Αβεβαιότητα, φόβος και ανησυχητικές προγνώσεις αναγκάζουν τις επιχειρήσεις να εξετάσουν εναλλακτικά σχέδια δράσης, που ψαλιδίζουν ακόμη περισσότερο κόστη και θέσεις εργασίας. Κρίσιμο το δίμηνο Απριλίου - Μαΐου. Τι λένε 7 εισηγμένες.


«Συνεχίζουμε κανονικά το πρόγραμμα του ανοίγματος νέων καταστημάτων, υιοθετώντας το ευνοϊκό σενάριο με βάση το οποίο η οικονομία θα αρχίσει να ανακάμπτει κάπου μέσα στο 2011», είχε δηλώσει στα τέλη του 2010 ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Jumbo κ. Απ. Βακάκης, στο πλαίσιο της τακτικής γενικής συνέλευσης του Δεκεμβρίου.

Συμπλήρωσε ωστόσο ότι, αν διαφοροποιηθούν τα πράγματα, θα προσαρμοστούν προς τα κάτω και τα σχέδια της εισηγμένης.

Οι περισσότερες εισηγμένες εταιρίες, όταν πέρυσι κλήθηκαν να καταστρώσουν τους προϋπολογισμούς τους για τη φετινή χρονιά, κάτι ανάλογο έπραξαν: Εκπόνησαν δηλαδή έναν προϋπολογισμό με βάση τις οικονομικές προβλέψεις του κυβερνητικού επιτελείου και της τρόικας, ενώ παράλληλα προχώρησαν στη σύνταξη και ενός «Plan B» σε περίπτωση όπου κάπου ενδιάμεσα… «στραβώσει το πράγμα».

Σήμερα λοιπόν, ούτε τρεις μήνες από το ξεκίνημα της φετινής χρονιάς, πάρα πολλές είναι οι εταιρίες που ήδη φλερτάρουν με την αρχή εφαρμογής του εναλλακτικού -και δυσμενέστερου- σεναρίου, που προβλέπει ακόμη πιο πολλές απολύσεις, ακόμη περισσότερο «μάζεμα» δικτύου, ακόμη πιο μεγάλες περικοπές στις αμοιβές των εργαζομένων και των συνεργατών…

Η αλήθεια βέβαια είναι ότι βρισκόμαστε μόλις στην αρχή του Μαρτίου και πως -σε κάθε περίπτωση- οι αρχικές προβλέψεις προέβλεπαν πτώση κατά τους πρώτους μήνες του έτους. Και αυτό γιατί τα αυστηρά μέτρα λιτότητας ελήφθησαν πέρυσι κατά το δίμηνο Μαρτίου - Απριλίου και άρχισαν να επηρεάζουν ουσιαστικά την οικονομία από το δεύτερο τρίμηνο και ακόμη περισσότερο από το καλοκαίρι και μετά.

Άρα, λοιπόν, για τις περισσότερες εταιρίες το κομβικό σημείο σύγκρισης αναμένεται γύρω στον Απρίλιο - Μάιο, χωρίς όμως να αποκλείεται κάποιες από αυτές να αναγκαστούν να υιοθετήσουν το «Plan B» νωρίτερα, καθώς: α) βλέπουν πτώση κατά τους πρώτους μήνες του 2011, σαφώς ανώτερη από την αρχικά προβλεπόμενη β) διαπιστώνουν γενικότερη επιδείνωση της κατάστασης στην οικονομία, με αυξημένα κόστη και επιτόκια.

Σημαντικό άλλωστε ρόλο σε αυτές τις εξελίξεις παίζει η αλυσιδωτή αναταραχή στη βόρειο Αφρική και στον Περσικό Κόλπο, που έχει ανεβάσει την τιμή του πετρελαίου, ενισχύοντας διεθνώς τις πληθωριστικές πιέσεις και δημιουργώντας συνθήκες ανόδου των επιτοκίων, ενώ ενέχει κινδύνους διατάραξης και μακροχρόνιων γεωστρατηγικών ισορροπιών.

Επιπρόσθετα, δυσμενής είναι και η επίδραση της αρνητικής ψυχολογίας στην κατανάλωση, η οποία τροφοδοτείται από την κριτική που ασκούν εξωτερικοί παράγοντες στην πορεία υλοποίησης του μνημονίου, με κορυφαία παραδείγματα τις υποβαθμίσεις της ελληνικής οικονομίας και τις προβλέψεις για πιθανή «χρεοκοπία».

