Τα εμβόλια, οι νοσηλείες σε ΜΕΘ και τα ερωτήματα

Πάνω από δύο μήνες έχουν περάσει από την έναρξη των εμβολιασμών στην Ελλάδα, πρώτα στους υγειονομικούς και στη συνέχεια στον γενικό πληθυσμό, με απόλυτη προτεραιότητα στις μεγαλύτερες και πιο ευάλωτες ηλικίες.

Το πρόγραμμα εμβολιασμού στους πολίτες, που ξεκίνησε στις 16 Ιανουαρίου από τους άνω των 85 ετών, επεκτάθηκε κλιμακωτά σε χαμηλότερες ηλικίες. Η εμβολιαστική εκστρατεία καλύπτει το ηλικιακό φάσμα των άνω των 60, με εξαίρεση την ηλικιακή κατηγορία 65-75 που δεν έχει «ανοίξει» ακόμη, ενώ ένα σημαντικό ποσοστό των άνω των 75 έχει καλυφθεί και με τη δεύτερη δόση. 

Ο συνολικός αριθμός των εμβολιασμών αναμένεται να προσεγγίσει το 1 εκατομμύριο (957.139 μέχρι χθες, με 617.737 πολίτες να έχουν πάρει την πρώτη δόση και 339.402 εξ αυτών και τις δύο). Με αναμφισβήτητη την αποτελεσματικότητα των εμβολίων, που σύμφωνα με τα δεδομένα των κλινικών μελετών προστατεύουν σε απόλυτο βαθμό από τη βαριά νόσηση -άρα και τη διασωλήνωση- προκαλεί κάποια ερωτήματα το γεγονός ότι παραμένει αμετάβλητη μέχρι σήμερα η ποσοστιαία αναλογία των ασθενών ηλικίας 65 ετών και άνω στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας.

Μια σύγκριση δύο ημερών με παρόμοιο αριθμό νοσηλευόμενων στις ΜΕΘ, πριν από την έναρξη των εμβολιασμών και σήμερα, δείχνει πως το ποσοστό των ασθενών 65+ όχι μόνο δεν έχει υποχωρήσει αλλά είναι σήμερα κατά τι μεγαλύτερο, καλύπτοντας τα 2/3 του συνόλου των διασωληνωμένων.

Με δεδομένο ότι εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες έχουν ήδη αναπτύξει αντισώματα έχοντας κάνει την πρώτη ή και τις δύο δόσεις του εμβολίου, θα περίμενε κανείς να δει μια έστω και μικρή υποχώρηση αυτής της αναλογίας.

Η διαπίστωση πως όλο και περισσότεροι πολίτες μικρότερης ηλικίας διασωληνώνονται, σύμφωνα και με σχετική χθεσινή αναφορά του υπουργού Υγείας Βασίλη Κικίλια, δεν αποτυπώνεται μέχρι στιγμής στα στοιχεία του ΕΟΔΥ.

Συγκρίναμε τα χθεσινά μεγέθη (3 Μαρτίου) με αυτά της 1ης Ιανουαρίου, πριν την έναρξη της επιχείρησης «Ελευθερία», με αριθμό διασωληνωμένων 431 και 429 αντίστοιχα:

• Την 1η Ιανουαρίου, σε σύνολο 429 διασωληνωμένων, οι 254 είχαν ηλικία από 65 και άνω (ποσοστό 59,2%). Στην ηλικιακή κατηγορία 40-64 ανήκαν 165 άτομα (38,5%) και σε αυτή των 18-39, 10 ασθενείς (2,3%), ενώ δεν υπήρχε κανένας ανήλικος στις ΜΕΘ.
• Την 3η Μαρτίου, οι άνω των 65 διασωληνωμένοι ασθενείς είναι περισσότεροι, τόσο σε αριθμό όσο και σε ποσοστό επί του συνόλου. Σε σύνολο 431 νοσηλευόμενων στις ΜΕΘ, στην ηλικιακή κατηγορία 65+ ανήκουν οι 275 (ποσοστό 63,8%). Οι ασθενείς με ηλικία 40-64 είναι 145 (33,6%) και οι 18-39 είναι 10, όσοι και την 1η Ιανουαρίου (2,3%), ενώ νοσηλεύεται και ένα νεογνό.

