Πώς θα αμβλυνθούν οι επιπτώσεις από την αναμενόμενη ύφεση και πώς η χώρα θα μπορούσε να μετατρέψει μακροπρόθεσμα την επώδυνη κρίση σε ευκαιρία - Θέσεις και δηλώσεις από στελέχη εταιριών και παράγοντες.

Tις επιπτώσεις από τη διαφαινόμενη «χρήση του περιστρόφου» στην πραγματική οικονομία, στα εταιρικά κέρδη και στις προοπτικές των ελληνικών επιχειρήσεων προσπαθούν να ανιχνεύσουν παράγοντες της αγοράς.

Παράλληλα, δεν είναι λίγοι εκείνοι που προτείνουν μια σειρά δραστικές παρεμβάσεις από την κυβέρνηση, ώστε οι επιπτώσεις από την αναμενόμενη ύφεση να περιοριστούν και η χώρα να μπορέσει σε βάθος χρόνου να μετατρέψει την κρίση σε ευκαιρία.

Αν και η ελληνική κυβέρνηση δηλώνει πως θα αποφασίσει τις επόμενες εβδομάδες το αν τελικά θα κάνει χρήση του πακέτου χρηματοδότησης από την Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΔΝΤ, η πλειονότητα των αναλυτών και των παραγόντων της αγοράς θεωρεί την απόφαση ήδη ειλημμένη.

Έχει μάλιστα προεξοφλήσει ότι θα χρειαστεί να ληφθούν και νέα -περισσότερο σκληρά αυτήν τη φορά- μέτρα, τα οποία θα βυθίσουν σε ακόμη πιο βαθιά ύφεση την οικονομία μέσα στο 2010. Αρκετοί μάλιστα προβλέπουν ότι τη φετινή χρονιά η υποχώρηση του ΑΕΠ θα είναι μεγαλύτερη από τη μέση εκτίμηση των αναλυτών, η οποία αναφέρεται σε μέγεθος γύρω στο -3%.

Η χρονιά για τις τράπεζες μόνο εύκολη δεν προβλέπεται να είναι. Πέρα από την περιβόητη έκθεση της Goldman Sachs (με πολλές «σπόντες» την υποδέχτηκε η αγορά), η οποία αναφέρθηκε σε δραματική μείωση των φετινών κερδών, ενδεικτική είναι η πρόβλεψη της Nomura ότι:

- Φέτος θα υπάρξει σημαντική επιδείνωση στην ποιότητα των δανειακών χαρτοφυλακίων, με τις ζημίες των τραπεζών από επισφαλή δάνεια να είναι αυξημένες.

- Η μέση αποδοτικότητα των ιδίων κεφαλαίων τους θα περιοριστεί το 2010 στο 8,5%.

- Αν και δεν περιμένει ότι η Ελλάδα θα πτωχεύσει, η δυνατότητά της να χρηματοδοτηθεί μόνη της από την ελεύθερη αγορά παραμένει ασαφής.


Η «επόμενη μέρα»

Οι τραπεζίτες έχουν θέσει εδώ και καιρό επί τάπητος το θέμα της αλλαγής του μοντέλου ανάπτυξης της χώρας.

- Για παράδειγμα, από το 2009 ο αναπληρωτής διευθύνων σύμβουλος της Eurobank, κ. Νίκος Καραμούζης, έχει αναφερθεί στην ανάγκη εστίασης όχι στην κατανάλωση και στην αγορά κατοικίας, αλλά στη δημιουργία υποδομών και στις εξαγωγικές δραστηριότητες, μεταξύ των οποίων συγκαταλέγεται και ο τουρισμός.

- Ο επίτιμος αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, κ. Παναγιώτης Γεννηματάς, δήλωσε στην κρατική τηλεόραση πως θα ήθελε έναν πολύ πιο παραγωγικό δημόσιο τομέα, θέτοντας ως δεύτερη προτεραιότητα το ζήτημα των αποδοχών των δημοσίων υπαλλήλων.

- Την ανάγκη για άμεση και αποτελεσματική αξιοποίηση της μεγάλης ακίνητης κρατικής περιουσίας, με στόχους τη μείωση του χρέους και την τόνωση των εταιριών real estate, προτείνει ο κ. Σωτήρης Θεοδωρίδης, πρόεδρος της Pasal Development, ο οποίος θεωρεί επίσης ότι ο ιδιωτικός τομέας έχει σημαντικά πράγματα να προσφέρει προς τη συγκεκριμένη κατεύθυνση και επίσης πως ορισμένες παλαιότερες πρωτοβουλίες του παρελθόντος δεν προχώρησαν γιατί δεν ήταν ρεαλιστικές.

- Υπέρ της αξιοποίησης της κρατικής δημόσιας περιουσίας τάσσεται και ο κ. Θεόδωρος Βάρδας (πρόεδρος του ΣΕΛΠΕ και της ομώνυμης εισηγμένης εταιρίας), ο οποίος τονίζει πως δεν θα πρέπει να βλέπουμε μόνο τις υποχρεώσεις της χώρας -τη μία πλευρά δηλαδή του θέματος- αλλά και τα μεγάλης αξίας περιουσιακά της στοιχεία, όπως για παράδειγμα τα κρατικά ακίνητα.

