* Οι πίνακες που αφορούν στις 22 εισηγμένες που κινούνται με πολύ αυξημένες συναλλαγές και στις 22 εισηγμένες με πολύ μειωμένες συναλλαγές, καθώς και στις εισηγμένες που κινούνται σε αναλογία με το 2009, δημοσιεύονται στη δεξιά στήλη: "Συνοδευτικό Υλικό".

H μειωμένη συναλλακτική δραστηριότητα στο Χ.Α. το τελευταίο διάστημα έχει προκαλέσει έντονες συζητήσεις για το αν πρόκειται απλώς για φαινόμενο πρώιμης «καλοκαιρινής ραστώνης», αν έχουμε «στράγγισμα» της προσφοράς μετοχών από την πλευρά των πωλητών (και άρα θετικό οιωνό για το μέλλον των μετοχών) ή, τέλος, για το αν αυτό είναι αποτέλεσμα της παντελούς έλλειψης αγοραστικού ενδιαφέροντος για την εγχώρια αγορά μετοχών (και ουσιαστικά «ταφόπλακα» στις όποιες πιθανότητες για άνοδο).

Ό,τι κι αν ισχύει από τα παραπάνω, η μείωση του όγκου συναλλαγών πρέπει να εκληφθεί ως αβεβαιότητα από τους επενδυτές, όπως και τα υψηλά επίπεδα συναλλαγών ερμηνεύονται ως σιγουριά για την πορεία των τιμών. Ταυτόχρονα, σημαντική κάμψη στον όγκο συναλλαγών είθισται να παρατηρείται πριν από μεγάλες πτωτικές κινήσεις στις τιμές των μετοχών.

Ωστόσο, από την εξέταση της πορείας του όγκου συναλλαγών προκύπτουν μερικά σημαντικά «υπόγεια» μηνύματα για τη Σοφοκλέους:

Πρώτα απ’ όλα, η πτώση στον όγκο συναλλαγών σε τεμάχια δεν είναι τόσο έντονη όσο κάποιοι θέλουν να την εμφανίζουν σε σχέση με τα πεπραγμένα του 2009 και παράλληλα το γνωστό ρητό ότι «ο όγκος οδηγεί τις τιμές» (volume precedes price) επιβεβαιώνεται σε πολλές περιπτώσεις.

Ένα ακόμα σημαντικό συμπέρασμα είναι πως δημόσιες προσφορές ή αγορές ιδίων μετοχών μπορούν να αλλάξουν σημαντικά την εικόνα των αποδόσεων. Τέλος, σε πολλές περιπτώσεις η ανυπαρξία όγκου συναλλαγών «ευνοεί» τη μετοχή όταν η αγορά είναι πτωτική!

Από τις αρχές του 2010, ο Γενικός Δείκτης στη Σοφοκλέους έχει χάσει 34%, ενώ ο FTSE/ASE-20 κινείται με μεγαλύτερες απώλειες 39%. Οι δείκτες της μεσαίας και της μικρής κεφαλαιοποίησης έχουν σημειώσει ελαφρώς μικρότερη κάμψη από τον Γενικό Δείκτη.

Εξετάζοντας τον όγκο των συναλλαγών, δηλαδή τον αριθμό των τεμαχίων που αλλάζουν καθημερινά χέρια στο Χ.Α., τους πρώτους έξι μήνες και τις πρώτες μέρες του Ιουλίου, η μείωση ανέρχεται στο 8% μόλις, με μέσο όρο τα 38 εκατ. τεμάχια ημερησίως έναντι 41,4 εκατ. τεμαχίων το 2009. Συνεπώς, οι συναλλαγές δεν παρουσιάζουν τόσο μεγάλη πτώση όσο εμφανίζεται αν εξεταστεί η συναλλακτική δραστηριότητα σε όρους αξίας!

--- «Ο όγκος οδηγεί τις τιμές»

Το πρώτο συμπέρασμα που επιβεβαιώνει το ρητό ότι «ο όγκος οδηγεί τις τιμές» και πολλές φορές τις εξελίξεις σε θέματα δημοσίων προτάσεων φαίνεται από τη μελέτη των 16 εταιρειών που στο εξάμηνο του έτους έχουν ήδη κάνει περισσότερες συναλλαγές απ’ όσες είχαν σημειώσει ολόκληρο το 2009!

Επίσης, μεταξύ αυτών των 16 εταιρειών αρκετές βρίσκονται σε διαδικασία δημόσιας πρότασης ή έχουν προβεί σε αγορές ιδίων μετοχών, στοιχεία που έχουν βοηθήσει σημαντικά στις αποδόσεις στο ταμπλό. Η μέση απόδοση των 16 τίτλων που έχουν κάνει ήδη υψηλότερες συναλλαγές απ’ ό,τι το 2009 προσεγγίζει το +1,3% έναντι -34% του Γενικού Δείκτη.

