Καυτή εβδομάδα ξεκινά σήμερα για τις τράπεζες, στη διάρκεια της οποίας θα πρέπει να αντιμετωπίσουν δύο καυτές πατάτες: την άμεση πίεση στη ρευστότητά τους από τη λήξη ομολόγου του Δημοσίου και τις κεφαλαιακές απώλειες, βάσει του οριστικού πλέον σχεδίου συμμετοχής στην αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους.

Πρώτο crash test για το σύστημα είναι η σημερινή λήξη ομολόγου του ελληνικού δημοσίου, ύψους 5,9 δισ. ευρώ, που μαζί με τους τόκους φθάνει στα 6,6 δισ. ευρώ. Για την αποπληρωμή του ομολόγου και των τόκων το Δημόσιο σηκώνει ισόποσες καταθέσεις από τις τράπεζες, σε μια κρίσιμη περίοδο ρευστότητας για το πιστωτικό σύστημα.

Με δεδομένο ότι οι ελληνικές τράπεζες κατέχουν μέρος των ομολογιών που λήγουν σήμερα, το άνοιγμα ρευστότητας το οποίο προκαλείται στο τραπεζικό σύστημα είναι μικρότερο από τα 6,6 δισ. ευρώ, αλλά, σύμφωνα με τραπεζίτες, υπολογίσιμο για τα... πενιχρά τρέχοντα επίπεδα.

Και αυτό γιατί την ίδια στιγμή τα ελλείμματα του Δημοσίου δεν έχουν τιθασευτεί, με αποτέλεσμα τον τρέχοντα μήνα να διενεργηθούν δύο δημοπρασίες εντόκων γραμματίων, οι οποίες δεν ήταν προγραμματισμένες.

Το Δημόσιο άντλησε περισσότερα από 2 δισ. ευρώ από τις ελληνικές τράπεζες, τα οποία κατευθύνθηκαν για την κάλυψη του διευρυνόμενου ταμειακού του ανοίγματος.

"Καλύπτουμε τα ελλείμματα του Δημοσίου, ενώ η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα μας έχει κόψει την επιπλέον… πίστωση", τονίζει στο Euro2day διευθύνων σύμβουλος τράπεζας, σημειώνοντας ότι η ΕΚΤ έχει διαμηνύσει πως δεν αποδέχεται ως ενέχυρα δανεισμού νέες εγγυήσεις του Δημοσίου.

Το μπλόκο της ΕΚΤ είχε ως αποτέλεσμα το νέο πρόγραμμα εγγυήσεων των 30 δισ. ευρώ, που ψηφίστηκε από τη Βουλή, πρακτικά να παγώσει, αφού με τα τωρινά δεδομένα είναι αδύνατον να ενεργοποιηθεί.

Το τελευταίο διάστημα υπήρξε σημαντική μείωση των γραμμών δανεισμού διατραπεζικής καθώς, πέραν της Proton Bank, η οποία επλήγη από εκροή καταθέσεων, προβλήματα αντιμετώπισαν, με βάση τραπεζικές πηγές, για κάποιες ημέρες, και άλλες τράπεζες.

Οι συνεχείς συσκέψεις την περασμένη εβδομάδα του υπουργού Οικονομικών, κ. Ευάγγελου Βενιζέλου, με τον διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος, κ. Γ. Προβόπουλο, δείχνουν ότι η κυβέρνηση και η εποπτική αρχή τελούν υπό κατάσταση αυξημένης επιφυλακής.

Έτοιμος για ενεργοποίηση ο μηχανισμός ELA

Όπως έχει γράψει το Euro2day ("Ντεμπούτο του ELA στις τράπεζες"), η Τράπεζα της Ελλάδος είναι αποφασισμένη να ενεργοποιήσει τον μηχανισμό Emergency Liquidity Assistance (ELA), εάν παραστεί ανάγκη για άμεση παροχή ρευστότητας στο σύστημα.

Πρακτικά, μέσω του ELA, οι ελληνικές τράπεζες μπορούν να λάβουν ρευστότητα, παρέχοντας ως εγγύηση τιτλοποιήσεις δανείων ή καλυμμένες ομολογίες. Αυτά τα στοιχεία ενεργητικού δεν γίνονται αποδεκτά από την ΕΚΤ εξαιτίας των αλλεπάλληλων υποβαθμίσεων.

