Η ανάκτηση της εμπιστοσύνης στο ρόλο της εφορίας μπορεί να οδηγήσει σε περιορισμό της φοροδιαφυγής, κατά τον Β. Ράπανο. Μείωση δαπανών ζητά ο Γ. Στουρνάρας. Δεν είναι επιλογή η διάλυση της ευρωζώνης, λέει ο Γκ. Χαρδούβελης.


Η αξιόπιστη λειτουργία και η εμπέδωση της εμπιστοσύνης του κόσμου ότι η εφορία επιτελεί το ρόλο της σωστά και αμερόληπτα θα αποτελέσει την αρχή για να περιοριστεί το φαινόμενο της φοροδιαφυγής, τόνισε μεταξύ άλλων ο κ. Βασίλης Ράπανος, καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών και πρόεδρος του ΔΣ της Εθνικής Τράπεζας, μιλώντας σε ημερίδα του Ιδρύματος της Βουλής των Ελλήνων.

Όπως τόνισε ο κ. Ράπανος, η πολυπλοκότητα της φορολογικής νομοθεσίας, η αναποτελεσματικότητα του τρόπου φορολογικών ελέγχων, η ξεπερασμένη οργάνωση του φοροεισπρακτικού μηχανισμού και απουσία ενός ορθολογικού μηχανισμού κινήτρων και κυρώσεων, έχουν ως συνέπεια η φοροδιαφυγή στη χώρα μας να έχει πάρει ενδημικό χαρακτήρα.

Δυστυχώς, σημείωσε, μέχρι τώρα όλες οι κυβερνήσεις ψηφίζουν σχεδόν κάθε χρόνο και ένα φορολογικό νόμο, αλλά ελάχιστοι νόμοι έχουν ασχοληθεί με τον εκσυγχρονισμό και την αναδιάρθρωση της φορολογικής διοίκησης.

Η διεθνής εμπειρία έχει δείξει ότι όσο καλή και να είναι μια νομοθεσία, αυτή δεν μπορεί να αποδώσει αν δεν υπάρχει ικανή και αξιόπιστη φορολογική διοίκηση να την εφαρμόσει. Γι’ αυτό και τα μέτρα που ελήφθησαν πρόσφατα ή είναι υπό ψήφιση και αφορούν τους φορολογικούς ελέγχους, την ταχύτερη απονομή δικαιοσύνης και την αναδιάρθρωση των εφοριών είναι στη σωστή κατεύθυνση.

Ίσως για να περιοριστεί η επίδραση των κομμάτων στη λειτουργία της φορολογικής διοίκησης να είναι χρήσιμο να διοριστεί γενικός γραμματέας ή μόνιμος υφυπουργός που θα έχει την ευθύνη λειτουργίας του φοροεισπρακτικού μηχανισμού.

Η μεταρρύθμιση της φορολογικής διοίκησης δεν μπορεί να είναι υπόθεση ενός ή περισσότερων νόμων. Εκείνο που απαιτείται είναι να σχεδιαστεί από την αρχή η λειτουργία της σε σύγχρονη βάση, με την αξιοποίηση της σημαντικής διεθνούς εμπειρίας που πλέον υπάρχει και να γίνει θέμα διακομματικής συναίνεσης, υπογράμμισε ο κ. Ράπανος. 

Οι 10 αδυναμίες της Ελλάδας 

Ο κ. Ράπανος, στην ομιλία του, στάθηκε και στις βασικές αδυναμίες του δημοσιονομικού συστήματος, οι οποίες, όπως ανέφερε, οφείλονται στους εξής βασικούς λόγους: 

1. Έλλειψη διαφάνειας στον κρατικό προϋπολογισμό και απουσία μηχανισμών ελέγχου της ακρίβειας των στοιχείων.

2. Απουσία μεσοπρόθεσμου σχεδιασμού, αφού ο προϋπολογισμός συντάσσεται σε ετήσια βάση και μόνο. Αν και το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης επιβάλλει την υποβολή στην Ευρωπαϊκή Ένωση τουλάχιστον τριετών σχεδίων εσόδων και δαπανών, αυτά τα στοιχεία ήταν ενδεικτικά και μόνο και ουδέποτε τηρήθηκαν.

