Η ακτινογραφία της Ομικρον και ο πρόγονός της στη Θεσσαλονίκη

Πέρυσι τον ίδιο καιρό, προκαλούσε ανησυχία στην παγκόσμια επιστημονική κοινότητα η σχεδόν ταυτόχρονη εμφάνιση δύο παραλλαγών του κορωνοϊού: της βρετανικής και της νοτιοαφρικανικής, που αργότερα μετονομάστηκαν Αλφα και Βήτα, αντίστοιχα. Και οι δύο καθιστούσαν τον ιό περισσότερο μεταδοτικό, αλλά η Βήτα θεωρήθηκε δυνητικά πιο επικίνδυνη, καθώς έφερε ταυτόχρονα μια μετάλλαξη που τον βοηθούσε να παρακάμπτει σε ένα βαθμό το ανοσοποιητικό σύστημα, άρα και τη δράση των εμβολίων.

Τον Ιανουάριο, σήμανε πραγματικό συναγερμό η εμφάνιση κρουσμάτων του στελέχους Βήτα στη δυτική Θεσσαλονίκη, γεγονός που έφερε lockdown τοπικού χαρακτήρα στον Δήμο Κορδελιού Ευόσμου. Ευτυχώς, η συγκεκριμένη παραλλαγή δεν κατάφερε να κυριαρχήσει, καθώς «καπελώθηκε» από την περισσότερο μεταδοτική Αλφα και στη συνέχεια την ακόμη πιο μεταδοτική Δέλτα.

Η παραλλαγή Όμικρον, που ταυτοποιήθηκε πρόσφατα στην Μποτσουάνα, θεωρείται «απόγονος» της Βήτα και φέρει διπλάσιο αριθμό μεταλλάξεων από τη Δέλτα, όπως λέει στο iatronet ο ομότιμος καθηγητής Γενετικής και Γενετικής του Ανθρώπου στο ΑΠΘ Κωνσταντίνος Τριανταφυλλίδης. Μεταξύ αυτών, έχει δύο μεταλλάξεις που της προσδίδουν αυξημένη μολυσματικότητα, αλλά και μια που μειώνει την αποτελεσματικότητα των εμβολίων. Το κρίσιμο σημείο κι εδώ είναι το αν θα καταφέρει να κυριαρχήσει.

Δικαιολογημένη ανησυχία

Η παραλλαγή Όμικρον (Β.1.1.529) έχει 50 μεταλλάξεις συνολικά, από τις οποίες οι 32 είναι στην πρωτεΐνη της ακίδας, δηλαδή διπλάσιες από τις 16 που έχει η παραλλαγή Δέλτα. Μεταξύ αυτών φέρει τις μεταλλάξεις που υπήρχαν στην αρχική παραλλαγή Βήτα της Ν. Αφρικής (B.1.351), η οποία αποτελεί «πρόγονο» της Όμικρον.

«Το νέο στέλεχος φέρει στο γονίδιο που καθορίζει την πρωτεΐνη της ακίδας του ιού δύο μεταλλάξεις (N501Y και D614G) που τον καθιστούν πιο μολυσματικό, αλλά και τη μετάλλαξη E484A, η οποία μειώνει τη δυνατότητα να αναγνωριστεί ο ιός από τα αντισώματα, π.χ. που επάγονται από τα εμβόλια. Ο κρίσιμος παράγοντας είναι το αν θα καταφέρει να υπερνικήσει τη Δέλτα και να κυριαρχήσει», σημείωσε, προσθέτοντας πως με τα στοιχεία που γνωρίζουμε μέχρι σήμερα, θεωρεί δικαιολογημένη την ανησυχία των επιστημόνων και του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας.

Ο ίδιος θεωρεί ως πιθανότερη «δεξαμενή» δημιουργίας της Όμικρον κάποιο άτομο με ανοσοανεπάρκεια στην Αφρική. «Ένα άτομο που πιθανώς έχει AIDS χωρίς θεραπεία και το ανοσοποιητικό του σύστημα δεν λειτουργεί σωστά, επιτρέπει στον ιό να ζει και να πολλαπλασιάζεται σε αυτόν για τουλάχιστον 4-5 μήνες, δημιουργώντας έτσι νέες μεταλλάξεις. Με αυτόν τον τρόπο δημιουργήθηκε το στέλεχος Α (βρετανικό) σε ένα άτομο ανοσοκατεσταλμένο στη νότια Αγγλία», σημείωσε.

Εμβολιασμός σε όλο τον κόσμο

Το μήνυμα που εκπέμπει η νέα εν δυνάμει απειλή είναι ο εμβολιασμός ολόκληρου του πλανήτη, τονίζει ο κ. Τριανταφυλλίδης. «Πρέπει να εμβολιαστεί ο πληθυσμός το συντομότερο δυνατό σε όλο τον κόσμο. Αν μείνει έστω και ένας πληθυσμός ανεμβολίαστος κάπου, μπορεί να δημιουργηθεί μια καινούργια παραλλαγή, μια μετάλλαξη καινούργια, η οποία θα είναι πιο μεταδοτική. Γι' αυτό ακριβώς συμφωνώ με αυτό που λέει ο ΠΟΥ να δώσουμε εμβόλια στην Αφρική. Τον Ιανουάριο-Φεβρουάριο πιστεύω ότι θα υπάρχει επάρκεια εμβολίων για όλο τον κόσμο. Το ερώτημα είναι ποιος θα τα πληρώσει», επισημαίνει.

Ο ίδιος εκτιμά πως τα πρωτεϊνικά εμβόλια, όπως αυτό της Novavax, που αναμένεται να προστεθούν το επόμενο διάστημα στη «φαρέτρα» των επιστημόνων, θα άρουν τις επιφυλάξεις ενός μέρους του κόσμου και θα αυξήσουν τα ποσοστά εμβολιασμού.

«Εντός των ημερών, η Αγγλία ίσως δώσει άδεια και στα πρωτεϊνικά εμβόλια. Το θεωρώ πολύ σημαντικό γιατί θα αρθεί ένας από τους λόγους που πολλοί επικαλούνται -λανθασμένα, βέβαια- στους αντιεμβολιαστικούς κύκλους ότι τα mRNA εμβόλια θα τροποποιήσουν το γενετικό υλικό», σημείωσε και κατέληξε: «Είναι μια τεχνολογία γνωστή εδώ και δεκάδες χρόνια, όχι κάτι καινούργιο. Θα συμβάλουν και για έναν πρόσθετο λόγο: γνωρίζω άτομα που δεν μπορούν να κάνουν τα εγκεκριμένα εμβόλια γιατί έχουν αλλεργία σε αυτά και ίσως θα μπορούν να κάνουν τα εμβόλια της πρωτεϊνικής τεχνολογίας».