Το μέτωπο των αποκρατικοποιήσεων θα μπορούσε να αποφέρει πολύ σημαντικά έσοδα προκειμένου να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα του δημόσιου χρέους μέσα στα επόμενα χρόνια και μάλιστα, σύμφωνα με την Alpha Bank, θα μπορούσαν εύκολα να αντληθούν τουλάχιστον 15 δισ. ευρώ μέσα στην επόμενη πενταετία, δηλαδή μέχρι και το 2014.

Όσον αφορά στις αποδοχές των εργαζομένων, οι «Ευρωπαίοι» θεωρούν απαραίτητη τη μείωση των μισθών και στον ιδιωτικό τομέα, ώστε να τονωθεί η ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας και να αυξηθούν οι εξαγωγές. Οι οργανώσεις των Ελλήνων εργοδοτών, ωστόσο, δεν έχουν θέσει μέχρι σήμερα το όλο ζήτημα, πετώντας το μπαλάκι στους εργαζομένους.

Συγκεκριμένα, υποστηρίζουν πως δεν επιθυμούν να αμφισβητήσουν τα κεκτημένα δικαιώματα των απασχολουμένων, εκτός κι αν οι ίδιοι το προτείνουν! Προσθέτουν, όμως, ότι λόγω της κρίσης οι επιχειρήσεις θα πληγούν και είτε θα κλείσουν είτε θα περιορίσουν τον αριθμό των εργαζομένων...


Οι επιχειρήσεις

«Οι ελληνικές επιχειρήσεις δεν λειτουργούν αποτελεσματικά σε περιόδους ύφεσης», υποστηρίζει ο κ. Σωτήρης Χατζίκος, διευθύνων σύμβουλος της εισηγμένης εταιρίας Μοτοδυναμική, και συνεχίζει: «Αυτό οφείλεται όχι μόνο στο υπάρχον θεσμικό πλαίσιο αλλά και στο γεγονός πως ουσιαστικά οι δύο τελευταίες γενιές επιχειρηματικών στελεχών έχουν λειτουργήσει μόνο σε περιβάλλον οικονομικής ανάπτυξης. Τις πολιτικές δράσης δεν τις έχουμε ξαναδουλέψει. Τις γνωρίζουμε μόνο στη θεωρία».

Πάντως, μέσα σε ένα τέτοιο περιβάλλον, το καλύτερο σενάριο για τις επιχειρήσεις που απευθύνονται στην εγχώρια αγορά είναι να προχωρήσουν «εδώ και τώρα» μέτρα-τομές, τα οποία θα μπορούσαν να σταματήσουν την πτώση της ζήτησης και να αποτελέσουν δέλεαρ για επενδυτές που θα ήταν πρόθυμοι να τοποθετηθούν στη χώρα με μακροπρόθεσμο ορίζοντα. 

ΣΕΒ: «Ζωτική ανάγκη η προσφυγή στον μηχανισμό»

Άμεση και ζωτική ανάγκη χαρακτήρισε την ενεργοποίηση από την Ελλάδα του μηχανισμού στήριξης ο πρόεδρος του ΣΕΒ κ. Δ. Δασκαλόπουλος.

Συγκεκριμένα υπογράμμισε: «Επειδή πολλά λέγονται και παίζονται τούτες τις μέρες, θεωρώ χρέος μου να τονίσω πως είναι άμεση και ζωτική ανάγκη να ενεργοποιήσει η χώρα χωρίς άλλη καθυστέρηση τον μηχανισμό στήριξης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με την προβλεπόμενη συμμετοχή του ΔΝΤ. Κάθε άλλη επιλογή θα αποδεικνύονταν καταστροφική για τον τόπο. Οδηγεί αναπότρεπτα σε εθνική πτώχευση και σε έξοδο της Ελλάδας από την ευρωζώνη.

Σε ό,τι αφορά την παραφιλολογία που αναπτύσσεται περί μείωσης μισθών στον ιδιωτικό τομέα κατ’ επιταγήν του ΔΝΤ, υπενθυμίζω ότι η δημόσια και όχι η ιδιωτική οικονομία βρίσκεται στα πρόθυρα της κατάρρευσης. Δεν είναι λογικό οι εργαζόμενοι του ιδιωτικού τομέα να πληρώσουν την ασωτία των συντεχνιών του δημόσιου τομέα και του πελατειακού συστήματος.

Ο ιδιωτικός τομέας έχει τρόπους να ξαναβρεί τον δρόμο προς την ανταγωνιστικότητα και την ανάπτυξη, χωρίς να μειωθεί το εισόδημα των εργαζομένων του. Κι αυτό είναι κάτι που οι Βρυξέλλες και το ΔΝΤ μπορούν να καταλάβουν».