Την αναγνώριση της γενοκτονίας των Αρμενίων το 1915 θέτει ως προϋπόθεση για την ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ, σημερινό ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, λίγες ημέρες πριν την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Άγκυρας στην ΕΕ.

Όπως μεταδίδει το Αθηναϊκό Πρακτορείο, η Τουρκία καλείται επίσης να αναγνωρίσει την Κυπριακή Δημοκρατία το ταχύτερο δυνατό.

Συγκεκριμένα, υπογραμμίζεται ότι ”εάν τούτο δεν συμβεί θα έχει σοβαρές συνέπειες στη διαπραγματευτική διαδικασία και θα μπορούσε να οδηγήσει ακόμα και σε διακοπή της”.

Επισημαίνεται δε ότι ”το άνοιγμα των διαπραγματεύσεων θα είναι αφετηρία μιας μακρόχρονης διαδικασίας η οποία από την ίδια τη φύση της έχει ανοιχτό τέλος και δεν οδηγεί εκ των προτέρων και αυτόματα στην ένταξη”.

Ειδική μνεία γίνεται στο θέμα της ”σοβαρής και επίμονης παραβίασης (σ.σ. στην Τουρκία) των αρχών της δημοκρατίας, της ελευθερίας, του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών, των δικαιωμάτων των μειονοτήτων και του κράτους δικαίου”.

Ειδικότερα γίνεται αναφορά στα προβλήματα ελευθερίας της έκφρασης που έχει αντιμετωπίσει ο συγγραφέας Ορχάν Παμούκ. Σε ό,τι αφορά ένα θέμα ιδιαίτερης ευαισθησία για την Ελλάδα, εκφράζονται ανησυχίες για την λειτουργία των θρησκευτικών κοινοτήτων και αναφέρεται ως χαρακτηριστικό παράδειγμα ο νόμος περί Βακουφίων.

-----Αναβολή ψηφοφορίας για την επέκταση της τελωνειακής Ένωσης της Τουρκίας με την ΕΕ

Εν τω μεταξύ, σύμφωνα με το Αθηναϊκό Πρακτορείο, η Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ανέβαλε σήμερα την ψηφοφορία για την επέκταση της τελωνειακής Ένωσης της Τουρκίας με την ΕΕ.

Συγκεκριμένα, με 311 ψήφους υπέρ, 285 κατά και 63 αποχές αναβλήθηκε η ψηφοφορία για την έκθεση Μπρόκ που αφορά την υπογραφή του πρόσθετου πρωτοκόλλου της συμφωνίας σύνδεσης της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας με την Τουρκία.

Η απόφαση για την αναβολή ελήφθη μετά από πρόταση του αρχηγού των χριστιανοδημοκρατών κ. Χανς Γκερτ Πέτερινγκ, ο οποίος ανέφερε ότι η Τουρκία δεν έχει δεσμευθεί ότι δεν θα συνάψει τη μεμονωμένη δήλωση -για μη αναγνώριση της Κύπρου- κατά την επικύρωση του Πρωτοκόλλου της Αγκυρας από το τουρκικό Κοινοβούλιο.

-----Τι περιλαμβάνει το ψήφισμα

Η Κοινή Πρόταση Ψηφίσματος υιοθετήθηκε με 356 ψήφους υπέρ, 181 κατά και 125 αποχές. Με την Κοινή Πρόταση εγκρίθηκαν και 4 τροπολογίες στο σύνολο των 7 που είχαν υποβληθεί.

Όπως επισημαίνει το τηλεγράφημα του ΑΠΕ, οι δύο από τις τροπολογίες που εγκρίθηκαν ήταν των Γάλλων ευρωβουλευτών οι οποίοι ζητούν ”την αναγνώριση της γενοκτονίας των Αρμενίων απο την Τουρκία, πράξη που αποτελεί προαπαιτούμενο γιά την ένταξη στην ΕΕ”.

Η τρίτη τροπολογία έγινε από τον κ. Στ. Λαμπρινίδη (ΠΑΣΟΚ) με προφορική προσθήκη του κ. Γ. Δημητρακόπουλου (ΝΔ) και την υποστήριξη των έξι σημαντικότερων πολιτικών ομάδων. Με την τροπολογία αυτή υπογραμμίζεται ότι ”η μονομερής δήλωση της Τουρκίας δεν αποτελεί τμήμα του Πρωτοκόλλου και δεν έχει νομικές επιπτώσεις στις υποχρεώσεις της Τουρκίας βάσει του Πρωτοκόλλου” και ζητείται ”να μην σταλεί προς επικύρωση στην Τουρκική Εθνοσυνέλευση”.

Η τέταρτη τροποποίηση κατατέθηκε από τους Χριστιανοδημοκράτες με την οποία σημειώνεται ότι ”στο θέμα της επέκτασης του Πρωτοκόλλου της Συμφωνίας της Αγκυρας στα δέκα νέα κράτη-μέλη, καθώς και σε άλλα σημεία, η υλοποίηση μένει ακόμα να εκπληρωθεί”.

