Mytilineos: Το «geopolitical play» με το γάλλιο και οι νέες επενδύσεις

Το αίτημα της Κομισιόν προς τη Μυτιληναίος να προχωρήσει στην παραγωγή γαλλίου, ενός μετάλλου με στρατηγική σημασία για την παραγωγή μικροτσίπ και άλλων τεχνολογικών προϊόντων, ήρθε να επιβεβαιώσει με απόλυτο τρόπο τη στρατηγική επενδυτικού εκσυγχρονισμού που ακολουθεί ο όμιλος. Αλλά και την επιμονή του εδώ και μεγάλο διάστημα να περιληφθεί το αλουμίνιο στο νόμο περί «ζωτικών πρώτων υλών» της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Critical Raw Materials Act), από τη λίστα των οποίων αρχικά είχε μείνει έξω!

Οι λόγοι που οδήγησαν στο αίτημα της ΕΕ για γάλλιο είναι καθαρά γεωπολιτικοί. Η ένταση της Δύσης με την Κίνα και τα εμπόδια εξαγωγής προς αυτήν συγκεκριμένων τεχνολογιών οδήγησαν την ασιατική υπερδύναμη σε αντίποινα, με πρώτο την επιβολή περιορισμών στις εξαγωγές δύο κρίσιμων μετάλλων: γερμανίου και γαλλίου.

Στο μάλλον άγνωστο στους πολλούς μέταλλο, η Κίνα κατέχει σήμερα σχεδόν το 95% της παγκόσμιας παραγωγής. Είναι δηλαδή απολύτως κυρίαρχη. Η σημασία του όμως είναι μεγάλη, αφού παρότι δεν παράγεται ούτε χρησιμοποιείται σε τεράστιες ποσότητες, έχει δύο πολύ σημαντικά πεδία εφαρμογής, χωρίς αντίστοιχα υποκατάστατα. Τα ολοκληρωμένα κυκλώματα (IC) και τις οπτοηλεκτρονικές διατάξεις.

Συγκεκριμένα, τα στερεά κράματα γαλλίου χρησιμοποιούνται στην οπτική, την ηλεκτρονική και την πυρηνική μηχανική λόγω της μη τοξικότητάς τους και της αντοχής τους στην ακτινοβολία νετρονίων και στη διάσπαση βήτα. Επιπλέον, το γάλλιο χρησιμοποιείται σε κράματα με άλλα μέταλλα όπως το αλουμίνιο, ο χαλκός και ο κασσίτερος για τη δημιουργία αρσενικούχου γαλλίου (GaAs). Αυτό χρησιμοποιείται στην κατασκευή ημιαγωγών, μια από τις σημαντικότερες χρήσεις του γαλλίου. Αποτελεί κρίσιμο συστατικό σε πολλά στάδια της διαδικασίας κατασκευής τσιπ υπολογιστών και άλλων ηλεκτρονικών συσκευών, έχοντας εφαρμογές από τα ραντάρ μέχρι τα φωτοβολταϊκά.

Με άλλα λόγια, η Ευρώπη, μπροστά στην προοπτική περαιτέρω έντασης στις γεωπολιτικές σχέσεις, δεν έχει άλλη επιλογή από το να εξασφαλίσει αυτάρκεια εντός των συνόρων της. Κάτι που ανεβάζει πλέον και τη γεωστρατηγική σημασία της ίδιας της Mytilineos.

Η τιμή και η παραγωγή του γαλλίου

Λόγω της σχεδόν αποκλειστικής παραγωγής του από την Κίνα αλλά και των περιορισμένων ποσοτήτων που διατίθενται για συγκεκριμένες χρήσεις, η τιμή του γαλλίου δεν διαπραγματεύεται καθημερινά σε χρηματιστήρια, ενώ κατά κανόνα αφορά κιλά και όχι τόνους. Σύμφωνα πάντως με δημοσίευμα του Bloomberg, αμέσως μετά την ανακοίνωση της Κίνας, η τιμή του έφτασε τα 326 δολάρια το κιλό, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 27%. Μικρότερες ποσότητες, σύμφωνα με το strategicmetalsinvest.com, που απευθύνεται σε επενδυτές, πωλούνται τελευταία σε τιμή 586 δολάρια το κιλό. Λόγω της αυξημένης ζήτησης αλλά και των περιορισμών στην Κίνα, υπάρχουν προσδοκίες για περαιτέρω άνοδο.

