To «low-flation» και οι επιλογές της ΕΚΤ

Η ευρωζώνη μπορεί να μην κινδυνεύει ακόμη από μία παρατεταμένη περίοδο αποπληθωρισμού ιαπωνικού τύπου, αλλά βρίσκεται μπροστά σε έναν εξίσου σοβαρό κίνδυνο. Στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο τον αποκαλούν «lowflation». Πρόκειται για μία παρατεταμένη περίοδο τόσο χαμηλού πληθωρισμού μπορεί να καταστρέψει την παραγωγή, να εκμηδενίσει τις προσλήψεις και να επηρεάσει τη δυνατότητα των κυβερνήσεων να αποπληρώσουν τα χρέη τους δημιουργώντας κίνδυνο αναβίωσης της δημοσιονομικής κρίσης.

Η αποφυγή του αποπληθωρισμού δεν σημαίνει τίποτα, γιατί «ο πολύ χαμηλός πληθωρισμός μπορεί να είναι εξίσου προβληματικός» δήλωσε ο Reza Moghadam, επικεφαλής του ευρωπαϊκού τμήματος στο ΔΝΤ εκφράζοντας έκδηλα την ανησυχία του. Προειδοποίησε ότι με χαμηλό πληθωρισμό η αντιμετώπιση του χρέους καθίσταται πιο δύσκολη και τόνισε ότι υπάρχουν περιθώρια για περαιτέρω χαλάρωση από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα

Τα τελευταία στοιχεία από την Eurostat δείχνουν νέα αιφνιδιαστική υποχώρηση του πληθωρισμού στο 0,5% από 0,7% τον προηγούμενο μήνα και εντείνουν τις πιέσεις προς την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, η οποία συνεδριάζει την Πέμπτη.

«Είναι επιτακτικό να επιστρέψουμε στον στόχο για τον πληθωρισμό το συντομότερο δυνατό» δήλωσε ο Ντέιβιντ Μακί, της JPMorgan Chase και συμπλήρωσε: «Η ΕΚΤ χρειάζεται να αναγνωρίζει ότι δεν είναι ουδέτερο  για την ευρωζώνη να έχει τόσο χαμηλό πληθωρισμό για μεγάλο διάστημα». Θυμίζει ότι ο επίσημος στόχος της ΕΚΤ για τον πληθωρισμό είναι στο 2%.

Ο ίδιος ο Μάριο Ντράγκι (ο επικεφαλής της ΕΚΤ) απορρίπτει ως υπερβολικές τις ανησυχίες περί αποπληθωρισμού. Αναφέρει ότι ο  πληθωρισμός είχε αρνητικό πρόσημο σε τέσσερις χώρες – Ελλάδα, Κύπρο, Πορτογαλία και Σλοβακία – συγκριτικά με 12 χώρες το 2012 και πως σε μεγάλο βαθμό η υποχώρηση του πληθωρισμού αποδίδεται στις τιμές ενέργειας. Η ΕΚΤ προβλέπει ότι η ανάκαμψη της οικονομίας στην ευρωζώνη θα ωθήσει τελικά και τον πληθωρισμό. 

Η ΕΚΤ εκτιμά επίσης, ότι η υποχώρηση του πληθωρισμού μέχρι κάποιο επίπεδο είναι θετική εξέλιξη καθώς προκύπτει από τη μείωση του κόστους εργασίας στις λιγότερο ανταγωνιστικές οικονομίες. Ακόμη και στη Γερμανία όμως, την πιο ανταγωνιστική οικονομία της ευρωζώνης, ο πληθωρισμός περιορίζεται στο 1%. Εκτιμά ότι φέτος θα αγγίξει το %, θα ενισχυθεί στο 1,3% το 2015 και στο 1,5% το 2016. «Εάν παρουσιαστούν πτωτικοί κίνδυνοι ε αυτό το σενάριο είμαστε έτοιμοι να πάρουμε επιπλέον νομισματικά μέτρα για να εξασφαλίσουν την εκπλήρωση του στόχου μας» δήλωσε στις 25 Μαρτίου και συμπλήρωσε: «Με άλλα λόγια, θα κάνουμε ότι χρειάζεται για να διατηρήσουμε την σταθερότητα των τιμών». 