Σημειώνεται ότι απερρίφθησαν οι τροπολογίες που όριζαν χρονικά τη διακοπή των διαπραγματεύσεων εάν δεν γίνει η αναγνώριση της Κυπριακής Δημοκρατίας έως το τέλος του 2006.

Στα σημαντικά σημεία της Κοινής Πρότασης περιλαμβάνονται τα εξής:

- Το ΕΚ εκφράζει την άποψη ότι η Τουρκία έχει εκπληρώσει επίσημα τις τελευταίες προϋποθέσεις για την έναρξη των διαπραγματεύσεων. Εκφράζει όμως ”την ειλικρινή λύπη του διότι έχει δημιουργήσει σοβαρές αμφιβολίες για την προθυμία της να εκπληρώσει πλήρως όλες τις διατάξεις του Πρωτοκόλλου”.

- Υπενθυμίζει ότι με τους περιορισμούς στα κυπριακά σκάφη παραβιάζει τη Συμφωνία της Αγκυρας για την Τελωνειακή Ένωση. Γι αυτό και καλεί την Επιτροπή να εκπονήσει έως το τέλος του 2006 πλήρη αξιολόγηση της εν λόγω Συμφωνίας, η υλοποίηση της οποίας θα πρέπει να είναι ένα από τα πρώτα κεφάλαια που θα εξετασθούν κατά τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις.

- Τονίζει ότι η αναγνώριση της Δημοκρατίας της Κύπρου από την Τουρκία, κατ’ ουδένα τρόπο μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο των διαπραγματεύσεων, και καλεί τις τουρκικές αρχές να ομαλοποιήσουν τις σχέσεις μεταξύ Τουρκίας και όλων των κρατών-μελών της ΕΕ και να αναγνωρίσουν τη Δημοκρατία της Κύπρου το ταχύτερο δυνατό.

Υπογραμμίζουν ότι ”εάν τούτο δεν συμβεί θα έχει σοβαρές συνέπειες στη διαπραγματευτική διαδικασία και θα μπορούσε να οδηγήσει ακόμη και σε διακοπή της διαπραγματευτικής διαδικασίας”.

- Υπογραμμίζει ότι ”το άνοιγμα των διαπραγματεύσεων θα είναι αφετηρία μίας μακρόχρονης διαδικασίας η οποία από την ίδια τη φύση της έχει ανοιχτό τέλος και δεν οδηγεί εκ των προτέρων και αυτόματα στην ένταξη. Σημειώνει επίσης ότι η Συνθήκη της Νίκαιας δεν αποτελεί αποδεκτή βάση για περαιτέρω εντάξεις και επομένως θα πρέπει ”να τεθούν σε ισχύ οι απαραίτητες μεταρρυθμίσεις στο πλαίσιο της συνταγματικής διαδικασίας”.

Σε πολλά σημεία της Κοινής Πρότασης, οι ευρωβουλευτές κάνουν ειδική αναφορά στο σεβασμό των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Εκδηλώνουν την ανησυχία τους για το άρθρο 305 του τουρκικού ποινικού κώδικα το οποίο ποινικοποιεί ”τις ενέργειες κατά του θεμελιώδους εθνικού συμφέροντος”. Στο τομέα της ελευθερίας της έκφρασης αναφέρουν τα προβλήματα του συγγραφέα Ορχάν Παμούκ. Για δε το θέμα της λειτουργίας των θρησκευτικών κοινοτήτων, εκφράζουν τις ανησυχίες τους αναφέροντας το νόμο περί Βακουφίων.

Οι ευρωβουλευτές ζητούν από την Επιτροπή, την σοβαρή παρακολούθηση στον τομέα αυτό, και ζητούν ”σε περίπτωση σοβαρής και επίμονης παραβίασης των αρχών της δημοκρατίας, της ελευθερίας, του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών, των δικαιωμάτων των μειονοτήτων και του κράτους δικαίου, και ύστερα από διαβούλευση με το ΕΚ, την αναστολή των διαπραγματεύσεων, σύμφωνα με τη Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση”.

-----Η παρέμβαση του Χανς Γκερτ Πέτερινγκ

Η συζήτηση ξεκίνησε το πρωί στο Ευρωκοινοβούλιο σε ατμόσφαιρα ιδιαίτερης έντασης. Τον τόνο έδωσαν οι αρχηγοί των πολιτικών ομάδων, με πρώτους τους κ. κ. Χανς Γκερτ Πέτερινγκ, επικεφαλής της ομάδας των Χριστιανοδημοκρατών και Μάρτιν Σούλτς, επικεφαλής των Σοσιαλδημοκρατών.

