Η συμφωνία Αθήνας-Καϊρου για την ΑΟΖ και τα νέα δεδομένα

Σε μία ακόμα κίνηση στη διπλωματική σκακιέρα προχώρησε χθες η κυβέρνηση, με τη συμφωνία -τμηματικής- οριοθέτησης ΑΟΖ με την Αίγυπτο. Ωστόσο ο δρόμος είναι μακρύς και το ενδεχόμενο προσφυγής στη Χάγη με την Τουρκία παραμένει στο τραπέζι, με την ελληνική πλευρά να συζητά μόνο το θέμα οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών. Την ίδια στιγμή η αντιπολίτευση ζητά ενημέρωση, εξαπολύοντας βέλη στην κυβέρνηση πως αρνείται το συμβούλιο πολιτικών αρχηγών.
H κυβέρνηση θεωρεί την συμφωνία με την Αίγυπτο «εθνική επιτυχία», επισημαίνοντας πως:

1. Επιβεβαιώνεται η πάγια θέση ότι τα νησιά έχουν κυριαρχικά δικαιώματα υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ. Αυτό που τονίζεται είναι πως η συμφωνία με την Αίγυπτο εντάσσεται σε μια ευρύτερη στρατηγική διευθέτησης διμερών εκκρεμοτήτων και οικοδόμησης συμμαχιών. Και γίνεται λόγος για μία συμφωνία που είναι απολύτως σύμφωνη με το δίκαιο της θάλασσας όπως έχει εφαρμοσθεί σε πρακτική και σε νομολογία.
2. Ακυρώνεται στην πράξη το τουρκολιβυκό μνημόνιο. Είναι χαρακτηριστικό πως ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας σημείωσε πως μετά την υπογραφή της συμφωνίας μας «το ανύπαρκτο μνημόνιο Τουρκίας - Λιβύης έχει καταλήξει εκεί που ανήκε από την πρώτη στιγμή: στον κάλαθο των αχρήστων».

Η συμφωνία προκάλεσε έντονες αντιδράσεις από την Άγκυρα, που εξακολουθεί να έχει το «βλέμμα» στραμμένο στη Λιβύη. Το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών σημείωσε πως η οριοθέτηση αποκλειστικής οικονομικής ζώνης στην Ανατολική Μεσόγειο που συμφώνησαν Ελλάδα και Αίγυπτος «βρίσκεται εντός της τουρκικής υφαλοκρηπίδας» και κάνει λόγο για μια συμφωνία «άκυρη και κενή περιεχομένου». Το ερώτημα είναι ποια θα είναι τα επόμενα βήματα της Άγκυρας, που εδώ και καιρό επιχειρεί να ανοίξει τη βεντάλια των θεμάτων.

Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης -συμμετέχοντας σε συζήτηση στο πλαίσιο του «2020 Aspen Security Forum»- αναφέρθηκε στην αποσταθεροποιητική συμπεριφορά της Τουρκίας. Για να σημειώσει πως αν δεν μπορούμε να καταλήξουμε σε συμφωνία ας πάμε στη Χάγη μόνο όμως για το εκκρεμές ζήτημα που είναι η οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών.

H κυβέρνηση δηλώνει έτοιμη να προχωρήσει σε διερευνητικές επαφές με την Τουρκία για τις θαλάσσιες ζώνες ακόμα και μέσα στον Αύγουστο. Χθες ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέλιος Πέτσας σημείωσε πως έχει επιλεγεί ο επικεφαλής της ομάδας, που θα είναι ο πρέσβης Π. Αποστολίδης. Ωστόσο αναμένεται να φανεί - ακόμα και σήμερα - αν μετά τις εξελίξεις η Άγκυρα θα επιχειρήσει να «παγώσει» τις διερευνητικές επαφές (καθώς χθες το βράδυ υπήρξαν σχετικές πληροφορίες).

Πάντως οι κινήσεις της Τουρκίας στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου έχουν προκαλέσει ποικίλες αντιδράσεις. Σύμφωνα με πληροφορίες κερδίζει έδαφος το ενδεχόμενο να τεθεί αυτό το θέμα σε έκτακτη Σύνοδο Κορυφής (ενδεχομένως στις 24 και 25 Σεπτεμβρίου).

Στο μεταξύ προβληματισμός επικρατεί στην αντιπολίτευση, με την κριτική να επικεντρώνεται κυρίως στο ότι πρόκειται για μερική οριοθέτηση ΑΟΖ με την Αίγυπτο. «Μια συμφωνία άρον - άρον δεν αντιμετωπίζει την τουρκική επιθετικότητα αλλά δημιουργεί επικίνδυνα προηγούμενα για τα εθνικά μας συμφέροντα» σημειώνει ο ΣΥΡΙΖΑ. Παράλληλα η αξιωματική αντιπολίτευση τονίζει πως «σύμφωνα με τις πληροφορίες που διαρρέονται από κυβερνητικές πηγές, με τη Συμφωνία που υπεγράφη, η Κυβέρνηση βιάστηκε να αποδεχθεί μειωμένη επήρεια για την Κρήτη, το μεγαλύτερο νησί του Αιγαίου, αλλά και να κάνει αποδεκτή τη μερική οριοθέτηση της ΑΟΖ της Ρόδου».

Από το Κίνημα Αλλαγής επισημαίνεται πως «σταθερή θέση μας είναι ότι τα Ελληνικά νησιά έχουν υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ, με βάση και το διεθνές δίκαιο. Η επιδίωξη τα τελευταία 15 χρόνια της χώρας μας ήταν η πλήρης οριοθέτηση ΑΟΖ με την Αίγυπτο». Τονίζεται χαρακτηριστικά πως «η μερική συμφωνία ενώ διεμβολίζει το παράνομο Τουρκολιβυκό μνημόνιο, μπορεί να περιπλέκει τα θέματα οριοθέτησης στις ζώνες που επιλέχθηκαν να παραμείνουν εκτός της Ελληνο- Αιγυπτιακής συμφωνίας».

Τόσο ο ΣΥΡΙΖΑ όσο και το Κίνημα Αλλαγής έχουν ζητήσει τη σύγκληση Συμβουλίου Πολιτικών Αρχηγών, με σκοπό την χάραξη ολοκληρωμένης εθνικής στρατηγικής. Παράλληλα αναμένουν περαιτέρω ενημέρωση από την κυβέρνηση.