Οι αγορές μετοχών φαίνεται να οδηγούνται σε πιο δύσκολα μονοπάτια τα επόμενα τρίμηνα. Καθώς τα πράγματα δείχνουν πως η πορεία των χρηματιστηρίων μεσοπρόθεσμα θα συνεχίσει να εξαρτάται όλο και περισσότερο από τα κρατικά χρέη και την πορεία της ανάκαμψης της παγκόσμιας οικονομίας, ορισμένα σημάδια επιβράδυνσης που παρατηρούνται δεν θεωρούνται καλοί οιωνοί για τις μετοχικές αξίες.

Την ίδια στιγμή, οι εντεινόμενες ανησυχίες για την πολιτική αβεβαιότητα στην Ελλάδα, για τα χρέη και τα ελλείμματα της ευρωπαϊκής περιφέρειας, τα νέα προγράμματα οικονομικής στήριξης των χωρών αλλά και η τύχη του ίδιου του κοινού νομίσματος δίνουν σήμα σε πολλούς διαχειριστές να προχωρήσουν σε μείωση του επενδυτικού κινδύνου στα χαρτοφυλάκιά τους, όπως και έχουν κάνει άλλωστε το τελευταίο διάστημα.

Εξάλλου, ο κόσμος των ευρωπαϊκών μετοχικών αγορών, μόλις άρχισε να εξαπλώνεται η κρίση χρέους της Ελλάδας, σταμάτησε να κινείται βάσει των προσδοκιών της κερδοφορίας και των πολλαπλασιαστών αποτίμησης των εταιρειών κι άρχισε να τοποθετείται βάσει των πολιτικών εξελίξεων και των αποφάσεων-λύσεων που έχουν προταθεί προκειμένου να εξέλθουν η Ελλάδα και η ευρωζώνη από την κρίση.

Για το δεύτερο εξάμηνο του έτους, οι αναλυτές εκτιμούν ότι θα κυριαρχήσουν ως σημεία αναφοράς το ευρώ και η ευρωζώνη, οι προοπτικές επιβράδυνσης της παγκόσμιας οικονομίας και η αβεβαιότητα που περιβάλλει και πάλι το χρηματοπιστωτικό σύστημα.

Οι «αρκούδες»

Αυτοί που βλέπουν το ποτήρι των μετοχικών αγορών μισοάδειο επισημαίνουν ότι τα μηνύματα από το μέτωπο της οικονομίας δεν είναι καθόλου ευνοϊκά και προστίθενται σε ένα ευαίσθητο και τραυματισμένο πολιτικό σκηνικό, που επηρεάζει αρνητικά τη διάθεση για ρίσκο.

Οι εξελίξεις και η πιθανή αλλαγή πολιτικού σκηνικού στην Ελλάδα δημιουργούν κλίμα τρομοκρατίας όχι μόνο για τις ελληνικές μετοχές, αλλά και για ολόκληρη την Ευρώπη. Η παραμονή της αγοράς γύρω από τα χαμηλότερα επίπεδα 20 ετών δίνει έμφαση με τον καλύτερο, δυστυχώς, τρόπο στο ότι το φως στο τούνελ μπορεί να αργήσει. Όσοι περίμεναν την ανοδική κίνηση στην εγχώρια αγορά, έπειτα από τόσο καιρό υποαπόδοσης σε σχέση με τις ευρωπαϊκές αγορές, έχουν απογοητευθεί πλήρως.

Την ώρα που πολλές χώρες της ευρωζώνης, αλλά και η Βρετανία έχουν υιοθετήσει πολιτικές λιτότητας, οι φόβοι αναφορικά με την ορθότητα αυτής της πολιτικής επανέρχονται και πάλι στο προσκήνιο, παίζοντας τον δικό τους ρόλο και στην πορεία των αγορών.

Οι «αρκούδες» υποστηρίζουν επιπλέον ότι η ανάκαμψη χάνει τη δυναμική της αφού η κρίση χρέους ουσιαστικά εισέρχεται σε νέα φάση, πιο περίπλοκη και πιο ανησυχητική απ’ ό,τι πριν, ενώ το πολιτικό κενό στην Ελλάδα άνοιξε και πάλι τη συζήτηση για την έξοδό της από το ευρώ και για τον κίνδυνο κατάρρευσης του ίδιου του κοινού νομίσματος.

Η Credit Suisse αύξησε την πιθανότητα στο 20% από 5% προγενέστερα για έξοδο της χώρας μας από την ευρωζώνη, εκτιμώντας ότι αυτό θα ήταν καταστροφικό για τη χώρα. Επίσης, αύξησε και το ενδεχόμενο πλήρους διάσπασης της ζώνης του κοινού νομίσματος στο 10% από 5% προ των ελληνικών εκλογών, δείχνοντας ότι οι φόβοι ενισχύονται.

Η Morgan Stanley εκτιμά πως, παρότι οι ευρωπαϊκές μετοχές έχουν εισέλθει στη «ζώνη των ελκυστικών αποτιμήσεων» και είναι φθηνές, απέχουν αρκετά και αντανακλούν την κρίση και τον φόβο για γενικευμένη κατάρρευση. Το P/E του δείκτη MSCI Europe διαμορφώνεται κάτω από τις 10 φορές και οι ευρωπαϊκές μετοχές δικαιούνται μια ανοδική κίνηση, ωστόσο μόνο αν μειωθεί η πολιτική αβεβαιότητα θα βελτιωθεί η ψυχολογία στη μετοχική αγορά.