Το γάλλιο δεν εξορύσσεται -λαμβάνεται ως υποπροϊόν της εξόρυξης και επεξεργασίας άλλων μετάλλων, κυρίως αλουμινίου, ψευδαργύρου και χαλκού. Ωστόσο η σημαντικότερη πρωτογενής πηγή για το γάλλιο είναι ο βωξίτης. Περίπου το 90% της σημερινής πρωτογενούς παραγωγής γαλλίου εξάγεται από βωξίτη κατά την παραγωγή της αλουμίνας.

Η τρέχουσα παγκόσμια πρωτογενής παραγωγή γαλλίου υπολογίζεται σε πάνω από 400 μετρικούς τόνους, εκ των οποίων πάνω από 200 τόνοι πρέπει να είναι «υψηλότατης καθαρότητας» για να χρησιμοποιηθούν σε ηλεκτρονικά συστήματα, ενώ η ζήτηση αναμένεται να κινηθεί ανοδικά τα επόμενα χρόνια. Όπως προαναφέρθηκε, το 95% του γαλλίου αυτή τη στιγμή παράγεται από την Κίνα, ενώ πέραν της Ευρώπης, οι ίδιες οι Ηνωμένες Πολιτείες εξαρτώνται σήμερα κατά 100% από ξένες πηγές για το γάλλιο.

Ο ρόλος του R&D στη Mytilineos

Η MYTILINEOS καταφέρνει και ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις, επειδή έχει αναπτύξει ένα δυναμικό οργανισμό R&D (Research and Development), που συμμετέχει ενεργά στην ανάπτυξη νέων τεχνολογιών για την παραγωγή υλικών που βρίσκουν εφαρμογή σε προϊόντα υψηλής τεχνολογίας, όπως είναι η υπερκάθαρη αλουμίνα που χρησιμοποιείται σε προϊόντα LED, το σκάνδιο για υπερκράματα αλουμινίου-σκανδίου (Αl-Sc), το γάλλιο που χρησιμοποιείται σε ημιαγωγούς, το βανάδιο για μπαταρίες και άλλα.

Ένα από αυτά τα ερευνητικά προγράμματα με την ονομασία Valore (Small-scale pilot tests for the extraction of Ga (& V) from Bayer liquors from alumina production) που ξεκίνησε στις αρχές του 2022, αφορά ακριβώς στην επεξεργασία υγρών διαλυμάτων προς παραγωγή Γαλλίου, αλλά και Βαναδίου, από την παραγωγή αλουμίνας.

Είναι χαρακτηριστικό γενικότερα ότι η συνολική χρηματοδότηση του ΤΕΔ Μεταλλουργίας της MYTILINEOS από τα ερευνητικά προγράμματα, στο διάστημα 2017-2026, ξεπερνά τα 11 εκατ. ευρώ. Επίσης, η εταιρεία, μέσω της δραστηριότητας ΕΒΑ του τομέα Μεταλλουργίας, τοποθετείται ανάμεσα στις πρωτοπόρες εταιρείες του κλάδου αλουμινίου παγκοσμίως, στον τομέα της έρευνας για την αξιοποίηση των καταλοίπων βωξίτη, αλλά και την ανάκτηση σπάνιων γαιών.

Η νέα μονάδα Παραγωγής Αλουμίνας

Ρόλο στη δυνατότητα της εταιρείας να ανταποκριθεί στο αίτημα της ΕΕ έχει και η ήδη σχεδιαζόμενη επέκταση στη βιομηχανική μονάδα παραγωγής αλουμίνας, ώστε να επιτύχει ετήσια παραγωγική δυναμικότητα 1.250.000 τόνων ένυδρης αλουμίνας.