3. Ο προϋπολογισμός δεν συντάσσεται με βάση προγράμματα, αλλά με βάση ανάγκες υπουργείων και φορέων και με βάση τις δαπάνες της προηγούμενης δημοσιονομικής χρήσης.

4. Ο προϋπολογισμός συντάσσεται με βάση προτάσεις εκ των κάτω προς τα άνω και όχι αντίστροφα, όπως γίνεται πλέον σε όλες τις ανεπτυγμένες χώρες.

5. Η απουσία προγραμμάτων οδηγεί και στο να μην υπάρχουν ουσιαστικοί έλεγχοι για τις δαπάνες, αλλά μόνο έλεγχοι για νομιμότητα και χωρίς έλεγχο για σκοπιμότητα ή αποτελεσματικότητα των δαπανών.

6. Η Ελλάδα είναι από τις ελάχιστες χώρες που δεν έχει αριθμητικούς κανόνες ούτε για τα έσοδα ούτε για τις δαπάνες, πέρα από εκείνους του ΣΣΑ.

7. Τα πληροφοριακά συστήματα παρακολούθησης εκτέλεσης των δαπανών είναι ακόμη πρωτόγονα.

8. Ο ρόλος του Κοινοβουλίου είναι πολύ περιορισμένος και πέρα από την ψήφιση του προϋπολογισμού δεν ασκεί κανένα ουσιαστικό ρόλο στην εκτέλεση του.

9. Η φορολογική διοίκηση λειτουργεί με πρότυπα οργάνωσης που είναι ξεπερασμένα και η φοροδιαφυγή είναι ενδημικό φαινόμενο.

10. Οι προϋπολογισμοί εκτός κεντρικής κυβέρνησης ελάχιστα πληρούν τις σύγχρονες απαιτήσεις λογιστικών προτύπων. 

Γ. Στουρνάρας: Πώς μπορεί να μειωθεί το έλλειμμα

Στις σημαντικές και ανεκμετάλλευτες πηγές ανάπτυξης αλλά και σε τρόπους μείωσης του ελλείματος στάθηκε ο κ. Γιάννης Στουρνάρας, διευθυντής του ΙΟΒΕ και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, μιλώντας στην ημερίδα του Ιδρύματος της Βουλής.

Όπως τόνισε, το έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης μπορεί να μειωθεί με την περικοπή των αμυντικών δαπανών και, κυρίως, με την περιστολή των δημοσίων δαπανών για την υγεία μέσα από την αναμόρφωση του συστήματος πρωτοβάθμιας φροντίδας, την εισαγωγή λογιστικών βιβλίων, επαγγελματικής διαχείρισης και πληροφοριακών συστημάτων στα κρατικά νοσοκομεία.

Ομοίως, υπογράμμισε, το δημόσιο χρέος μπορεί να μειωθεί με την αξιοποίηση μεγάλων εκτάσεων γης υψηλής αξίας, που, για ιστορικούς λόγους, ανήκουν στο κράτος.

Παράλληλα, ο κ. Στουρνάρας τόνισε ότι το άνοιγμα αγορών και επαγγελμάτων μπορεί να οδηγήσει σε ισχυρή αύξηση του ΑΕΠ.

Όπως ανέφερε, η προσομοίωση ενός γνωστού διεθνούς υποδείγματος (GIMF) και η διαμέτρησή του από το ΙΟΒΕ στην ελληνική και τις υπόλοιπες οικονομίες της Ευρωζώνης, έδειξε ότι το άνοιγμα των αγορών και των επαγγελμάτων στους τομείς των μη εμπορεύσιμων αγαθών και υπηρεσιών, καθώς και στην αγορά εργασίας, θα έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση του ΑΕΠ κατά 17% στη νέα κατάσταση ισορροπίας, σε σχέση με το προ των μεταρρυθμίσεων σενάριο. Σε πέντε χρόνια από σήμερα, το ΑΕΠ αναμένεται να είναι 10% υψηλότερο.


