Γιατί πολλοί εισηγμένοι όμιλοι της Σοφοκλέους πιθανόν να κάνουν χρόνια να δουν τις κερδοφορίες της περιόδου 2007 - 2008 να επαναλαμβάνονται - Παραδείγματα εταιριών και κλάδων.

Μπορεί βέβαια ο Γενικός Δείκτης στο Χ.Α. να ακολουθεί το ανοδικό κύμα των διεθνών αγορών που προβλέπουν παγκόσμια ανάκαμψη, πλην όμως -όπως και προ μηνός είχαμε επισημάνει στον "Μ"- στην πραγματική ελληνική οικονομία η κρίση φαίνεται ότι ήρθε για… να μείνει, με όποια συνέπεια μπορεί να έχει αυτό για την κερδοφορία των ελληνικών επιχειρήσεων και ιδιαίτερα των εισηγμένων.

Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή: Πρώτον, η οικοδομή -η λοκομοτίβα της οικονομίας- δεν πρόκειται να ανακάμψει τουλάχιστον μέχρι και το πρώτο εξάμηνο του 2010, παρά τα όποια κίνητρα δίνονται κατά καιρούς. Και δεύτερον, τα νέα οικονομικά μέτρα που θα ληφθούν από την κυβέρνηση θα επηρεάσουν και αυτά αναμφίβολα δυσμενώς την οικονομία.

Και τα πράγματα στον συγκεκριμένο τομέα μόνο ευχάριστα δεν είναι. Με το δημοσιονομικό έλλειμμα να φτάνει φέτος γύρω στο 6,5% του ΑΕΠ, θεωρητικά, το προσεχές φθινόπωρο, ή έστω τον προσεχή χειμώνα, θα πρέπει να ληφθούν τόσο σκληρά μέτρα ώστε στο τέλος του 2010 το έλλειμμα να μειωθεί περισσότερο από 50%! (να πέσει στο 3%). Και μάλιστα, όλα αυτά σε μια προεκλογική περίοδο…

Κάτω λοιπόν από αυτές τις συνθήκες, μέτρα όπως αυτά που έχουν ανακοινωθεί κατά διαστήματα μέσα στο τελευταίο δωδεκάμηνο, θεωρούνται ιδιαίτερα "ήπια" (είναι ζήτημα αν θα περιορίσουν το έλλειμμα κατά 1%) και δεν είναι τυχαίο που οι διεθνείς οργανισμοί αναφέρονται σε μέτρα-σοκ, όπως πάγωμα μισθών, κατάργηση δώρων και επιδομάτων, επώδυνες τομές στο Ασφαλιστικό, μπαράζ νέων φορολογιών (τόκοι καταθέσεων, οικοδομή κ.λπ.), κατάργηση αφορολογήτων, αλλαγές στη φορολογική κλίμακα κ.λπ.

Ένα αισιόδοξο σενάριο είναι ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση θα δώσει στην Ελλάδα μεγαλύτερο χρονικό περιθώριο προσαρμογής από αυτό του Δεκεμβρίου του 2010 (έσπευσε έξυπνα να το προτείνει και η αξιωματική αντιπολίτευση), πλην όμως ακόμη και το ενδεχόμενο αυτό δεν αλλάζει δραστικά την κατάσταση.

Και αυτό, γιατί σε κάθε περίπτωση, μέτρα σκληρά θα ληφθούν. Είτε όλα μαζί μέσα στο 2009, είτε κατά τη διάρκεια της επόμενης διετίας, θα ληφθούν. Και αν δεν είναι αυτά που προτείνουν οι διεθνείς οργανισμοί, θα κινούνται προς την ίδια κατεύθυνση… Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι ο διοικητής της Τραπέζης της Ελλάδος κ. Γιώργος Προβόπουλος μίλησε για αναθεωρημένο σταθεροποιητικό πρόγραμμα, με μακροπρόθεσμη πνοή.

Διαφωνίες για τη διάρκεια της κρίσης

"Οι περισσότερες επιχειρήσεις θα πρέπει να ξεχάσουν για κάμποσα χρόνια τις κερδοφορίες που είχαν πετύχει το 2008, πόσο μάλλον αυτές του 2007" δήλωσε στον "Μ" διευθύνων σύμβουλος εισηγμένης εμπορικής εταιρίας, ο οποίος συνέχισε: "Το ξέσπασμα της κρίσης το φθινόπωρο του 2008 μας έκανε να αναθεωρήσουμε τις απόψεις μας για το ποιο τελικά είναι το πραγματικό μέγεθος της ελληνικής αγοράς. Ζούσαμε σε μια εποχή εικονικής πραγματικότητας, όπου τα μεγάλα δημόσια ελλείμματα και τα υπέρογκα δάνεια των τραπεζών φούσκωναν τις αγορές και τις οδηγούσαν σε παράλογα ύψη. Σήμερα θα πρέπει να προσαρμοστούμε στη σκληρή πραγματικότητα"…

