Όλα δείχνουν ότι τουλάχιστον για το άμεσο μέλλον η πλειονότητα των εισηγμένων εταιρειών θα πρέπει να ξεχάσει το επίπεδο των κερδών του 2007!

Κι αυτό όχι μόνο γιατί λόγω της οικονομικής κρίσης οι επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν από το προηγούμενο φθινόπωρο ολοένα και χαμηλότερο επίπεδο ζήτησης αλλά και διότι, σύμφωνα με τους παράγοντες της αγοράς, η κρίση άλλαξε και το καταναλωτικό πρότυπο του μέσου Έλληνα, με αποτέλεσμα οι καταναλωτές να παραμείνουν «κουμπωμένοι», ακόμη και όταν θεωρητικά (από το 2010;) ξεκινήσει η φάση της ανάκαμψης.

Υψηλόβαθμο στέλεχος εισηγμένης εταιρείας δήλωσε στον: «Μέχρι τώρα πουλούσαμε σε μια φουσκωμένη οικονομία από το υψηλό δημόσιο χρέος και από τα εύκολα δάνεια των τραπεζών. Τώρα, οι επιχειρήσεις θα πρέπει να εκτιμήσουν την επόμενη μέρα και το νέο χαμηλότερο ύψος της ζήτησης που θα τους αναλογεί ακόμη μετά τον πάτο του βαρελιού στην πραγματική οικονομία.

Και πάνω σε αυτό το νέο ύψος ζήτησης θα χρειαστεί να επανακαθορίσουν το μέγεθός τους, τον αριθμό των εργαζομένων τους, την γκάμα των προϊόντων τους και πολλά άλλα βασικά ζητήματα».

* Ο κ. Σωτήρης Χατζίκος, διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας Μοτοδυναμική, στο πλαίσιο της έκτακτης γενικής συνέλευσης της εισηγμένης εταιρείας τον προηγούμενο μήνα, είχε δηλώσει: «Διαπιστώνουμε λόγω της κρίσης ότι τελικά το μέγεθος της ελληνικής αγοράς μοτοσικλετών είναι μικρότερο από εκείνο το οποίο χρόνια τώρα θεωρούσαμε δεδομένο. Οι τράπεζες σταμάτησαν τον δανεισμό, αλλά πλέον και οι καταναλωτές είναι περισσότερο συγκρατημένοι».

* Φαίνεται λοιπόν ότι η κρίση -εκτός των άλλων- έχει αλλάξει και το μοντέλο του Έλληνα καταναλωτή. «Κατά το δεύτερο περυσινό εξάμηνο, η εταιρεία ΑΒ Βασιλόπουλος απώλεσε το επίπεδο ανάπτυξης 6% που είχε στις συγκρίσιμες (like for like) πωλήσεις, απώλεια όμως που δεν κατευθύνθηκε στις αλυσίδες πολύ υψηλών εκπτώσεων (hard discounters), αλλά απλώς παρατηρήθηκε στην αγορά μείωση ποσότητας ανά προϊόν στο μέσο καλάθι των πελατών μας».

Αυτή ήταν η εκτίμηση του κ. Κωνσταντίνου Μαχαίρα, διευθύνοντος συμβούλου της ΑΒ Βασιλόπουλος, κατά την παρουσίαση της εταιρείας του στην Ένωση Θεσμικών Επενδυτών. Με άλλα λόγια, οι πελάτες ούτε είναι λιγότεροι, ούτε λιγότερα είδη προϊόντων αγοράζουν. Ωστόσο, είναι περισσότερο προσεκτικοί και «κουμπωμένοι» και ψωνίζουν μικρότερο αριθμό τεμαχίων από κάθε είδος.

Επιπλέον, μεγαλύτερη έμφαση στην αγορά των super markets δίνεται στο μέτωπο των τιμών που για πολλά είδη μειώνονται, ενώ χαρακτηριστική είναι η στροφή προς τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας και τους hard discounters, με τα Lidl για παράδειγμα να «σκαρφαλώνουν» το προηγούμενο έτος στην τρίτη θέση, ξεκινώντας από πολύ χαμηλότερα.

* Η μείωση του μεγέθους της αγοράς διαπιστώνεται και σε πολλούς άλλους κλάδους. Για παράδειγμα, ο διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας S&B Βιομηχανικά Ορυκτά, κ. Ευθύμιος Βιδάλης, κατά την παρουσίαση των ετήσιων αποτελεσμάτων του ομίλου είχε αναφερθεί στην κατακόρυφη μείωση των πωλήσεων από το φθινόπωρο του 2008 έως και σήμερα, εξαιτίας της πολύ χαμηλής παραγωγής των πελατών του.

Οι μεταλλουργικές εταιρείες, είχε πει, δουλεύουν με πρωτόγνωρα χαμηλά ποσοστά παραγωγικής δυναμικότητας και αυτό που περιμένουμε είναι τα μεγέθη αυτά να ανέβουν κάπως, χωρίς όμως να φτάσουν στα προ της κρίσης επίπεδα.

* Σαφώς πτωτικό πρώτο εξάμηνο και τόνωση της αγοράς από το δεύτερο μισό του τρέχοντος έτους και μετά βλέπει ο πρόεδρος της εταιρείας Γενικής Εμπορίου και Βιομηχανίας, κ. Γιώργος Κρεμμύδας, λόγω των αυξημένων επενδύσεων που αναμένονται για έργα υποδομής.