Στην παρέμβασή του ο κ. Πέτερινγκ ζήτησε την αναβολή της σημερινής ψηφοφορίας που προβλεπόταν για την Τουρκία, στην περίπτωση που έως τις δύο το μεσημέρι (ώρα Ελλάδας) δεν είχε δεσμευθεί εγγράφως η τουρκική κυβέρνηση οτι δεν θα επισυνάψει τη μονομερή της δήλωση στην επικύρωση του Πρωτοκόλλου της Άγκυρας που θα ζητήσει από το κοινοβούλιό της.

Ο κ. Πέτερινγκ υπήρξε ιδιαίτερα δηκτικός σε ότι αφορά στα ανθρώπινα δικαιώματα και τις θρησκευτικές ελευθερίες στην Τουρκία. Συγκεκριμένα ανέφερε ότι συνομίλησε με τον Οικουμενικό Πατριάρχη κ. Βαρθολομαίο που τον διαβεβαίωσε ότι τίποτα δεν έχει αλλάξει στην αντιμετώπιση των Ορθοδόξων από την τουρκική κυβέρνηση. ”Εμείς είμαστε υπέρ του διαλόγου και της φιλίας με το μουσουλμανικό κόσμο” σημείωσε ο κ. Πέτερινγκ, ”αλλά δεν είναι δυνατόν να πρόκειται για μονόπλευρη κίνηση. Η Τουρκία θα πρέπει να είναι διατεθειμένη να αναγνωρίζει τα νόμιμα δικαιώματα των Ορθοδόξων στην Τουρκία”.

Ο Χριστιανοδημοκράτης ηγέτης κάλεσε στη συνέχεια τη βρετανική κυβέρνηση να χρησιμοποιήσει για όλες τις υποψήφιες χώρες ”τα ίδια μέτρα και σταθμά”. Ανέφερε σε αντιδιαστολή την περίπτωση της Κροατίας στην οποία, όπως είπε, ”αρνούμεθα την έναρξη των διαπραγματεύσεων επειδή δεν έχει παραδοθεί Κροάτης στρατηγός που αναζητείται από το Δικαστήριο της Χάγης”. Αντίθετα στην περίπτωση της Τουρκίας, είπε, ”κλείνουμε τα μάτια” αν και ξέρουμε ότι γίνονται βασανιστήρια και καταπατούνται τα ανθρώπινα δικαιώματα”.

Ο κ. Πέτερινγκ κάλεσε την Κομισιόν να παρακολουθήσει το θέμα από κοντά μετά την έναρξη των διαπραγματεύσεων ζητώντας τη διακοπή τους στην περίπτωση που παρατηρηθούν παραβιάσεις. Στη συνέχεια, υπογράμμισε ότι δεν θα αρκέσει μόνο να πληροί η Τουρκία τα κριτήρια για την ένταξη στο τέλος των μακροχρόνιων διαπραγματεύσεών της. Θα πρέπει να έχει και η Ευρώπη δυνατότητα ένταξης. ”Εάν δεν είναι δεδομένη η δυνατότητα αυτή, τότε είναι απαράδεκτο να επιτρέψουμε εντάξεις νέων μελών, γιατί κινδυνεύουμε να παραμορφώσουμε την ίδια την ΕΕ” κατέληξε ο κ. Πέτερινγκ.

-----Οι τουρκικές αντιδράσεις

Δεν μας επηρεάζει η απόφαση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για αναγνώριση της Γενοκτονίας των Αρμενίων, δήλωσε ο πρωθυπουργός της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, αναφερόμενος στο περιεχόμενο της σχετικής απόφασης, σχετικά με την έγκριση του Πρωτοκόλλου ΕΕ-Τουρκίας, στο Ευρωκοινοβούλιο, σύμφωνα με το Αθηναϊκό Πρακτορείο.

Ο εκπρόσωπος του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών, κ. Ταμίκ Ταν, δήλωσε ότι μοναδικός τελικός στόχος που αποδέχεται η Τουρκία είναι η πλήρης ένταξη στην ΕΕ. Ο κ. Ταν κατηγόρησε την Κυπριακή Δημοκρατία ότι εκμεταλλεύεται την ένταξή της στην ΕΕ για να αποσπάσει παραχωρήσεις από την Τουρκία.

Σύμφωνα με δημοσιεύματα τουρκικών εφημερίδων, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Αμπντουλάχ Γκιουλ θα αρνηθεί να ταξιδέψει στο Λουξεμβρούργο τη Δευτέρα για την τελετή έναρξης.

Σε σχετική ερώτηση, ο κ. Ταν δήλωσε ότι ο Τούρκος υπ. Εξωτερικών μίλησε τηλεφωνικώς τη Δευτέρα με το Βρετανό ομόλογό του, αλλά δε διευκρίνισε ποιο ήταν το περιεχόμενο της συνομιλίας τους.

Σύμφωνα με τα τουρκικά ΜΜΕ, ο κ. Γκιουλ είχε ζητήσει από τον κ. Στρο να καθυστερήσει τη συμφωνία επί του κειμένου ως την τελευταία στιγμή για να έχει η Τουρκία το χρόνο να αναλύσει το περιεχόμενό του.