Το υφιστάμενο εργοστάσιο αλουμίνας και αλουμινίου της εταιρείας αποτελεί έναν από τους πλέον ισχυρούς πυλώνες της ελληνικής βιομηχανίας, με ετήσια δυναμικότητα παραγωγής 900.000 τόνους σε αλουμίνα και 185.000 τόνους σε πρωτόχυτο αλουμίνιο. Σύμφωνα με την εταιρεία, το βιομηχανικό συγκρότημα στον Αγ. Νικόλαο Βοιωτίας απασχολεί άμεσα και έμμεσα περισσότερους από 1.500 εργαζόμενους, εφαρμόζοντας παραγωγικές και εμπορικές πρακτικές εφάμιλλες των κορυφαίων μεταλλουργικών βιομηχανιών παγκοσμίως.

Μέσω της επένδυσης αυτής, αναφέρουν έγκυρες πηγές, καθίσταται ένας από τους μεγαλύτερους παραγωγούς παγκοσμίως, εδραιώνοντας τη θέση του στη Διεθνή Αγορά. Με την επέκταση της υπάρχουσας μονάδας, η συνολική ετήσια παραγωγική δυναμικότητα αλουμίνας στην Ελλάδα θα προσεγγίσει το 1,25 εκατομμύριο τόνους και η Ελλάδα θα τοποθετηθεί μέσα στις δώδεκα μεγαλύτερες χώρες παραγωγής αλουμίνας παγκοσμίως.

Το έργο αναμένεται να εδραιώσει τον ηγετικό ρόλο της ελληνικής βιομηχανίας αλουμίνας στην αγορά της Ευρώπης/Β. Αφρικής και Μέσης Ανατολής. Η ποσότητα μεταλλουργικής αλουμίνας που θα παραχθεί από την εκτεταμένη μονάδα θα αυξήσει το μερίδιο της Ελλάδας στην παγκόσμια αγορά αλουμίνας (merchant market εκτός Κίνας) κατά 1,5%. Επιπλέον, αναμένεται αύξηση των εξαγωγών του εμπορικού ισοζυγίου της Ελλάδας, η οποία θα προκύψει με την έναρξη της παραγωγής λειτουργίας της επεκταθείσας βιομηχανικής μονάδας.

Η ζήτηση αλουμινίου, η οποία καθορίζει και τη ζήτηση αλουμίνας σε διεθνές επίπεδο, αναπτύσσεται συνεχώς τα τελευταία χρόνια και επειδή οδηγείται κατά κύριο λόγο από τους τομείς των κατασκευών και των αυτοκινήτων, αλλά και από την πορεία των κλάδων συσκευασίας και μηχανημάτων, αναμένεται να συνεχίσει να αναπτύσσεται. Επιπλέον, πολλές κυβερνήσεις ενισχύουν τα κίνητρα για ανάπτυξη υποδομών, με σκοπό τη βελτίωση των οικονομικών συνθηκών σε συνδυασμό με παγκόσμιες τάσεις, όπως η στροφή σε ελαφρύτερα οχήματα και για τον λόγο αυτό η ζήτηση αλουμινίου αναμένεται ανοδική.

Ειδικότερα στην περιοχή άμεσου ενδιαφέροντος της MYTILINEOS (Ευρώπη, Β. Αφρική, Μέση Ανατολή και Μαύρη Θάλασσα) αναμένεται ότι το ισοζύγιο προσφοράς-ζήτησης της μεταλλουργικής αλουμίνας θα διατηρηθεί ελλειμματικό και για τα επόμενα χρόνια (σύμφωνα με τα στοιχεία της Wood-Mackenzie, το 2025 το έλλειμα στην Ευρώπη θα είναι πάνω από 2,5 Mt, ενώ στη Μέση Ανατολή, Βόρεια Αφρική και Μαύρη Θάλασσα στα 9,5 Mt).

Κατ’ επέκταση, η νέα παραγωγή αλουμίνας αναμένεται να καλύψει σημαντική ποσότητα και γαλλίου.