Όμως, στην ευρωπαϊκή κρίση χρέους, που αποτελεί τον υπ’ αριθμόν ένα κίνδυνο για τις μετοχικές αγορές ανά τον κόσμο, υπάρχει και το θέμα του growth. Από τη μία πλευρά, οι ενδείξεις ότι η ανάκαμψη έχει αρχίσει μπορούν κάλλιστα να αποδειχθούν φρούδες, αν η καταναλωτική ζήτηση δεν αρχίσει να ενισχύεται ενδογενώς.

Παράλληλα, μια δεύτερη παγίδα, με διττή ωστόσο όψη, μπορεί να είναι ο τομέας των επιχειρηματικών κερδών. Οι θετικές αναθεωρήσεις των κερδών που παρατηρούνται σε όλο το έτος για την πλειονότητα των αγορών, αποτέλεσμα των πρώιμων ενδείξεων οικονομικής ανάπτυξης, μπορεί να είναι τελικά υπερβολικές αν η πραγματική οικονομική ανάπτυξη δεν επιταχύνει τον ρυθμό της τα επόμενα 2-3 τρίμηνα.

Οι «ταύροι»

Οι αισιόδοξοι, από την πλευρά τους, επισημαίνουν ότι σύντομα θα γίνουν ορατά τα θετικά αποτελέσματα που θα έχουν σε δημοσιονομικό επίπεδο ο εξορθολογισμός των δαπανών και η ενίσχυση των φορολογικών εσόδων για τις χώρες της ευρωζώνης. Όταν συμβεί αυτό, οι ανησυχίες των επενδυτών θα μειωθούν, φέρνοντας και πάλι μεγαλύτερη ηρεμία στις αγορές μεσοπρόθεσμα.

Εκείνοι λοιπόν που βλέπουν το ποτήρι μισογεμάτο και παραμένουν πιστοί στις μετοχές βασίζονται τόσο στις καλύτερες προοπτικές για ανάπτυξη που δημιουργούνται, στο ευνοϊκό -από άποψη πληθωρισμού- περιβάλλον που επικρατεί, στη διατήρηση της χαλαρής νομισματικής πολιτικής που συνδυάζεται με την ανοδική πορεία της κερδοφορίας των επιχειρήσεων, αλλά και στις ελκυστικές αποτιμήσεις των μετοχών τους.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Credit Suisse, οι μετοχικές αγορές θα συνεχίσουν την ανοδική τους πορεία, παρότι ο οίκος προχώρησε σε μείωση της τιμής-στόχου για τον S&P 500 από τις 1.470 μονάδες στις 1.450, με το περιθώριο ανόδου να διαμορφώνεται πλέον σε 11% και ενώ ο βασικός αμερικάνικος δείκτης έχει ήδη κινηθεί ανοδικά κατά 4% από τις αρχές του έτους.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της JP Morgan, ο λόγος αναβαθμίσεων προς υποβαθμίσεις των εταιρικών κερδών σε παγκόσμιο επίπεδο βελτιώνεται περαιτέρω, ενώ το τελευταίο τρίμηνο οι αγορές εμφάνισαν, στη συντριπτική τους πλειονότητα, βελτίωση στην ταχύτητα αναθεώρησης της κερδοφορίας.

Οι εκτιμήσεις της HSBC για τα εταιρικά κέρδη των τραπεζών το 2012, τομέας που είναι σε μεγάλο βαθμό και ο μεγάλος ασθενής της ευρωπαϊκής κρίσης, δείχνουν τα πρώτα σημάδια σταθεροποίησης. Οι προβλέψεις αυτές αναμένεται να κινηθούν ανοδικά το επόμενο έτος, εν μέρει λόγω της ευνοϊκής σύγκρισης με φέτος αλλά και εφόσον υπάρξουν ενδείξεις ότι η παγκόσμια ανάκαμψη αυξάνει την ταχύτητά της.

Οι αγορές των κρατικών ομολόγων εξακολουθούν να φαίνονται ακριβές συγκρινόμενες με τις αγορές μετοχών, καθώς προσφέρουν χαμηλές πραγματικές αποδόσεις. Οι πραγματικές αποδόσεις στη Βρετανία βρίσκονται στο -1,2% και στις ΗΠΑ στο 0,6%, σαφώς σε χαμηλότερα επίπεδα από την εκτιμώμενη οικονομική ανάπτυξη, γεγονός που καθιστά τις συγκεκριμένες αγορές ομολόγων μη ελκυστικές, επισημαίνουν οι αναλυτές, προσθέτοντας ακόμα ένα επιχείρημα υπέρ των μετοχών. Συνεπώς, δεν είναι περίεργο το ότι οι μετοχές φαίνονται ελκυστικές σε επίπεδο αποτιμήσεων έναντι των ομολόγων, αλλά και των πιστωτικών τίτλων.

Η Societe Generale παραμένει πιο θετική για τις αμερικάνικες μετοχές απ’ ό,τι για τις ευρωπαϊκές, ενώ παραμένει πωλητής σε κυκλικές και high beta κλάδους, όπως τράπεζες, βασικά αγαθά και ασφάλειες και προτιμά πιο αμυντικές επιλογές όπως βασικά καταναλωτικά, φαρμακευτικές, telecoms, τρόφιμα και ποτά. Για τον S&P 500, τοποθετεί τα επίπεδα αντίστασης στις 1.370 μονάδες και έπειτα τις 1.500 μονάδες, ενώ στον αντίποδα κρίσιμο επίπεδο στην πτώση θα είναι οι 1.120 μονάδες. Για το DAX το πρώτο επίπεδο είναι οι 6.600 μονάδες και έπειτα οι 6.940 μονάδες.


* Οι αναλυτικοί πίνακες με τα δημοσιονομικά στοιχεία σε επιλεγμένες οικονομίες και τις αποδόσεις των αγορών δημοσιεύονται στη δεξιά στήλη "Συνοδευτικό Υλικό".