Στην αγορά βέβαια υπάρχουν και περισσότερο αισιόδοξες απόψεις. Είναι εκείνες που αποδίδουν την πτώση της ζήτησης όχι τόσο στη μείωση των εισοδημάτων των Ελλήνων πολιτών όσο στον έντονο φόβο, ο οποίος μάλιστα καλλιεργήθηκε και από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Και επί του παρόντος δεν φαίνεται να έχουν άδικο, καθώς με το ΑΕΠ της χώρας στο πρώτο εξάμηνο του 2009 να διατηρείται περίπου σταθερό πώς εξηγείται ότι έχουμε σημαντική πτώση στον όγκο των λιανικών πωλήσεων, που σε πολλούς κλάδους μάλιστα υπερβαίνει ακόμη και το 20%, ή και το 30%;

Μια πιθανή απάντηση στο παραπάνω ερώτημα όμως είναι ότι απλά πολλοί καταναλωτές αντιδρούν από τώρα για τις εξελίξεις που προβλέπουν ότι θα έρθουν στο μέλλον. Για παράδειγμα, όταν οι περισσότεροι προβλέπουν σημαντικό αρνητικό ΑΕΠ για την Ελλάδα το 2009 και μέσα στο πρώτο εξάμηνο η επίδοση του ΑΕΠ κυμαίνεται γύρω στο μηδέν, τότε προκύπτει ότι μας περιμένει πολύ δυσκολότερο δεύτερο εξάμηνο, παρά το γεγονός ότι το δ΄ τρίμηνο του 2008 λόγω της κρίσης και των επεισοδίων ήταν "πατωμένο". Επίσης, ολοένα και σκουραίνουν οι προβλέψεις των αναλυτών για το 2010, με τη μέση εκτίμηση να μιλά για ρυθμό ανάπτυξης γύρω στο μηδέν!

Ενδεικτικά παραδείγματα…

Όπως δείχνουν τα πράγματα, το μεγαλύτερο πρόβλημα κινδυνεύουν να το έχουν οι επιχειρήσεις που απευθύνονται κυρίως στην ελληνική αγορά και μάλιστα σε είδη που δεν θεωρούνται πρώτης ανάγκης.

Στις ηλεκτρικές συσκευές, για παράδειγμα, ενδεικτικό παράδειγμα για το πώς επηρεάζεται μια επιχείρηση από την κρίση είναι αυτό της Ηλεκτρονικής. Η ΗΛΕΑΘ με καθαρά κέρδη 6,73 εκατ. ευρώ κατά τη χρήση που έληξε στις 30 Ιουνίου του 2008 (έναντι 7,38 εκατ. την προηγούμενη χρήση) τον Σεπτέμβριο του ίδιου έτους προέβλεψε στο τριετές της business plan ετήσιο ρυθμό αύξησης του EBITDA 10%. Η εμφάνιση της κρίσης το περυσινό φθινόπωρο είχε ως αποτέλεσμα τα αποτελέσματα της χρήσης που έληξε τον φετινό Ιούνιο να καταστούν ζημιογόνα και η διοίκηση της εισηγμένης να είναι μάλλον ευχαριστημένη αν στα μέσα του 2010 αποφύγει το ζημιογόνο αποτέλεσμα.

Δραματική υποχώρηση της κερδοφορίας σημειώθηκε και για την εμπορική αλυσίδα νέας τεχνολογίας Πλαίσιο. Ο "εφτάψυχος" εισηγμένος όμιλος πέτυχε το 2007 καθαρά κέρδη που προσέγγισαν τα 10 εκατ. ευρώ. Η σχετική επίδοση υποχώρησε πέρυσι στα 4,25 εκατ., αναμένεται φέτος -σύμφωνα με την Κύπρου Χρηματιστηριακή- γύρω στα 2 εκατ. ευρώ (δαπάνες προσαρμογής στο νέο υπερσύγχρονο εμπορικό κέντρο), ενώ σύμφωνα με τις προβλέψεις της ίδιας χρηματιστηριακής τα κέρδη του 2010 θα κυμανθούν γύρω στα 3 εκατ. ευρώ, παρά τη συμβολή του νέου αποθηκευτικού κέντρου. Τα κέρδη του 2010 δηλαδή δεν αναμένεται να φτάνουν ούτε στο 1/3 αυτών του 2007… Το παρήγορο πάντως είναι ότι το team του Γιώργου Γεράρδου έχει επιτύχει και κατά το παρελθόν να εκπλήξει θετικά.

Στον κλάδο της ένδυσης, όπως δείχνουν τα πράγματα, το μπαράζ των εκπτώσεων και των προσφορών που λαμβάνουν χώρα ξεπερνούν κάθε προηγούμενο, γεγονός που δείχνει την προτεραιότητα των εταιριών να πουλήσουν και όχι να διατηρήσουν το περιθώριο κέρδους τους. Έτσι, πέρα από τις φθηνές τιμές γνωστών καταστημάτων (π.χ. Γλου, Zara), είδαμε τις πολύ μεγάλες εκπτώσεις τόσο της Sprider όσο και των καταστημάτων που στεγάζονται στα μεγάλα εμπορικά κέντρα (Golden Hall, Athens Heart). Γενικότερα, πολύ μακριά από τις επιδόσεις των παλαιότερων ετών (π.χ. 2007), αναμένονται οι φετινές των εταιριών που εστιάζουν στο ακριβό ρούχο (π.χ. Βάρδας, Ridenco, Fashion Box).