Θεωρείται δεδομένο ότι οι τράπεζες θα επιδιώξουν πάση θυσία να αποφύγουν να ενεργοποιηθεί ο μηχανισμός παροχής έκτακτης ρευστότητας, καθώς σε μια τέτοια περίπτωση, πέραν της αναταραχής που θα προκληθεί, θα διακοπούν και οι όποιες συμβάσεις repo διαθέτουν με ξένες τράπεζες, έχοντας δώσει ως ενέχυρο ξένα κρατικά ομόλογα.


Τι σηματοδοτεί το deal διάσωσης της Proton

Η απόφαση της Τράπεζας της Ελλάδος να δώσει το πράσινο φως για μετατροπή διατραπεζικών καταθέσεων ύψους 50 εκατ. ευρώ, που είχαν παράσχει στην Proton η Εθνική, η Alpha Bank, η Eurobank και η Πειραιώς, σε μετατρέψιμο ομολογιακό δάνειο δείχνει ότι η κυβέρνηση και η ΤτΕ έχουν αποφασίσει να παρεμβαίνουν ταχύτερα πλέον εκεί όπου εντοπίζονται προβλήματα ρευστότητας.

Η Proton εξαιτίας της εκροής καταθέσεων που προκλήθηκε ως απόρροια της διενέργειας προκαταρκτικής ανάκρισης για πιθανά αδικήματος ξεπλύματος μαύρου χρήματος και απιστίας, δεν μπορούσε να κλείσει τις γραμμές ρευστότητας που τις είχαν ανοίξει οι τέσσερις μεγάλες τράπεζες.

Αντί να δοθεί περισσότερος χρόνος, αποφασίστηκε οι διατραπεζικές καταθέσεις να μετατραπούν σε ομολογίες, βάσει του ενημερωτικού δελτίου για αύξηση κεφαλαίου και έκδοση μετατρέψιμου ομολογιακού που έχει καταθέσει η Proton Bank στην Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς προς έγκριση.

Η ταχύτητα των αποφάσεων στέλνει, σύμφωνα με τραπεζικά στελέχη, μήνυμα προς όλο τον κλάδο ότι τούδε και εφεξής ο χρόνος είναι συμπυκνωμένος γιατί αυξάνονται και οι κίνδυνοι αφού και το πιστωτικό σύστημα εισέρχεται σε αχαρτογράφητα πεδία.

Η Φινλανδία, οι εγγυήσεις και η ανησυχία για… ασύμμετρο "κούρεμα"

Κατά τη διάρκεια της εβδομάδας, οι τράπεζες θα πρέπει να διαμηνύσουν στην κυβέρνηση και στο IIF αν αποδέχονται το αρχικό σύμφωνο κατανόησης (memorandum of understanding) για την οικειοθελή συμμετοχή στο rollover του ελληνικού χρέους.

Όπως έχει γράψει το Euro2day, ("Κλείνει η συμφωνία για rollover"), εφόσον υιοθετηθεί, όπως όλα δείχνουν, το αίτημα να θεωρηθούν τα νέα ομόλογα συνέχεια της προγενέστερης λογιστικής εγγραφής (derecognition), το άμεσο κόστος για τις τράπεζες θα κινηθεί στο 8% - 15% και επομένως θα είναι αντιμετωπίσιμο.

Την κατάσταση όμως περιπλέκει η φινλανδική εμπλοκή. Η συμφωνία Ελλάδας - Φινλανδίας να παρασχεθεί ως εγγύηση στη σκανδιναβική χώρα κατάθεση ύψους 1 δισ. ευρώ πυροδότησε μπαράζ ανάλογων αιτημάτων και από άλλες χώρες της ευρωζώνης (Αυστρία, Ολλανδία, Σλοβακία).

Η απαίτηση για παροχή εγγυήσεων αποτυπώνει, σύμφωνα με αναλυτές, την ανησυχία που υπάρχει πλέον όχι μόνο στην αγορά αλλά και στις κυβερνήσεις πως ενδεχομένως να απαιτηθεί βαθύτερο "κούρεμα" του ελληνικού χρέους σε ορίζοντα δύο ετών.

Αν επιβεβαιωθεί αυτή η πεποίθηση, τότε πρακτικά οι ανεκτές ζημίες που θα πάρουν στα αποτελέσματα β΄ τριμήνου οι ελληνικές τράπεζες δεσμευόμενες για τη συμμετοχή τους στο PSI δεν θα καθησυχάσουν τις αγορές και θα δυσκολέψουν ακόμη περισσότερο τις κινήσεις τους σε ένα όλο και πιο ρευστό -εγχώριο και διεθνές- περιβάλλον.