Η κρίση και οι μηχανισμοί αντιμετώπισης στο επίκεντρο

Η κρίση και οι μηχανισμοί αντιμετώπισής της θα είναι στο επίκεντρο της Συνόδου Κορυφής της ΕΕ που πραγματοποιείται σήμερα και αύριο στις Βρυξέλλες. 

Οι Ευρωπαίοι ηγέτες αναμένεται να συναινέσουν στην περιορισμένη αλλαγή της Συνθήκης, ωστόσο υπάρχουν διαφωνίες για το «οπλοστάσιο» του μελλοντικού μηχανισμού στήριξης της ευρωζώνης.

Σύμφωνα με το τελικό σχέδιο συμπερασμάτων της Συνόδου, οι 27 ηγέτες θα ζητήσουν να ξεκινήσει άμεσα η διαδικασία περιορισμένης αλλαγής της Συνθήκης της Λισαβόνας. Ειδικότερα, οι «27» αναμένεται να συμφωνήσουν στην τροποποίηση του Άρθρου 136 της Συνθήκης, καθιστώντας δυνατή τη διάσωση ενός μέλους της ευρωζώνης και ανοίγοντας ουσιαστικά το δρόμο για τη δημιουργία ενός μόνιμου μηχανισμού σταθερότητας της ευρωζώνης. Απομένει, ωστόσο, να εξεταστεί κατά πόσο είναι εφικτή η επικύρωση της νέας Συνθήκης με συνοπτικές διαδικασίες, αποφεύγοντας τη διεξαγωγή δημοψηφισμάτων. Καλώς εχόντων των πραγμάτων, στόχος είναι η νέα Συνθήκη να έχει τεθεί σε ισχύ έως την 1η Ιανουαρίου 2013, ούτως ώστε ο μόνιμος μηχανισμός στήριξης να λειτουργεί το αργότερο έως τα μέσα του 2013.

Εξάλλου, σε ό,τι αφορά το μόνιμο μηχανισμό στήριξης της ευρωζώνης, η συζήτηση των 27 ηγετών θα επικεντρωθεί στα τεχνικά χαρακτηριστικά που θα πρέπει να λάβει. Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, οι Ευρωπαίοι ηγέτες αναμένεται να δώσουν την κατ' αρχήν έγκρισή τους για τη σύστασή του μόνιμου μηχανισμού και την εντολή στους υπουργούς Οικονομικών της ευρωζώνης να εξειδικεύσουν τάχιστα το περιεχόμενο και τους όρους λειτουργίας του έως το Μάρτιο του 2011. Στόχος είναι οι τελικές αποφάσεις για το μηχανισμό να ληφθούν στη Σύνοδο Κορυφής του Μαρτίου.

Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, κατά τη διάρκεια του δείπνου εργασίας των «27», στο οποίο θα συμμετέχει και ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Ζαν Κλοντ Τρισέ, αναμένεται να ακουστούν διαφορετικές απόψεις για τα «όπλα» που θα πρέπει να έχει στη διάθεσή του ο μόνιμος μηχανισμός. Η Γερμανία και η Γαλλία έσπευσαν από κοινού να απορρίψουν τόσο το ενδεχόμενο αύξησης των πόρων που διαθέτει ο σημερινός μηχανισμός στήριξης (750 δισ. ευρώ), όσο και την πρόταση περί ευρωομολόγων, προκαλώντας τις αντιδράσεις αρκετών χωρών και κυρίως του Λουξεμβούργου.  

Ωστόσο, παρόλο που το θέμα των ευρωομολόγων δεν περιλαμβάνεται επισήμως στην Ατζέντα της σημερινής Συνόδου Κορυφής, κοινοτικές πηγές αναφέρουν ότι είναι πολύ πιθανό να συζητηθεί, ενώ δεν αποκλείουν να  τεθεί επισήμως σε επόμενη Σύνοδο Κορυφής. Ο πρόεδρος του Eurogroup Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ δήλωσε ότι θα θέσει το θέμα στο σημερινό δείπνο εργασίας των 27 ηγετών της ΕΕ. 

«Σε αυτό το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα ήθελα η Ευρώπη να αποδείξει την αποφασιστικότητά της να κάνει ό,τι είναι δυνατόν προκειμένου να διασφαλίσει τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα στην ευρωζώνη», ανέφερε ο κ. Γιουνκέρ. 