Κώδωνας κινδύνου

Τα πρώτα ανησυχητικά σήματα που δείχνουν την ύφεση να είναι βαθύτερη από αυτήν που έχει προβλέψει το κυβερνητικό επιτελείο υπάρχουν ήδη.

Ξεκινώντας από το τέλος του 2010, ξάφνιασαν αρνητικά τόσο η βουτιά του -6,6% στο ΑΕΠ του δ΄ τριμήνου όσο και η ανακοίνωση για πτώση 19,9% στον όγκο των λιανικών πωλήσεων μέσα στον Δεκέμβριο.

Συνεχίζοντας μέσα στο 2011, παράγοντες της αγοράς μιλούν για πτωτική πορεία της ζήτησης, η οποία σε πολλές περιπτώσεις φαίνεται να υπερβαίνει την αναμενόμενη.

Ενδεικτική για τη φετινή πορεία του εμπορικού κλάδου είναι η δήλωση του προέδρου της ΕΣΕΕ κ. Βασίλη Κορκίδη, ο οποίος, αφού χαρακτηρίζει το 2010 έτος κατά το οποίο «δόθηκε η χαριστική βολή στο εμπόριο», συμπληρώνει ότι «η αλήθεια των αριθμών για τους εμπόρους είναι σκληρή και τα διαρκή αρνητικά πρόσημα δείχνουν ότι ακόμα δεν πιάσαμε πάτο»…

Στον κλάδο ένδυσης κάνουν λόγο για πτώση γύρω ή πάνω από το 10%, παρά τις πολύ μεγάλες εκπτώσεις, ο όμιλος ΕΛΠΕ μιλά για βουτιά της εγχώριας ζήτησης τον Φεβρουάριο (η κατανάλωση καυσίμων αποτελεί έναν ενδεικτικό δείκτη για την πορεία της οικονομικής δραστηριότητας), ενώ κλάδοι όπως η οικοδομή και οι κατασκευές εξακολουθούν να βρίσκονται σε βαθιά… χειμερία νάρκη.

Οι νεότερες εκτιμήσεις είναι πιο συντηρητικές για το ύψος της πιστωτικής επέκτασης (για -3% μίλησε ο πρόεδρος της Τράπεζας Πειραιώς κ. Μιχάλης Σάλλας το 2011, ενώ χθες εκτίμηση για -2% ή και -3% έκανε η Εθνική Χρηματιστηριακή), με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τις τράπεζες και την οικονομία γενικότερα.

Δεν είναι τυχαίο ότι για τις τράπεζες που έχουν δημοσιεύσει αποτελέσματα (π.χ. Τράπεζα Κύπρου, Eurobank) οι μέσες προβλέψεις κερδών των αναλυτών για το 2011 έχουν, σε κάποιον βαθμό, μειωθεί.

Αξιοσημείωτο επίσης είναι ότι ανάλογη εικόνα είχαμε και στις τηλεπικοινωνίες και ειδικότερα στην περίπτωση του ΟΤΕ (π.χ. σε -5% στις εκτιμήσεις τζίρου του 2011 αναφέρθηκε η Proton Bank).

Ο διευθύνων σύμβουλος του ομίλου Fourlis κ. Αναστάσιος Πεταλάς δήλωσε ότι το τελευταίο τρίμηνο του 2010 ήταν ιδιαίτερα άσχημο για τη λιανική και πως κατά το πρώτο δίμηνο του 2011 η κατάσταση αυτή συνεχίζεται. «Εμείς, φέτος δεν έχουμε δει διαφορά από το τελευταίο τρίμηνο του 2010», είπε, αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο η κατάσταση στον κλάδο να είναι χειρότερη και απλώς ο εισηγμένος όμιλος να διευρύνει τα μερίδιά του.