Γ. Χαρδούβελης: Δεν είναι επιλογή η διάλυση της ευρωζώνης

Όλες οι χώρες της ευρωζώνης αντιλαμβάνονται ότι η διάλυσή της δεν αποτελεί επιλογή, σημείωσε μεταξύ άλλων ο καθηγητής Γ. Χαρδούβελης, μιλώντας στην ημερίδα που οργάνωσε το Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων για τον Κοινοβουλευτισμό και τη Δημοκρατία.

Ο κ. Χαρδούβελης, καθηγητής χρηματοοικονομικής στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς και οικονομικός σύμβουλος του ομίλου Eurobank, αναφέρθηκε στις αρχές που βασίστηκε η δημιουργία του κοινού ευρωπαϊκού νομίσματος, στις ανισορροπίες που δημιουργήθηκαν, στην κρίση που απειλεί την ίδια τη συνοχή της Ε.Ε., ανέλυσε τις προοπτικές και τις λύσεις που συζητούνται και σκιαγράφησε την μορφή που θα έχει στο μέλλον η ζώνη του ευρώ και η ελληνική οικονομία.

Όπως ανέφερε, η ολιγωρία στη επιβολή της απαραίτητης δημοσιονομικής και ανταγωνιστικής εναρμόνισης στην Ευρωζώνη τερματίστηκε με βίαιο τρόπο από τις αγορές. Η κρίση είναι το τελικό σύμπτωμα μιας δομικά ανισομερούς ανάπτυξης (υπερκατανάλωση και δίδυμα ελλείμματα, εξωτερικό και δημοσιονομικό, σε χώρες με χαμηλή εξωτερική ανταγωνιστικότητα) καθώς και ενός ανεξέλεγκτου χρηματοοικονομικού τομέα στη Δυτική Ευρώπη.

Σύμφωνα πάντα με τον κ. Χαρδούβελη, όλες οι χώρες της Ευρωζώνης αντιλαμβάνονται ότι η διάλυσή της δεν αποτελεί επιλογή: τεράστια κόστη για το εξωτερικό εμπόριο, τη χρηματοδότηση, την πολιτική προοπτική και την ευημερία ολόκληρης της ηπείρου.

Συνεπώς, η Ευρωζώνη επεξεργάζεται ένα συνολικό σχέδιο οριστικής επίλυσης του προβλήματος: Ενδυνάμωση της εποπτείας του χρηματοοικονομικού τομέα, καθώς και ενδυνάμωση της διαδικασίας ενοποίησης με την εναρμόνιση των εθνικών πολιτικών στα πεδία της δημοσιονομικής πολικής και των πολιτικών επαύξησης της ανταγωνιστικότητας, ως απαραίτητων συμπληρωμάτων της κοινής νομισματικής πολιτικής.

Η νέα αρχιτεκτονική ωφελεί την Ελλάδα αφού επιβάλλει μακροπρόθεσμη πειθαρχία χωρίς βραχυχρόνιους περιορισμούς σε σχέση με τους ήδη υπάρχοντες.

Η Ελλάδα χάνει μια δεκαετία ανάπτυξης λόγω της δικής της κρίσης και βρίσκεται στο ξεκίνημα αναδιάρθρωσης της οικονομίας καθώς και αλλαγής κουλτούρας, σημείωσε. Οι κίνδυνοι για την Ελλάδα είναι μεγάλοι αλλά ελέγξιμοι, ενώ η κατανομή του εισοδήματος θα αποτελέσει σημείο αιχμής τα επόμενα χρόνια. 


 
* Το σχέδιο ομιλίας του κ. Ράπανου στην ημερίδα του Ιδρύματος της Βουλής των Ελλήνων, η ομιλία του Γ. Στουρνάρα στην ημερίδα του ιδρύματος της Βουλής και η παρουσίαση της νέας αρχιτεκτονικής της Ευρωζώνη και η Ελληνική προοπτική από τον κ. Γκίκα Α. Χαρδουβέλη δημοσιεύονται στη δεξιά στήλη "Συνοδευτικό Υλικό".