Για την Informer, ο όγκος των συναλλαγών το 2010 έχει εκτοξευτεί στα 157.900 τεμάχια ημερησίως από 646 κατά μέσο όρο το 2009, ενώ στο ταμπλό η απόδοση της μετοχής έχει κινηθεί ανοδικά σε ποσοστό 27,8%, με υψηλό έτους το 0,63 ευρώ έναντι 0,46 ευρώ τρέχουσα αποτίμηση. Από τις 11/5 «τρέχει» δημόσια πρόταση από τη Sarogad Investments Limited και την Quantroni Investments.

Αντίστοιχη εικόνα και για την Μπενρουμπή: ο όγκος συναλλαγών το 2010 έχει ξεπεράσει κατά 9 φορές περίπου τον συνολικό όγκο του 2009 λόγω της δημόσιας πρότασης που υποβλήθηκε, ενώ η επίδοση της εισηγμένης στη διάρκεια του έτους προσεγγίζει το +13%.

Η εταιρεία Ζήνων το 2009 πραγματοποιούσε ημερησίως συναλλαγές 5.871 τεμαχίων κατά μέσο όρο, ενώ το 2010 ο μέσος όρος ανέβηκε σε 87.648 τεμάχια. Η απόδοση του -29,2% στο ταμπλό είναι ελαφρώς «περίεργη», αφού από το 1,36 ευρώ στις 21 Ιουνίου βρίσκεται κοντά στα 91 λεπτά, ήτοι σημειώνει απώλειες 33% σε 12 συνεδριάσεις.

Στις 16 συγκεκριμένες εταιρείες η περίπτωση της Σέλμαν είναι μάλλον «εικονική», αφού στη διάρκεια του 2010 έχει συντελεστεί η αλλαγή «φρουράς». Επιπλέον, και η Αγροτική Ασφαλιστική με +8,5% στο ταμπλό και με υψηλό όγκο συναλλαγών επίσης βρίσκεται υπό καθεστώς δημόσιας προσφοράς. Όσον αφορά στην Ιλυδα, πέραν των σημαντικών μεταπτώσεων στην τιμή κατά τη διάρκεια του 2010 (φημολογία και για δραστηριοποίηση λόμπι), η απόδοσή της φέτος βρίσκεται στο -38,2%, ενώ η εταιρεία έχει προβεί σε σημαντικές αγορές ιδίων μετοχών.

Αναφορικά με τη Λυμπέρης, η οποία από την αρχή του έτους παρουσιάζει απόδοση 50%, στις αρχές Ιουνίου υποβλήθηκε αίτημα squeeze-out στο 0,60 ευρώ ανά μετοχή, ενώ οι συναλλαγές του 2010 είναι ήδη 63% υψηλότερες απ’ ό,τι ολόκληρο το 2009.

--- Λίγα και... καλά

Ένα δεύτερο συμπέρασμα και μια δεύτερη ομάδα μετοχών προκύπτουν από όσες εισηγμένες έχουν παρουσιάσει πολύ μικρότερο όγκο συναλλαγών στο πρώτο εξάμηνο και τις πρώτες ημέρες του Ιουλίου εν συγκρίσει με το σύνολο του 2010. Για την ακρίβεια, 22 επιχειρήσεις πραγματοποιούν μόλις το 10% από τον μέσο ημερήσιο όγκο συναλλαγών σε τεμάχια που σημείωναν το 2009!

Εξαιρώντας τη Σωληνουργεία Κορίνθου και την Κλουκίνας - Λάππας, οι 19 εταιρείες δεν σημειώνουν συναλλαγές πάνω από 500 τεμάχια κατά μέσο όρο την ημέρα! Εντούτοις, ο ελάχιστος όγκος συναλλαγών έχει επιτρέψει τη διατήρηση των απωλειών σε αρκετά χαμηλότερα επίπεδα από την αγορά, αφού σε μέσες τιμές η κάμψη για τις 22 επιχειρήσεις προσεγγίζει μόλις το 12% έναντι 34% του Γενικού Δείκτη.

Η Σωληνουργεία Κορίνθου έχει σημειώσει απώλειες 39%, ενώ η μέση ημερήσια συναλλαγή το 2010 είναι 41.061 τεμάχια έναντι 460.000 τεμαχίων κατά μέσο όρο πέρυσι. Για την Interfish, τη Δούρος, τη Euroline και την Κεραμεία Αλλατίνη οι αποδόσεις είναι θετικές στο ταμπλό, με μέσο όρο όμως 300 τεμάχια!

Οι απώλειες του 3,4% για την Crown Hellas και την ΑΒ Βασιλόπουλος είναι άνευ σημασίας, αφού οι εταιρείες βρίσκονται ουσιαστικά εκτός διαπραγμάτευσης. Όσον αφορά στην επενδυτική Euroline, η υπεραπόδοση σε σχέση με τον Γενικό Δείκτη έως τώρα έχει πραγματοποιηθεί με 1.869 τεμάχια από την αρχή του έτους ή 14 την ημέρα!