Μένουμε στον χώρο του εμπορίου και πάμε σε μια άλλη αγορά, των μοτοσικλετών, και στην εισηγμένη Μοτοδυναμική. Γιατί μπορεί για το αυτοκίνητο να δόθηκαν φοροαπαλλαγές και να προωθείται το μέτρο της απόσυρσης, στην περίπτωση των μοτοσικλετών όμως κανένα κίνητρο δεν δόθηκε (παρά το γεγονός ότι βοηθούν τα μέγιστα στον τομέα του περιβάλλοντος). Η Μοτοδυναμική, λοιπόν, το 2007 σημείωσε κέρδη 2,62 εκατ. ευρώ, τα οποία πέρυσι υποχώρησαν στο 1,14 εκατ. Το πρώτο τρίμηνο έκλεισε με μικρή αύξηση τζίρου, ωστόσο στο εξάμηνο αναμένεται η πορεία αυτή να ανατραπεί επί τα χείρω.

Μέταλλα: Πλήγμα λόγω οικοδομής

Οι δυσκολίες φυσικά δεν περιορίζονται μόνο στον χώρο του εμπορίου. Για παράδειγμα, πεσμένες για πολλές εισηγμένες του μεταλλουργικού κλάδου δεν είναι μόνο οι φετινές προσδοκίες αλλά τουλάχιστον και εκείνες για το 2010 (θετικό σενάριο θα είναι η περιορισμένη ανάκαμψη).

Έτσι, στον κυκλικό κλάδο αλουμινίου βρισκόμαστε πολύ μακριά από τα υψηλά κέρδη του παρελθόντος, καθώς ζημιογόνο αναμένεται το πρώτο εξάμηνο και για τις τέσσερις εισηγμένες του (ΑΛΟΥΜΥΛ, Βιοκαρπέτ, ΕΤΕΜ, Alco Hellas). Ελπίδες ανάκαμψης υπάρχουν από το δεύτερο τρίμηνο του 2010 και μετά, κυρίως λόγω των μέτρων στήριξης της οικοδομής αλλά και ενδεχομένως της ανάκαμψης στη ζήτηση τόσο στην Ελλάδα (οικοδομική δραστηριότητα) όσο και στο εξωτερικό (οικοδομή, βιομηχανία).

Στον κλάδο του χάλυβα η χαμηλή ζήτηση προϊόντων (οικοδομική δραστηριότητα, βιομηχανία) συνοδεύεται και από μειωμένη τιμή στο μέταλλο, με αποτέλεσμα το εξάμηνο να αναμένεται ζημιογόνο για τις ΣΙΔΜΑ, Αφοί Κορδέλλου, Έλαστρον και Μπήτρος. Η ζήτηση δεν αναμένεται να ανακάμψει μέσα στο β΄ εξάμηνο του 2009 και οι ελπίδες είναι μήπως ανεβεί κάπως η διεθνής τιμή του χάλυβα, οπότε θα βελτιωθούν και τα περιθώρια κέρδους των εισηγμένων εταιριών.

Ουδείς στο απυρόβλητο!

Ας μη θεωρηθεί όμως ότι οι εξαγωγικές εισηγμένες εταιρίες βρίσκονται απαραίτητα σε πολύ καλύτερη μοίρα. Θεωρητικά τουλάχιστον, θα μπορούσαν να ελπίζουν ότι η αρχή στην ανάκαμψη στην οικονομία των ΗΠΑ μέσα στο 2009 θα μπορούσε να τονώσει σταδιακά τη ζήτηση για τα προϊόντα τους στις διεθνείς αγορές από το 2010 και μετά. Ωστόσο, το πλήγμα που έχει δεχτεί η κερδοφορία πολλών από αυτές τις εισηγμένες της Σοφοκλέους είναι τόσο μεγάλο έτσι ώστε η επιστροφή στις επιδόσεις της διετίας 2007 - 2008 φαντάζει αρκετά μακρινή υπόθεση…

Στον όμιλο των Πλαστικών Θράκης, για παράδειγμα, το 2008 η εισηγμένη σημείωσε καθαρά κέρδη 3,3 εκατ. ευρώ, παρά το γεγονός ότι υποχρεώθηκε σε έκτακτες αρνητικές συναλλαγματικές διαφορές, ύψους 3,2 εκατ. Για φέτος, η Κύπρου Χρηματιστηριακή προβλέπει κέρδη 2,7 εκατ. (χωρίς τις συναλλαγματικές διαφορές) και παρά τη διατήρηση της τιμής του πετρελαίου (το πολυπροπυλένιο, παράγωγο του πετρελαίου, αποτελεί βασική πρώτη ύλη) σε χαμηλότερα επίπεδα από τα αντίστοιχα περυσινά. Για το 2010 κέρδη 3,3 εκατ. και αυτά μετά την υλοποίηση προγράμματος αναδιοργάνωσης.