Το εάν και κυρίως το πώς θα προσφύγει στον μηχανισμό στήριξης η Ισπανία είναι το βασικό θέμα συζήτησης στο άτυπο Eurogroup που διεξάγεται στη Λευκωσία, αν και επί τάπητος τίθενται και άλλα μείζονα ζητήματα, όπως οι προτάσεις της Κομισιόν για την τραπεζική ενοποίηση και βεβαίως το τι μέλλει γενέσθαι με την Ελλάδα.

Είναι η πρώτη φορά εδώ και τρία χρόνια που οι υπουργοί Οικονομικών της ευρωζώνης συναντώνται χωρίς να υπάρχει ασφυκτική πίεση από τις αγορές. Αντιθέτως, η κατάσταση σε αυτές έχει βελτιωθεί σημαντικά από τότε που ο Mario Draghi ανακοίνωσε την πρόθεση της ΕΚΤ να προβεί σε απεριόριστες αγορές κρατικών ομολόγων. Η απόδοση του 10ετούς ομολόγου της Ισπανίας από 7,64% στις 24 Ιουλίου υποχώρησε στο 5,62% την Πέμπτη και της Ιταλία από το 6,6% στο 5,03%.

Ακόμη και οι γερμανικές ενστάσεις κάμφθηκαν κι ο Wolfgang Schaeuble δήλωσε από τη Λευκωσία: «Έχω εμπιστοσύνη στην ΕΚΤ». Και συμπλήρωσε:  «Το πρόγραμμα αγορών της ΕΚΤ παραμένει στη σφαίρα της νομισματικής πολιτικής. Η ΕΚΤ δεν θα λάβει καμία απόφαση για άμεση χρηματοδότηση κρατών μελών».

Το θέμα, όμως, είναι ότι για να προχωρήσει η ΕΚΤ σε αγορές ομολόγων θα πρέπει το ενδιαφερόμενο κράτος να προσφύγει στον μηχανισμό στήριξης και να του επιβληθούν όροι που θα τεθούν από την τρόικα. Η Ισπανία, που είναι και άμεσος ενδιαφερόμενος, διστάζει. Ο πρωθυπουργός Mariano Rajoy φοβάται τον πολιτικό αντίκτυπο από την επιβολή νέων μέτρων λιτότητας, ενώ όπως αποκαλύπτει το πρακτορείο Reuters, επικαλούμενο Ευρωπαίο αξιωματούχο, στόχος της Μαδρίτης είναι να προσφύγει στον μηχανισμό ταυτόχρονα με την Ιταλία, ώστε να μη δημιουργηθεί αρνητική εικόνα για την Ισπανία.

Ερωτηθείς για τους όρους που μπορεί να επιβληθούν στην Ισπανία, ο υπουργός Οικονομικών της χώρας Luis de Guindos δήλωσε: «Είναι πολύ πιο σημαντικό να πετύχουμε στους στόχους ελλείμματος και να συμμορφωθούμε με το πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων, παρά με ένα πιθανό πρόγραμμα στήριξης». «Το ουσιώδες ερώτημα εδώ είναι να δημιουργήσουμε τις συνθήκες βάσει των οποίων θα μπορούσε να υπάρξει παρέμβαση της ΕΚΤ στη δευτερογενή αγορά. Πιστεύω ότι αυτό θα κάνουμε σήμερα, αν και μάλλον γενικά και όχι συγκεκριμένα για την Ισπανία».

«Θα ήθελα οι Ισπανοί να ξεκαθαρίσουν σε αυτήν τη σύνοδο τη θέση τους, γιατί δεν είναι πολύ σαφής», δήλωσε ο Ιρλανδός υπουργός Οικονομικών Michael Noonan.

Η υπουργός Οικονομικών της Αυστρίας, Maria Fekter, ήταν πολύ πιο σαφής ως προς την ατζέντα των συζητήσεων. Συγκεκριμένα, λίγο πριν ξεκινήσουν οι συζητήσεις του Eurogroup, δήλωσε: «Θα λάβουμε μία έκθεση για το ποσό που πραγματικά χρειάζονται οι ισπανικές τράπεζες και για την πρόοδο που έχουν κάνει. Δεν περιμένω προς το παρόν αίτημα στήριξης από την Ισπανία, αλλά θα ήμασταν έτοιμοι για όλα τα πιθανά ενδεχόμενα. Είμαστε καλά προετοιμασμένοι. Θα συζητήσουμε την εφαρμογή του ESM. Η Ευρώπη έχει σταθεροποιηθεί».