Ο Λόρενς Μπουν της Bank of America Merrill Lynch επισημαίνει ότι οι κυβερνήσεις στηρίζονται στην αύξηση των τιμών για να αποπληρώσουν τα χρέη τους. Υπολογίζει ότι ακόμη και με χαμηλό πληθωρισμό, το χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ θα αυξηθεί μέσα στα επόμενα έξι χρόνια κατά 24 ποσοστιαίες μονάδες στην Ισπανία, κατά 21 ποσοστιαίες μονάδες για την Ιταλία και κατά 10 ποσοστιαίες μονάδες για τη Γαλλία, εντείνοντας τον κίνδυνο για νέα λιτότητα. «Η δυναμική του χρέους μπορεί να ζημιωθεί σοβαρά» προειδοποιεί.

Ο Στίβεν Κινγκ της HSBC επισημαίνει πως το ίδιο πρόβλημα υπάρχει και για τις τράπεζες οι οποίες ήδη αντιμετωπίζουν μεγάλο θέμα κόκκινων δανείων και έχουν υψηλά χρέη. Ο κ. Κινγκ προειδοποιεί ότι με πολύ αδύναμο πληθωρισμό, οι τράπεζες μπορεί να κλείσουν κι άλλο την στρόφιγγα του δανεισμού σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά. O Αντόνιο Γκαρσία Πασκουάλ, της Barclays τονίζει πως ο αντίκτυπος δεν είναι ο ίδιος για όλα τα κράτη μέλη. Για την Ελλάδα, όπου ο

Ποιες είναι όμως, οι επιλογές της ΕΚΤ;

Σύμφωνα με δημοσκόπηση του πρακτορείου Reuters σε αναλυτές – που έγινε πριν 4 ημέρες, δηλαδή πριν τη νέα έκπληξη από τον πληθωρισμό – η ισχυρή πλειοψηφία προβλέπει ότι δεν θα υπάρξει κάποια κίνηση στη συνεδρίαση αυτής της εβδομάδας. Όμως, ο Μάριο Ντράγκι έχει και στο παρελθόν αιφνιδιάσει τις αγορές (με τη μείωση των επιτοκίων στο 0,25% το Νοέμβριο), ενώ παράλληλα, είναι αισθητή η αλλαγή ρητορικής από τη Γερμανία.

Ο πρόεδρος της Bundesbank Γενς Βάιντμαν εξέπληξε άπαντες την προηγούμενη εβδομάδα δηλώνοντας ότι δεν μπορεί να αποκλείσει το ενδεχόμενο αρνητικών επιτοκίων, υπό ορισμένες συνθήκες, ούτε την ποσοτική χαλάρωση. Σημείωσε βεβαίως, ότι ακόμη δεν υπάρχει κίνδυνος αποπληθωρισμού και οι προϋποθέσεις για τέτοιες κινήσεις. Και πάλι όμως, η αλλαγή κλίματος είναι αισθητή. Επί τάπητος τίθεται ακόμη και η κατάργηση της πολιτικής αποστείρωσης που θα απελευθερώσει σημαντική ρευστότητα στην αγορά. 

«Ο κίνδυνος αποσταθεροποίησης στον πληθωρισμό αυξάνεται» δηλώνει και ο Φιλίπ Γκουντέν ντε Βαλεράν, της Barclays και συμπληρώνει: «Η ΕΚΤ μπορεί να υποστηρίζει ότι θέλει, αλλά εάν δει κανείς τα στοιχεία, η πτωτική τάση υπάρχει από το προηγούμενο καλοκαίρι και εκείνοι συνεχώς υποβαθμίζουν τις προβλέψεις τους για τον πληθωρισμό».

«Τα νέα στοιχεία αναγκαστικά θα ξεκινήσουν τη συζήτηση για αποπληθωρισμό. Παρόλα αυτά, η ΕΚΤ πιθανότατα δεν θα δράσει αυτή την Πέμπτη» εκτιμά ο Κρίστοφ Βέιλ της Commerzbank. «Αν και δεν είμαστε απολύτως σίγουροι, το βασικό μας σενάριο είναι πως το διοικητικό συμβούλιο θα προχωρήσει σε ήπια χαλάρωση της πολιτικής, με μικρή μείωση των επιτοκίων ή με δράσεις ρευστότητας» αναφέρει ο Σεμπάστιαν Γκρέιβς της Goldman Sachs.