Αναφορικά με το τι θα συμβεί τους επόμενους μήνες, ο κ. Πεταλάς αναρωτήθηκε: «Μπορεί οι πωλήσεις επίπλων να συνεχίσουν να πέφτουν με τον ίδιο ρυθμό, όταν τη διετία 2008 - 2009 έχουν υποχωρήσει κατά 40%; Θα εξαρτηθεί από το αν θα ληφθούν νέα μέτρα, αλλά, δεν μπορεί, κάποτε η κατάσταση θα σταθεροποιηθεί»…

Όσο για το καυτό θέμα της μείωσης του κόστους, τα στελέχη της Fourlis βεβαιώνουν ότι «κοιτάμε προσεκτικά κάθε γραμμή της κατάστασης αποτελεσμάτων χρήσεως και όσο μεταβάλλεται, διαφοροποιούμε και τη στάση μας»…

Στον όμιλο της Ηλεκτρονικής, πιστεύουν ότι «ο δρόμος για την ανάκαμψη είναι μακρύς και δύσκολος. Για τη δωδεκάμηνη χρήση 2010 - 2011 εξακολουθεί να υποστηρίζεται πως δεν αναμένεται αισθητή βελτίωση της καταναλωτικής δύναμης για τον κλάδο».

Στη φετινή πορεία της αγοράς πετρελαιοειδών αναφέρεται η διοίκηση της Revoil, υποστηρίζοντας ότι «για τη νέα χρονιά είναι παρακινδυνευμένο να γίνουν προβλέψεις, καθώς η κρίση συνεχίζεται και η αγορά των πετρελαιοειδών εξακολουθεί να καταγράφει απώλειες σε όγκους» (η εταιρία επιδιώκει να αμυνθεί μέσω διεύρυνσης μεριδίων και νέων δραστηριοτήτων).

Στην αγορά των ακινήτων, τα στελέχη της Trastor ΑΕΕΑΠ δηλώνουν πως υπήρχε και εξακολουθεί να υπάρχει πίεση στα μισθώματα των εμπορικών ακινήτων και θεωρούν πολύ πιθανό να σημειωθεί φέτος μείωση που μπορεί να φτάσει μέχρι και το 10% στα ενοίκια τα οποία λαμβάνει η εισηγμένη».

Στην αγορά των ακινήτων, επίσης, η διοίκηση της Alpha Αστικά Ακίνητα υποστηρίζει ότι «υπό τις παρούσες συνθήκες η διαχείριση της ακίνητης περιουσίας απαιτεί σύνεση, υπομονή και σωστή επιλογή στις τοποθετήσεις» και πως «εντός της χρήσεως 2010 λόγω της οικονομικής κρίσης η εταιρία έπειτα από αιτήματα των μισθωτών προχώρησε σε μείωση των μηνιαίων μισθωμάτων κατά ποσοστό 7,2%».

Μαχαίρι στα έξοδα από εταιρίες Δημοσίου

Κάτω από αυτές τις συνθήκες, δεν είναι τυχαίο ότι υπάρχουν σχέδια για νέες δραστικές περικοπές κόστους:

Α. Ήδη ο ΟΤΕ προωθεί πρόγραμμα περικοπών σε δαπάνες προσωπικού τόσο στη μητρική όσο και στην Cosmote. Στόχος είναι να εξοικονομηθούν ετησίως 40 εκατ. ευρώ (32 στον ΟΤΕ και 8 στην Cosmote). Ταυτόχρονα, η νέα διοίκηση δρομολογεί και εξετάζει και παράπλευρες ενέργειες μείωσης στα κόστη με στόχο να μειωθούν κατά 300 εκατ. ευρώ, σε ορίζοντα μερικών ετών.

Β. Η διοίκηση της ΔΕΗ προανήγγειλε πρόγραμμα περικοπής σε κόστη προσωπικού ύψους 40 εκατ. ευρώ, ενώ και ο όμιλος Ελληνικά Πετρέλαια έχει προτείνει στους εργαζομένους την περικοπή των 3,7 πρόσθετων μισθών, στοχεύοντας στην εξοικονόμηση 27 εκατ. ευρώ ετησίως.

Γ. Σε πολλές τράπεζες επεξεργάζονται τρόπους περικοπής κόστους, και μάλιστα ίσως να μην είναι τυχαίες οι πληροφορίες για κατάργηση του επιδόματος ισολογισμού και άλλων επιδομάτων.

Δ. Σε πολλές άλλες επιχειρήσεις, όλων των κλάδων, είναι υπό σκέψη, με τα επίπεδα των μισθών να βρίσκονται πλέον υπό συνεχή πίεση.