«Αυτό που είναι πολύ σημαντικό είναι η Ισπανία να δείξει στις αγορές τη δέσμευση και την αποφασιστικότητά της για μεταρρυθμίσεις και ότι θα εφαρμόσει τα απαραίτητα μέτρα λιτότητας για να πείσει τις αγορές», δήλωσε και ο υπουργός Οικονομικών της Ολλανδίας Jan Kees de Jager και συμπλήρωσε: «Η Ισπανία βρίσκεται στον σωστό δρόμο, αλλά πρέπει να πείσει τις αγορές, πρέπει να συνεχίσει στον ίδιο δρόμο. Εάν υπάρξει στήριξη σε αυτήν θα γίνει υπό όρους».

Πότε θα κατατεθεί το ισπανικό αίτημα

Σύμφωνα με το Reuters, ορισμένοι αξιωματούχοι αναφέρουν ότι το αίτημα της Ισπανίας θα μπορούσε να κατατεθεί στο προσεχές Εurogroup της 8ης Οκτωβρίου. Στις 28 Σεπτεμβρίου, άλλωστε, η Μαδρίτη θα ολοκληρώσει δύο βασικά θέματα: θα παρουσιάσει τον προϋπολογισμό του 2013 και τις ανάγκες ανακεφαλαιοποίησης του τραπεζικού της συστήματος. Άλλοι πάλι εκτιμούν ότι θα πρέπει να καταθέσει το αίτημά της προτού παρουσιαστεί η έκθεση της τρόικας για την Ελλάδα κι αυτό για να προλάβει το αρνητικό κλίμα που ίσως δημιουργηθεί.

Τι λένε για την Ελλάδα
 
«Η απόφαση για το εάν θα καταβάλουμε και άλλα χρήματα στην Ελλάδα θα ληφθεί τον Οκτώβριο. Πιστεύω ότι η Ελλάδα έχει παρουσιάσει έναν πολύ φιλόδοξο προϋπολογισμό και πρέπει να εφαρμόσει κάποια μέτρα σχετικά με αυτόν», δήλωσε η Μ. Fekter και συμπλήρωσε: «Θα δώσουμε στην Ελλάδα τον χρόνο που χρειάζεται γι' αυτό, αν και πιθανότατα δεν θα υπάρξουν περισσότερα χρήματα»..

Από την πλευρά του, ο Ολλανδός υπουργός δήλωσε ότι η Ελλάδα μπορεί, αν τηρήσει τις δεσμεύσεις, να πάρει περισσότερο χρόνο, υπό την προϋπόθεση ότι η ύφεση αποδειχθεί μεγαλύτερη απ΄ ότι αναμένεται. Δεν θα δωθούν, όμως, περισσότερα χρήματα είπε ο Jan Kees de Jager.

Η τραπεζική ενοποίηση και οι προτάσεις της Κομισιόν

Οι προτάσεις της Κομισιόν για τραπεζική ενοποίηση και για υπερεξουσίες στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα επίσης περιλαμβάνονται στην ατζέντα του άτυπου Εurogroup. Με αυτόν τον τρόπο, άλλωστε, ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας θα μπορέσει να προχωρήσει στην άμεση ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, διευκολύνοντας έτσι την Ισπανία στον περιορισμό του ελλείμματός της. Ο ESM -για τον οποίο έδωσε αυτήν την εβδομάδα το πράσινο φως και το Συνταγματικό Δικαστήριο της Γερμανίας- θα μπορούσε να βοηθήσει με τον ίδιο τρόπο και την Ιρλανδία.

Ως προς το επίμαχο θέμα της τραπεζικής ενοποίησης, ενστάσεις προβάλλονται από τους Γερμανούς. Η Κομισιόν προτείνει να αναλάβει η ΕΚΤ την εποπτεία όλων των τραπεζών της ευρωζώνης, ενώ το Βερολίνο ζητά ενιαία εποπτεία μόνο για τις 25 μεγαλύτερες και συστημικά σημαντικές τράπεζες της ευρωζώνης. Ο W. Schaeuble έχει υποστηρίξει ότι είναι πρακτικά ανέφικτο να περιμένει κανείς από την ΕΚΤ να ελέγξει -τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα- 6.000 χρηματοοικονομικούς οργανισμούς.

«Χρειαζόμαστε μία ευρωπαϊκή τραπεζική εποπτεία που θα είναι η ίδια για όλους. Το ποιος θα την εφαρμόσει λειτουργικά και πρακτικά είναι θέμα που τίθεται προς συζήτηση. Δεν θέλω να περιμένω μέχρις ότου έχουμε την υποδομή σε ευρωπαϊκό επίπεδο με χιλιάδες δημοσίους υπαλλήλους, που θα επιβλέπουν χιλιάδες τράπεζες», δήλωσε από τη Λευκωσία η υπουργός Οικονομικών της Αυστρίας.