Ποια η ηλικιακή κατανομή των εμβολιασμένων;

Μια πιθανή εξήγηση, σύμφωνα με τον καθηγητή στο Τμήμα ΗΜ&ΜΥ του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης Βασίλη Τσαουσίδη, είναι πως η ηλικιακή κατανομή των εμβολιασθέντων στην πραγματικότητα ίσως δεν είναι τόσο συντριπτικά υπέρ των ηλικιωμένων, όπως προβλέπεται από την προτεραιοποίηση. Αυτό δεν μπορεί προς το παρόν να ελεγχθεί προς επιβεβαίωση ή διάψευση, καθώς το υπουργείο Υγείας δίνει στη δημοσιότητα μόνο τον συνολικό αριθμό των εμβολιασμένων και όχι τα ποιοτικά στοιχεία όπως η κατανομή τους ανά ηλικία.

«Αν παρατηρήσει κανείς προσεκτικά τα δεδομένα της ηλικιακής κατανομής των ασθενών ΜΕΘ, θα αντιληφθεί ότι ίσως οι εμβολιασμοί δεν εξελίσσονται ποιοτικά, σύμφωνα με τον αρχικό σχεδιασμό. Η αναλογία στις ΜΕΘ των ηλικιών 65+ δεν εμφανίζει κάποια, έστω μικρή, κάμψη, η οποία θα ήταν αναμενόμενη, εφόσον οι πολίτες αυτής της ηλικίας είχαν εμβολιαστεί μαζικά κατά προτεραιότητα. Αυτό που είναι γνωστό είναι ότι ο εμβολιασμός τουλάχιστον μιας δόσης για την ομάδα 75+ έχει ήδη ολοκληρωθεί και επομένως μια πληθυσμιακή ομάδα περίπου 1,2 εκατομμυρίων ατόμων έχει καλυφθεί κατά ένα (άγνωστο) μέρος της από τις 617 χιλιάδες εμβολιασμούς. Από αυτούς πρέπει να αφαιρέσουμε τους υγειονομικούς και όσους εμβολιάστηκαν κατ’ εξαίρεση. Απομένει λοιπόν ένα πολύ μεγάλο μέρος ευάλωτων πολιτών που δεν εμβολιάστηκαν. Το αν οι ίδιοι επέλεξαν να μην εμβολιαστούν ή αν δεν διευκολύνθηκαν να μετακινηθούν και έχασαν τη σειρά τους δεν είναι γνωστό. Όμως, είναι πιθανό, η ομάδα των 617 χιλιάδων εμβολιασμένων της πρώτης δόσης και 340 χιλιάδων εξ αυτών και της δεύτερης δόσης να περιλαμβάνει λιγότερους πολίτες της ομάδας 75+ απ’ όσους θα έπρεπε.

Τα ποιοτικά στοιχεία των εμβολιασμένων, δυστυχώς, δεν δίνονται στη δημοσιότητα», παρατηρεί ο κ. Τσαουσίδης και προσθέτει: «Ο αριθμός των εμβολιασμένων από μόνος του δεν είναι ο σωστός τρόπος να παρακολουθούμε την πορεία προς την "Ελευθερία". Ανάλογα με τις ομάδες που εμβολιάζονται, ο δείκτης θνησιμότητας επηρεάζεται διαφορετικά. Ο ρυθμός εμβολιασμών παίζει ρόλο όσο τηρούνται οι προτεραιότητες. Αν εμβολιάσουμε τους στρατιώτες, τους αστυνομικούς που είναι 35 και 40 ετών, και όλους τους παράγοντες της διοίκησης, και αφήσουμε τους πραγματικά ευάλωτους απέξω, δεν θα δούμε άμεσα καμία διαφορά στις ΜΕΘ ή στον ρυθμό των θανάτων. Το πρόβλημά μας είναι να αυξηθεί το ποσοστό κάλυψης και ο ρυθμός εμβολιασμού των ευάλωτων ομάδων. Θα έπρεπε να γίνει μια εκστρατεία ειδικά για να διευκολυνθούν οι ευάλωτες ομάδες στη μετακίνησή τους προς τα εμβολιαστικά κέντρα -είναι λάθος το ότι αυτό δεν συμβαίνει. Διαφορετικά, τα ευεργετικά αποτελέσματα του εμβολιασμού θα είναι μακροπρόθεσμα, αφού όμως πρώτα έχουμε υποστεί τις συνέπειες του τρίτου κύματος».