλα περιορίζει τον στόχο για τον S&P 500 στις 2.000 μονάδες αντί 2.150 προηγουμένως και για τον δείκτη Euro Stoxx 50 στις 2.950 από τις 3.350 μονάδες. Εκτιμάται ότι ο δείκτης Euro Stoxx θα πρέπει να πέσει κατά 5-10% σε σχέση με τον αμερικανικό, για να φτάσει σε P/E «κρίσης» ανάλογα με αυτά που είδαμε στην ελληνική κρίση. Σε αυτό το σενάριο, τονίζει η Credit Suisse θα πάρουμε θέση «underweight» για τις περιφερειακές χώρες της Ευρώπης, όπου βασικοί παράγοντες είναι τα spreads και το ευρώ.
Οι κλάδοι που θα πληγούν στη Μεγάλη Βρετανία και τα ομόλογα
Η εκτίμηση είναι ότι οι κλάδοι που θα πληγούν περισσότερο από ένα Brexit είναι ο χρηματοοικονομικός, το real estate και οι μεταφορές. Την καλύτερη πορεία θα έχουν ο φαρμακευτικός, τα καταναλωτικά είδη πρώτης ανάγκης και η ενέργεια.
Τέλος, η εκτίμηση του οίκου είναι ότι τα spread στα ιταλικά ομόλογα θα υπερβούν τα ισπανικά και η ισοτιμία ελβετικού φράγκου - ευρώ θα οδηγηθεί κοντά σε απόλυτη ισορροπία (parity).