Όσο η κρίση πιέζει το ευρώ, το θέμα των ευρωομολόγων κερδίζει όλο και περισσότερους υποστηρικτές. Πέρα από  τις «αδύναμες χώρες του Νότου», από τον κ. Γιούνκερ και τον Ιταλό υπουργό Οικονομικών Τζούλιο Τρεμόντι, υπέρ τάχθηκαν οι επικεφαλής τριών μεγάλων πολιτικών ομάδων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ο Μάρτιν Σουλτς από τους Σοσιαλιστές, ο Γκι Βερχόφστατ από τους Φιλελεύθερους και ο Ντανιέλ Κον Μπεντίτ από τους Πράσινους. 

Από την πλευρά της η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θεωρεί ενδιαφέρουσα την πρόταση περί θέσπισης ευρωομολόγων, αλλά τονίζει ότι οι πολιτικές συνθήκες δεν είναι ακόμα κατάλληλες. «Απαιτείται άμεση δράση. Ας μην απορρίπτουμε μία ιδέα για το μέλλον, αλλά ας συγκεντρωθούμε σε αυτό το στάδιο σε θέματα όπου υπάρχει συναίνεση ανάμεσα στα κράτη-μέλη», ανέφερε χαρακτηριστικά ο πρόεδρος της Επιτροής, Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο. 

Ωστόσο, ο Βέλγος υπουργός Οικονομικών, Ντιντιέ Ρέιντερς, η χώρα του οποίου ασκεί την προεδρία της ΕΕ για το τρέχον εξάμηνο, δήλωσε εμμέσως πλην σαφώς, ότι κάποια στιγμή η ευρωζώνη δεν μπορεί παρά να αποκτήσει κοινά ομόλογα. «Βρισκόμαστε στην αρχή των διαβουλεύσεων», ανέφερε χαρακτηριστικά ο Βέλγος υπουργός, ενώ τάχθηκε υπέρ της αύξησης των πόρων που διαθέτει ο ευρωπαϊκός μηχανισμός σταθερότητας. 

Την ίδια ώρα, η γερμανική κυβέρνηση επιμένει ώστε ο μόνιμος μηχανισμός ευρωπαϊκής στήριξης για τα μέλη της ευρωζώνης, ο οποίος θα οριστικοποιηθεί στη διήμερη σύνοδο κορυφής της ΕΕ στις Βρυξέλλες, να αποτελεί «λύση έσχατης ανάγκης», μόνον.

Το Βερολίνο εδώ και μέρες στηρίζει μία ορισμένη διατύπωση στο θέμα αυτό, που θα προτείνει στους εταίρους, ώστε να αποφεύγεται στο μέλλον μία «καταχρηστική», κατά το Βερολίνο, χρήση του μηχανισμού.  

Ο υφυπουργός Οικονομικών της Γερμανίας, Βέρνερ Χόγιερ, δήλωσε ότι δεν επιμένει να χρησιμοποιηθεί η φρασεολογία «λύση έσχατης ανάγκης» στο κείμενο, που θα συμφωνηθεί με τους εταίρους, όμως θα ήθελε η γενική ιδέα επ' αυτού να διατηρηθεί οπωσδήποτε στο τελικό κείμενο. «Δεν περιμένω συγκεκριμένες λέξεις, μέσα στο σχετικό κείμενο, περιμένω την συγκεκριμένη ιδέα». 
 
Υψηλά ιστάμενη γερμανική πηγή ανέφερε, ανωνύμως, ότι το Βερολίνο «θα πρέπει να δώσει μάχη» στο θέμα αυτό, καθώς οι εταίροι, ιδίως στο Νότο, αλλά και το Βέλγιο, δεν στηρίζουν την περιοριστική εκδοχή του ευρωπαϊκού μηχανισμού στήριξης.
 
Πάντως το επικείμενο Συμβούλιο κορυφής θα αναθεωρήσει, σε έναν βαθμό, τη Συνθήκη της Λισαβόνας, όμως το Βερολίνο θα επιδιώξει η αναθεώρηση αυτή να γίνει «κατ' ελάχιστον», όπως σχολίασαν στις Βρυξέλλες διάφορες κοινοτικές διπλωματικές πηγές.