Θα πρέπει να τονιστεί και η σαφής υπεραπόδοση του χαρτοφυλακίου της για το πρώτο μισό του έτους. Για την εταιρεία Κλουκίνας - Λάππας οι απώλειες από την 1η/1 ξεπερνούν το 55% έναντι -34% του Γενικού Δείκτη, ενώ η συναλλακτική δραστηριότητα από σχεδόν 80.000 τεμάχια την ημέρα έχει πέσει στα 12.264 κατά μέσο όρο.

--- Οι ομάδες-«φωτιά»

Ίσως το πιο ενδιαφέρον γκρουπ μετοχών είναι αυτό που αποτελείται από εταιρείες οι οποίες βρίσκονται κοντά στον μέσο όρο των συναλλαγών που πραγματοποίησαν το 2009 ή κινούνται ελαφρώς υψηλότερα από τον μέσο όρο τεμαχίων του περυσινού έτους, δηλαδή στο 40% - 60%. Οι συγκεκριμένες επιχειρήσεις σημειώνουν σημαντικά χαμηλότερες απώλειες, οι οποίες μόλις που προσεγγίζουν το 15%. Συνολικά, 35 εταιρείες βρίσκονται σε αυτήν τη θέση και αποτελούν το 40% της συνολικής κεφαλαιοποίησης του Χ.Α.

Τέλος, ένα ακόμα γκρουπ με σημαντικό ενδιαφέρον είναι οι μετοχές με πολύ αυξημένες συναλλαγές, που όμως δεν έχουν ξεπεράσει ακόμα τον συνολικό όγκο του 2009. Για τις 22 εταιρείες, μεταξύ των οποίων και 7 της μεγάλης κεφαλαιοποίησης (Τιτάν, Marfin Investment Group, Ελληνικά Πετρέλαια, Εθνική Τράπεζα, Jumbo, Alpha Bank και EFG Eurobank Ergasias) οι αποδόσεις είναι ακόμα χειρότερες και από του δείκτη της υψηλής κεφαλαιοποίησης, με -41% από τις αρχές του 2010.

ΟΓΚΟΙ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ ΚΑΙ... ΟΔΗΓΙΕΣ ΧΡΗΣΕΩΣ

Μία σημαντική παράμετρος πριν από την επιλογή ενός μετοχικού τίτλου προς επένδυση είναι η λεπτομερής εξέταση του ημερήσιου όγκου συναλλαγών στο Χ.Α. Ο ημερήσιος όγκος συναλλαγών μιας εταιρείας είναι το άθροισμα όλων των τίτλων που άλλαξαν χέρια στη διάρκεια μιας συνεδρίασης.

Ένας γενικός κανόνας (rule of thumb) είναι ότι για τίτλους που είθισται να εμφανίζουν μέσο όρο στον όγκο συναλλαγών μικρότερο των 10-15.000 τεμαχίων ανά συνεδρίαση υπάρχουν πολλοί λόγοι οι οποίοι θα έκαναν κάποιον να τους αποφύγει:

Ο πρώτος αφορά στο γεγονός ότι μετοχές με μικρό όγκο συναλλαγών συνήθως σημειώνουν πιο απότομες μεταβολές στην τιμή τους, αφού σε πολλές περιπτώσεις ο αριθμός των διαθέσιμων συναλλασσομένων σε αυτές δεν ξεπερνά τις μερικές δεκάδες. Το αποτέλεσμα είναι να υπάρχουν μόνο λίγοι διαθέσιμοι πωλητές της μετοχής και το αντίστροφο.

Σε περίπτωση αποεπένδυσης από μια τέτοια μετοχή, η έλλειψη ρευστότητας είναι δυνατόν να οδηγήσει σε σοβαρή μείωση της επιδιωκόμενης τιμής ή σε σημαντική χρονική υστέρηση.

Παράλληλα, ένας μετοχικός τίτλος με μικρό όγκο συναλλαγών μπορεί αρκετά εύκολα να αποτελέσει στόχο χειραγώγησης, αφού η μετοχή είναι δυνατόν εύκολα να πιέζεται τεχνηέντως σε χαμηλότερα επίπεδα και, αντίθετα, με μικρό χρηματικό κόστος να κινηθεί έντονα ανοδικά.

Επίσης, σε τέτοιες κατηγορίες τίτλων δεν είναι λίγες οι φορές όπου παρατηρούνται φαινόμενα εγκλωβισμού, με αποτέλεσμα για μεγάλα χρονικά διαστήματα να δεσμεύονται χρήματα που θα μπορούσαν να επενδυθούν πιο αποδοτικά.

* Οι πίνακες που αφορούν στις 22 εισηγμένες που κινούνται με πολύ αυξημένες συναλλαγές και στις 22 εισηγμένες με πολύ μειωμένες συναλλαγές, καθώς και στις εισηγμένες που κινούνται σε αναλογία με το 2009, δημοσιεύονται στη δεξιά στήλη: "Συνοδευτικό Υλικό".

** Αναδημοσίευση από το 642ο φύλλο της εβδομαδιαίας εφημερίδας ΜΕΤΟΧΟΣ & ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ, 9 – 13 Ιουλίου 2010.