Γενικότερα, αισιόδοξες σχετικά με την τόνωση της ζήτησης είναι οι επιχειρήσεις παραγωγής προϊόντων που απευθύνονται σε έργα υποδομής (μεταλλουργικές εταιρείες κ.ά.) λόγω των διεθνών πακέτων στήριξης που δρομολογούνται στο εξωτερικό (ΗΠΑ κ.ά.) αλλά και κάποιων έργων που αναμένεται να ξεκινήσουν στην Ελλάδα.

* Σε κάπως πιο αισιόδοξο τόνο κινούνται οι θέσεις του προέδρου της εταιρείας Πλαίσιο κ. Γιώργου Γεράρδου, ο οποίος υποστηρίζει πως η μεγαλύτερη πτώση πωλήσεων προέρχεται από τους επιχειρηματικούς πελάτες, ενώ η κάμψη στους ιδιώτες καταναλωτές είναι χαμηλότερη και προέρχεται κυρίως όχι από το μειωμένο εισόδημα αλλά από την κλονισμένη ψυχολογική διάθεση.

* Πάντως, οι επιπτώσεις από την οικονομική κρίση δεν λείπουν ακόμη και από τους λεγόμενους αμυντικούς κλάδους. Για παράδειγμα, γνωστό στέλεχος της τηλεπικοινωνιακής αγοράς δήλωσε στο euro2day.gr ότι «το μέγεθος της αγοράς δεν αναμένουμε να επηρεαστεί σημαντικά, ωστόσο η κρίση έχει αναγκάσει κάποιους ανταγωνιστές μας να προσφεύγουν σε τιμολογιακή πολιτική με πρώτο κριτήριο την άντληση ρευστότητας και σε καμία περίπτωση την ταχεία μετάβαση σε κερδοφόρο πορεία, προς όφελος των μετόχων τους».

ΙΣΩΣ ΝΑ ΚΡΑΤΗΣΕΙ ΧΡΟΝΙΑ!

Ενα δεύτερο ζήτημα που απασχολεί την αγορά είναι το πόσο τελικά θα διαρκέσει αυτή η κρίση, ή καλύτερα το πόσο γρήγορα θα αρχίσει να ανεβαίνει η ζήτηση, από τη στιγμή που θα πιάσουμε τον... πάτο του βαρελιού.

Μέχρι πρότινος η πλειονότητα των αναλυτών εντόπιζε τον... πάτο κάπου μέσα στο 2009, ή έστω στο πρώτο εξάμηνο του 2010, και μάλιστα προέβλεπε για το επόμενο έτος καθαρή κερδοφορία ανώτερη από αυτή που προβλέπεται για φέτος. Η εικόνα αυτή, σε γενικές γραμμές τουλάχιστον, δεν έχει αλλάξει, ωστόσο ολοένα και περισσότεροι παράγοντες της αγοράς τείνουν να διευρύνουν την περίοδο της κρίσης...

Αναφορικά με την τρέχουσα οικονομική κρίση, ο ισχυρός άνδρας της Marfin κ. Ανδρέας Βγενόπουλος την παρομοίασε χαρακτηριστικά με «μερικώς κατεστραμμένο τρένο, το οποίο αργά και επώδυνα με τους επιβάτες του κινείται προς το τέλος του τούνελ». Το μέγεθος του προβλήματος είναι ιδιαίτερα μεγάλο και η λύση θα είναι επώδυνη καθώς η τρέχουσα κρίση έχει τις ρίζες της στον χρηματοπιστωτικό τομέα. Κατά μέσο όρο οι προηγούμενες τραπεζικές κρίσεις είχαν επίπτωση της τάξης του 10% ως ποσοστό του δημοσίου χρέους στο ΑΕΠ και επιπλέον μείωση κατά 10% του ΑΕΠ!

Η κρατούσα άποψη σήμερα διεθνώς, σημείωσε ο κ. Βγενόπουλος, θεωρεί ότι απαιτείται απομόχλευση κεφαλαίων της τάξης των 10 - 15 τρισ. δολαρίων για να εκτονωθεί η κρίση ή κεφαλαιακή ένεση 1 τρισ. δολαρίων στο παγκόσμιο τραπεζικό σύστημα για να αναστραφεί η κατάσταση.

Με βάση τα ιστορικά δεδομένα, η κρίση θα κρατήσει 3 - 5 χρόνια, με το απαισιόδοξο σενάριο να προβλέπει 12 μήνες αρνητική ανάπτυξη και ενδεχομένως να οδηγήσει σε φαινόμενα ακραίου προστατευτισμού, κοινωνικών αναταραχών, πολιτικών εκτροπών έως και πολεμικών συγκρούσεων.

Στον αντίποδα, το αισιόδοξο σενάριο προβλέπει ότι ως συνέπεια της χαλαρής νομισματικής πολιτικής και της δημοσιονομικής επέκτασης θα υπάρξει αποτέλεσμα στην αντιμετώπιση της κρίσης εντός του επόμενου τριμήνου.

Αρκετά απαισιόδοξη είναι και η εκτίμηση του διευθύνοντος συμβούλου της ΑΒ Βασιλόπουλος κ. Κων. Μαχαίρα: «Θα νιώσουμε πραγματικά την κρίση ως κλάδος και ως χώρα από τον Σεπτέμβριο και μετά το 2013 - 2014 θα δούμε ανάκαμψη στη διεθνή οικονομία, ενώ στην Ελλάδα ίσως αυτή να έρθει λίγο νωρίτερα».